Camille Kouchner beschrijft in haar boek ‘La familia grande’ hoe incest enorme verwoestingen aanrichtte in haar familie. In navolging van de bestseller hebben honderden slachtoffers inmiddels hun zwijgen doorbroken. Seksueel misbruik is al heel moeilijk om open over te zijn, laat staan als de dader een familielid is.
Victor was 14 jaar
Auteur Kouchner (45) was zelf geen slachtoffer, maar haar tweelingbroer Victor wel. Hij was een puber van 14, 15 jaar toen zijn stiefvader, de bekende politicoloog en voormalig Europarlementariër Olivier Duhamel, hem aanrandde en verkrachtte. Daarover nam hij zijn tweelingzus in vertrouwen. De man ging met enige regelmaat bij Victor in bed liggen en zei: “Ik zal het je voordoen. Je zult op den duur merken, iedereen doet dit.”
Sex and drugs and rock & Roll
Uiteraard twijfelen broer en zus aan het feit of dit zo normaal is als stiefvader wil doen geloven. Maar, zoals het grootste deel van misbruikslachtoffers, besluiten ook zij te zwijgen. Duhamel was namelijk ook een leuke en vrolijke man die in de vakanties in hun zomerhuis aan de Côte d’Azur in zijn blote kont in het zwembad sprong. “Wij zijn geen burgertrutten” riep hij altijd. Er was kortom veel sex, drugs en rock’n roll, ook voor de tieners die er rondliepen. De moeder van Camille & Victor is aan de fles verslingerd na het verdriet van de zelfmoord van haar eigen moeder en Duhamel zorgt voor haar. In het zomerverblijf was een slaapzaal ingericht voor alle kinderen, met slogans van de revolutie van mei 1968 aan de wand. Op een van de posters stond: ‘Wees jong en hou je mond’. Hoe toepasselijk.
Prominente Fransozen
Hun eigen biologische vader Bernard Kouchner was achtereenvolgens minister en medeoprichter van Artsen zonder Grenzen. Kortweg: een betrokken leider en mens, maar een niet zo betrokken vader. De hele ‘familia grande’ heeft prominente posten in Frankrijk. De moeder van Camille & Victor is bekend en geliefd in progressieve kringen. Deze Évelyne Pisier was in de jaren ’60 enige jaren de minnares van Fidel Castro en in 1970 was ze de eerste vrouw die als jurist promoveerde. Haar zuster, de tante van de tweeling, was filmactrice Marie-France Pisier.
Vrij en blij, maar niet heus
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog ging iedereen zo nel mogelijk terug naar ‘normaal’. “Papa fume une pipe et mama est dans la cuisine.” Kortom: het rook naar spruitjes, in 1968 breekt de studentenrevolutie uit: de nieuwe generatie wil het anders doen. Het heeft veel goeds op gang gebracht, ook het seksuele vrije denken. Maar er zijn altijd stromingen binnen bewegingen die doorschieten. Van wie het ideaal uiteindelijk niet de samenleving is, maar louter henzelf. Zo waren er de nodige vrouwen voor wie de Seksuele Revolutie averechts werkte, omdat mannen met de komst van meer anticonceptie dachten een ‘vrijbrief’ te hebben. Ook mannen met pedoseksuele gevoelens roken hun kans. Onder het mom van liberté (en soms zelfs van ‘seksuele voorlichting’) werden minderjarigen betrokken bij volwassen lustgevoelens. Tot vandaag de dag bestaan er dit soort mensen. In Nederland doet de ‘Partij voor Naastenliefde, Vrijheid & Diversiteit’ mee aan de komende Tweede Kamerverkiezingen, niet voor niets ook wel ‘de pedopartij’ genoemd. In Frankrijk zijn in de jaren ’70 de Lolita-films gemeengoed. Kinderen die in hun puberteit in hun nudistenfamilies toch badpakken wilden dragen, werden uitgelachen door die hippe ouders. Wat volwassenen vrij en blij vonden, kon een gevangenis (ja soms zelfs de hel) zijn voor hun kinderen.
