Wolfraam is een gewild metaal, omdat het ongelooflijk hard is en het hoogste smeltpunt heeft van alle metalen, 3422 graden Celsius. Het wordt gebruikt in de vervaardiging van bijvoorbeeld machines voor de mijnbouw, de bouw- en de oliesector; maar ook in de auto-industrie en bij de productie van iets onschuldigs als een muziekinstrument (snaren). Verder wordt het gebruikt bij de vervaardiging van lampen en elektrische apparaten.
Tot nu toe is Colombia geen belangrijk herkomstland voor wolfraam. Rond tachtig procent komt uit China, maar China behoudt het product in toenemende mate voor de binnenlandse markt. Dus moeten bedrijven op zoek naar alternatieven.
Voor coltan is Colombia een belangrijk herkomstland aan het worden. Sinds een paar jaar is bekend dat in het grensgebied van Zuidoost-Colombia, Zuidwest-Venezuela en West-Brazilië veel coltan zit. En daar zijn gewapende groepen actief, waaronder de linkse guerrillagroep FARC.
Mobiele telefoons
Het was de toenmalige Venozolaanse president Hugo Chávez die in 2009 aankondigde dat er grote hoeveelheden bij de grens met Colombia waren gevonden. Hij stuurde een groot compartiment militairen om het gebied te beschermen tegen illegale mijnbouw.
Het Colombiaanse nieuwsprogramma Noticias Uno berichtte anderhalf jaar geleden over het 'bloedcoltan' in de Colombiaanse bodem en de Colombiaanse autoriteiten kondigden toen maatregelen aan. Sindsdien is het stil gebleven, totdat Bloomberg deze maand met een reportage over wolfraam de zaak weer aan het rollen bracht en Noticias Uno er opnieuw aandacht aan besteedde. Een van de onderhandelaars van de FARC in de Cubaanse hoofdstad Havana, waar de groep met de Colombiaanse regering over vrede praat, bevestigde dat de beweging zaken doet met multinationals.
Coltan wordt gebruikt in elektronische apparaten, waaronder mobiele telefoons. Door de groeiende vraag naar coltan, stijgen de prijzen en wordt het dus ook een gewild product voor illegale gewapende groepen om hun oorlog te bekostigen.
Plansee
Het probleem is dat er wel veel aandacht is geweest over de herkomst van wolfraam en coltan uit Congo, maar niet voor de herkomst uit Colombia. Bijvoorbeeld Global Witness in Londen, een non-gouvernementele organisatie die ageert tegen de herkomst van producten uit conflictgebieden, heeft Colombia (nog?) niet op zijn lijst staan.
Volgens Bloomberg zijn er sinds 2008 40 scheepsladingen met wolfraam uit Colombia vertrokken. De Colombiaanse politie zegt dat er maar één wolfraammijn is en die is in handen van de FARC.
Vanuit de mijnen in het oerwoud gaat het product over de rivieren naar het zuidelijke stadje San José del Guaviare. Van daaruit gaat het in vrachtwagens naar de hoofdstad Bogotá en de noordelijke havenstad Santa Marta, allemaal illegaal. Volgens de Colombiaanse douane-autoriteiten is het Oostenrijkse Plansee SE, een metaalproducent, met een dochteronderneming in de Verenigde Staten – Global Tungsten & Powders – een van de belangrijkste klanten.
Bic
Begin juli maakte Global Tungsten & Powders in een persbericht bekend zijn aankopen uit Colombia te zullen staken. Het bedrijf zei niets geweten te hebben over de gewelddadige herkomst van het wolfraam. Gelukkig, schrijft Global Tungsten & Powders, maakt Colombia maar één procent van onze totale productie uit en heeft het dus geen grote gevolgen voor ons productieproces.
Autoproducenten BMW en Volkswagen, die van het Oostenrijkse Plansee kopen, verklaarden geen 'bloedmineralen' in hun auto's te willen verwerken en maatregelen te willen nemen. Ferrari bevestigde van Plansee te kopen en had verder geen commentaar. De pennenproducent Bic bevestigde het eveneens en kondigde aan zijn productieketen onder de loep te nemen om 'bloedmineralen' te weren.
Maar hoe weet je nu als consument dat je goed zit? In de Verenigde Staten is de wet Dodd Frank in 2010 aangenomen. Die bevat sinds 2012 een onderdeel dat bedrijven verplicht na te gaan waar onder andere hun wolfraam en coltan vandaan komen. De Europese Unie is ook op weg met wetgeving over conflictmineralen. Dat is in ieder geval iets. Maar het kan geen kwaad de zaak scherp in de gaten te blijven houden en het is te hopen dat Global Witness Colombia op haar lijst zet.
Lees hier mijn artikel over bloedgoud.
