Kirrend liet een studiegenote mij beelden zien waarop huilende Oekraïense vluchtelingen in de armen van gastgezinnen vallen, opgehypet door onder andere Duitse media. Een beetje scrollen toonde dat deze taferelen in meerdere landen plaatsvonden, en zelfs regeringen opriepen tot het in huis halen van Oekraïense vluchtelingen.
Vanaf het begin was ik echter sceptisch. Want horen deze kwetsbare mensen nou wel echt bij (ongescreende) particulieren thuis? Dat is toch vragen om problemen?
Niet iedereen heeft immers dezelfde nobele intenties…
En ja hoor. Het duurde niet lang voordat de krankzinnige aanvaarding dat volslagen vreemden op de een of andere manier mensen die bescherming nodig hebben, heel gewoon, zonder screening, mogen oppikken – werd uitgebuit.
Een man uit Essen heeft blijkbaar geprobeerd misbruik te maken van de situatie van een vrouw die op donderdag (3 maart) uit Oekraïne was gevlucht. De 53-jarige had contact gelegd met een 37-jarige vrouw die op internet op zoek was naar een verblijfplaats.
Volgens de politie van Essen bood de man de vrouw onderdak aan in zijn éénkamerwoning in het district Kray. De 37-jarige aanvaardde het aanbod, waarna de 53-jarige haar met de auto ophaalde uit een andere stad in het Ruhrgebied. Toen hij bij de flat aankwam, kleedde de man zich uit voor de ogen van de vluchteling, aldus de politie van Essen. De Oekraïense vrouw verliet toen de flat van de naakte man.
“Er was geen sprake van vrijheidsberoving”, zegt politiewoordvoerder Christoph Wickhorst. Niettemin werd de man uit Essen onderzocht omdat hij een video van de situatie op het internet had gezet. Op deze video waren hij en de geklede vrouw te zien, wordt vermeld.
NGO’s slaan alarm
De gebeurtenis die in Essen plaatsvond, lijkt geen op zichzelf staand geval te zijn.
In Polen werd een man aangehouden op verdenking van verkrachting van een 19-jarige vluchtelinge die hij had gelokt met een onderdakaanbod nadat zij het door oorlog verscheurde Oekraïne was ontvlucht. Een ander werd gehoord terwijl hij een 16-jarig meisje werk en een kamer beloofde, voordat de autoriteiten ingrepen.
“Wat we al beginnen op te pikken aan de grens met Polen, Roemenië en andere landen rond Oekraïne zijn verhalen, bewijzen van mensenhandelaars die actief zijn en mensen die verdwijnen,” heeft de CEO van Unseen UK, Andrew Wallis, verklaard.
Caritas Roemenië heeft gezegd dat zij verschillende verdachte personen zijn tegengekomen, meestal mannen die onderdak of vervoer hebben aangeboden aan jonge vrouwen of jonge moeders met kinderen naar verschillende landen in Europa, of zij hebben onderdak aangeboden aan specifiek vrouwen.
Ook het Belgische parlementslid Hilde Vautmans merkte op dat diensten nauw moeten samenwerken om mensenhandel te voorkomen.
“Ik maak me grote zorgen over mensenhandel nu met de crisis in Oekraïne, vooral voor kinderen, want zij zijn het meest kwetsbaar tijdens een crisis.”
Karolina Wierzbińska een coördinator van Homo Faber, een mensenrechtenorganisatie gevestigd in Lublin, Polen, zei dat de liefdadigheidsinstelling gevallen had gezien van kinderen die door wanhopige ouders alleen werden gestuurd om familie of vrienden over de Oekraïense grens te ontmoeten en zonder iemand aankwamen om hen te ontmoeten.
Oekraïners zijn helaas niet onbekend met het fenomeen mensenhandel. Volgens gegevens van de Internationale Organisatie voor Migratie zijn sinds 1991 ten minste 120.000 Oekraïners het slachtoffer geworden van mensenhandel.
Onverstandig
Het promoten van particuliere initiatieven tot de opvang van vluchtelingen zal heus niet altijd tot mensenhandel leiden. Echter, moeten dergelijke initiatieven veel beter opgevolgd worden.
Sorry, maar als van de 1000 mensen die privé worden ondergebracht, er maar 1 in zo’n situatie terechtkomt, is dat veel te veel.
De bescherming van vluchtelingen is de taak van de staten, die zich door haar eigen taak te negeren en de opvang van vluchtelingen aan de burgers overlaat, zichzelf voor de zoveelste keer medeplichtig maken aan mensensmokkel.
In 2016 luidde Europol immers al de klok.
Ten minste 10 000 niet-begeleide minderjarige vluchtelingen zijn tijdens de migrantencrisis van 2014-2016 verdwenen nadat ze in Europa waren aangekomen, aldus het inlichtingenbureau van de EU.
In werkelijkheid moet dit aantal veel hoger liggen.
Er zijn namelijk geen nauwkeurige schattingen van het aantal migranten dat wereldwijd het slachtoffer is geworden van mensenhandel, omdat onregelmatige migratieroutes en onregelmatige migratiestatussen grote factoren zijn die mensenhandel juist in de hand werken. Duizenden moeten onbekend zijn gebleven.
Juridisch verantwoordelijk
De Europese politiek mag daarvoor niet de ogen sluiten. Men wacht (zoals altijd) maar af, en met een paar bedden hier en daar bij mensen thuis, gaat de duim omhoog en gaan autoriteiten verder tot de orde van de dag.
Zal de staat de opvang van vluchtelingen op magische wijze beter maken?
Nee, maar als alle vormen van vluchtelingenzorg duidelijk in handen zijn van autoriteiten, wiens taken duidelijk omschreven zijn, dan is de staat in ieder geval verantwoordelijk voor de opvolging van het lot van deze vluchtelingen, en juridisch verantwoordelijk in geval van verdwijning.
Want voor die vermeldde 10 000 kinderen die tussen 2014 en 2016 verdwenen, is blijkbaar niemand verantwoordelijk.
En hetzelfde geldt voor de (naar schatting) duizenden ongedocumenteerde vluchtelingen die na 2016 verdwenen.
