Nederlanders krijgen steeds meer vertrouwen in de economie, maar de middenstand merkt daar nog weinig van. Deze week moest juweliersketen Siebel de deuren sluiten. Ondertussen lijken zzp'ers eindelijk hun eigen vrijwillige (!) pensioenregeling te krijgen. De aannemersbedrijven vinden al die aandacht voor zelfstandigen maar niks. Het CDA neemt het voor hen op.
Volgens een peiling die de ING maandelijks houdt, neemt het vertrouwen onder consumenten verder toe. Voor de zevende maand op rij zette de index een stapje in de goede richting. De situatie op de arbeidsmarkt baart de Nederlanders nog wel veel zorgen. Over prijsstijgingen maken zij zich minder druk. Daar is volgens de bank ook weinig reden toe: de inflatie zou dit jaar zelfs tijdelijk onder de 1% kunnen uitkomen.
De omzet daalt niet meer zo snel als eerst
Van dat optimisme profiteert de detailhandel in zoverre dat daar de omzet nog wel daalt maar niet meer zo hard als eerst. Uit cijfers van het CBS blijkt dat er in november 0,9 procent minder over de toonbank ging dan in dezelfde maand van 2012, bij gelijkblijvende prijzen.
Problemen in de detailhandel
Met 1,3 procent is de krimp nog steeds het grootst in de non-food. Bij de voedings- en genotmiddelen gaat het al een stuk beter. Zowel de speciaalzaken als de supermarkten zagen hun omzet met bijna 1 procent stijgen. Postorderbedrijven en internetwinkels groeien ondertussen gewoon vrolijk verder: in vergelijking met november 2012 wisten die ruim 7 procent meer om te zetten.
Exemplarisch voor de problemen in de detailhandel is juweliersketen Siebel. De directie wil nog niet van een faillissement spreken, maar houdt wel de deuren gesloten van alle 36 vestigingen. Ook de webshop is tot nader order uit de lucht. Bij de Koninklijke Siebel staan 170 mensen op de loonlijst.
Vrijwillig pensioen voor zzp'ers
Voor de zelfstandigen zonder personeel was er deze week goed nieuws. Het kabinet is het met de samenwerkende zzp-organisaties eens geworden over een vrijwillige pensioenregeling.
Vorige week speculeerde de hoogste ambtenaar van Economische Zaken nog openlijk over een verplicht pensioen. Hoewel al meteen duidelijk was dat 's mans eigen minister dat niet zo snugger vond, ontstond er toch een hoop commotie. Na de poging van PvdA en VVD vorig jaar om de zelfstandigenaftrek af te schaffen, zit de schrik er blijkbaar goed in.
ZZP'ers in de bijstand hoeven niet meer hun pensioen op te eten
In dit geval was alle opwinding voor niets, want de staatssecretarissen Klijnsma van Sociale Zaken en Weekers van Financiën gingen intussen onverstoorbaar door met de pensioengesprekken die zijn al enige maanden voeren met de samenwerkende zzp-organisaties. Uitgerekend deze week leidde dat tot overeenstemming.
Woensdag kreeg de Tweede Kamer een brief waarin Klijnsma en Weekers aangaven dat deelname aan het op te richten pensioenfonds vrijwillig wordt, dat deelnemers zelf kunnen bepalen hoeveel ze periodiek inleggen, dat het opgebouwde vermogen ook mag worden opgenomen in geval van arbeidsongeschiktheid, en vooral: dat zzp'ers die onverhoopt een beroep moeten doen op de bijstand niet meer eerst hun pensioen hoeven op te eten.
Aannemers voelen zich achtergesteld
Nog geen dag nadat deze jarenlange wens van zzp'ers was verhoord, nam CDA-leider Sybrand Buma het op voor het midden- en kleinbedrijf. Het grootbedrijf wordt in Nederland altijd al goed bediend, zei hij in het NOS Journaal, en nu worden ook de zzp'ers geholpen. Hoogste tijd om ook eens wat te doen voor het mkb, dat door de crisis zo zwaar is getroffen. Concreet stelde hij voor om de winstbelasting te halveren voor bedrijven met minder dan 50 werknemers.
Aannemers worden beconcurreerd door mensen die zij zelf op straat hebben gezet
Wie daar vooral van hopen te profiteren zijn de aannemers. In het FD van zaterdag juichte Aannemersfederatie Nederland het CDA-voorstel iets te snel en iets te luidruchtig toe om niet op te vallen. Volgens de belangenclub heeft de politiek veel te veel aandacht voor het grootbedrijf en voor zzp'ers, en worden hun leden daar zelfs "de dupe" van.
Nu is de aannemerij ontegenzeggelijk een sector waar met name kleinere en middelgrote bedrijven concurrentie ondervinden van een toenemend aantal zelfstandigen. Maar laten we niet vergeten dat het daarbij dan toch vooral gaat om mensen die zij eerst zelf op straat hebben gezet.
Steeds minder vast personeel en meer flex
Die ontwikkeling in de aannemerij zien we in het groot terug in de cijfers over de samenstelling van de werkzame beroepsbevolking. In het derde kwartaal van 2013 bestond die uit ruim 7,3 miljoen personen. Sinds het begin van de crisis eind 2008 is het aantal werknemers met een vast contract gedaald van 5,2 miljoen toen tot 4,9 miljoen nu.
De miljoenste zzp'er laat nog wel even op zich wachten
In dezelfde periode steeg het aantal werknemers met een flexibel contract van 1 miljoen naar 1,3 miljoen. Het aantal zelfstandigen nam ook toe, maar minder: van eveneens 1 miljoen in 2008 tot 1,1 miljoen in 2013. Dat zijn overigens lang niet allemaal zzp'ers: het CBS telt hier ook zelfstandigen mèt personeel mee en onbetaald meewerkende gezinsleden. Deze laatste groep komt vooral veel voor in de landbouw en in de detailhandel. De miljoenste zzp'er laat nog wel even op zich wachten.
