Niet alleen het Rode Leger, ook westerse geallieerde soldaten maakten zich rond het einde van de Tweede Wereldoorlog op grote schaal schuldig aan verkrachtingen van Duitse vrouwen. De Duitse historica Miriam Gebhardt (52) beschrijft in haar nieuwe boek 'Als die Soldaten kamen' ('Toen de soldaten kwamen') de angst van vrouwen in Duitse dorpen en steden voor de oprukkende vijandelijke troepen.
Geweld
Zo’n 860.000 van hen – minder overigens dan tot nog toe werd aangenomen – zouden slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld. Opmerkelijk: een vierde daarvan zou, volgens Gebhardt, door Amerikaanse GI’s zijn verkracht. De ‘zwarte Amerikaanse soldaat’, een fenomeen dat in Duitsland tot dan geheel onbekend was, die zich vergreep aan Duitse vrouwen was destijds een schrikbeeld.
Berlijn
Dat Sovjet-soldaten massaal Duitse vrouwen verkrachtten is al langer bekend. In het anoniem uitgegeven boek 'Een vrouw in Berlijn', dat in 1954 in het Engels verscheen en pas in 1959 ook in het Duits, werd daar voor het eerst over verteld. Het kwam de schrijfster in Duitsland op kritiek te staan omdat zij de ‘eer van de Duitse vrouw’ zou hebben bezoedeld. Pas na haar dood in 2001 werd duidelijk dat de auteur de journaliste Martha Hillers was.
Tiener
Verhalen uit die tijd zijn soms haast te schokkend om werkelijk te zijn. Bijvoorbeeld dat van Anna K. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog slaat Anna, een Duitse tiener, met haar gezin uit Oost-Pruisen op de vlucht voor het oprukkende Rode Leger. Ze is nog maar dertien en verkracht door Russische soldaten. In Königsberg – het huidige Kaliningrad – moet ze lijken ruimen, ze krijgt tyfus en tijdens haar maandenlange ziekenhuisopname overlijdt haar moeder. Anna wordt met haar vader verantwoordelijk voor de overige vier kleine kinderen. De honger in het Oosten is in die jaren zo groot dat op Anna na het hele gezin overlijdt. ‘Ze stierven op 5, 25, 29, 30 en 31 januari 1947,’ tekent Gebhardt op. ‘Ik heb ze zelf moeten begraven.’
Schaamte
De meeste slachtoffers, van wie een aantal met vijandelijke militairen een verhouding aanging om op die manier voor verdere verkrachtingen verschoond te blijven, zwegen. Uit schaamte en omdat het voor Duitsers – het ‘volk van daders’ immers – lang ongepast was om zich als slachtoffer op te voeren. Miriam Gebhart, die wil dat deze vrouwen officieel als oorlogsslachtoffers worden erkend, vond in kerkelijke archieven veel verhalen, die door geestelijken waren vastgelegd. Schokkend: meisjes van slechts 7 tot bejaarde vrouwen van in de 70 werden misbruikt. Sommigen werden wekenlang opgesloten en door tientallen mannen verkracht.
Oorlogsmisdaden
Dat Gebhardt nu het taboe doorbreekt dat tot nog toe rustte op het beschrijven van seksueel geweld door westerse militairen komt door de afstand in de tijd en onder invloed van de recente aandacht voor Amerikaanse oorlogsmisdaden in Irak, Afghanistan en elders. Over de juistheid van Gebhardts aantallen (‘veel te willekeurig’) is een verhit debat uitgebroken. Maar hoe dan ook is haar boek een belangrijke toevoeging aan de geschiedschrijving van deze groep Duitse slachtoffers.