Het geheim maakt de gehele familie gek
Zo ook bij de Franse tweeling. Eerst drukt het geheim alleen op hen, later op iedereen in dit samengestelde gezin met z’n vele interessante gasten over de vloer. Duhamel noemt het daarom liefkozend zijn ‘familia grande’. Het zal nog 20 jaar duren eer de bom barst. Broer en zus hebben dan inmiddels fraaie banen, huizen en gezinnen. Als hun oudere broer Colin zijn puberkinderen in de zomer van 2008 bij opa & oma aan de Côte d’Azur wil laten logeren, wordt het Camille teveel. Ze zet Victor aan het te vertellen. “Als jij het niet doet, doe ik het.” Duhamel ontkent in eerste instantie, maar geeft daarna toe. Évelyne stort in, maar blijft aan de zijde van de man die haar zoon verkrachtte.
Moeder beschermt haar koters niet
Évelyne vertelt dat Dujamel spijt heeft, maar slaat ook aan het relativeren. Victor was vast ouder dan 15 jaar en de verkrachting was ‘alleen maar’ oraal geweest, wat toch ‘echt wel een verschil maakt’. Dochter Camille krijgt uiteindelijk de schuld van alles, met als reden dat ze nooit wat heeft verteld. (?!) Zij en haar broer raken hun moeder, die zelf het grote slachtoffer uithangt, kwijt. Het leidt voorts tot een breuk tussen Évelyne en zus Marie-France, die vindt dat ze bij Duhamel weg moet gaan. Marie-France is tevens geschokt door het feit dat Évelyne haar kinderen niet beschermde en beschermt. Ze vertelt ‘het’ ondertussen aan een deel van de uitgebreide kennissenkring.
Crime-story
Tante wordt echter de mond gesnoerd. In de zomer van 2011 wordt ze vermoord gevonden bij haar zwembad. Het is groot nieuws in Frankrijk. Het onderzoek leidt naar Victor. Een vriendin van Marie-France heeft de politie inmiddels gemeld dat er heibel was en dat Duhamel de grote schuldige is. Nog steeds doet Victor geen aangifte van de incest. Wel licht hij zijn echte vader in. Bernard Kouchner zegt dat hij Duhamel op zijn bek gaat timmeren, maar zijn kinderen overtuigen hem ervan dat Victor nog niet klaar is voor de openbaarheid.
Mamam est mort
Dan sterft ook moeder Évelyne na een operatie in 2017. Camille slaat aan het schrijven. Victor geeft toestemming voor publicatie. Het boek wil geen aanklacht tegen het milieu zijn of een afrekening met de escapades van de mensen van de Seksuele Revolutie. Incest heeft geen politieke kleur, is niet links of rechts en komt in alle lagen van de bevolking voor, benadrukt Camille Kouchner.
#MeTooIncest
Camille Kouchner wilde haar familie, inclusief neven en nichten, bevrijden van een enorme last. De enorme belangstelling had ze zeker niet verwacht. Het is momenteel namelijk het best verkochte non-fictieboek in Frankrijk en het gesprek van de dag. Vorige week werd op sociale media de hashtag #MeTooIncest gelanceerd, waarna direct duizenden lotgenoten zich meldden. Sommigen anoniem, anderen met naam en toenaam. Cijfers zijn er niet, maar antropologe Dorothée Dussy schat dat 5% tot 10% van de Fransen als kind incest heeft meegemaakt. “Ik wist ervan en ik heb niets gedaan”, schrijft Camille, inmiddels zelf een gevierd juriste. Ze meldt dat zij niet de enige was die van het seksuele misbruik van haar tweelingbroer op de hoogte was. Verschillende familieleden en vrienden wisten wat er gaande was, maar niemand trok zijn mond open. Vooral dit feit van zwijgen van de omgeving herkennen veel slachtoffers. Als de seksueel misbruikpleger een (aangetrouwd) familielid is, blijkt het taboe nog groter.
Olivier uit functies gezet
Op de dag dat ‘La familia grande’ verscheen zag Olivier Duhamel zich genoodzaakt al zijn bestuurlijke functies en erelidmaatschappen neer te leggen. De media waar hij o.a. actief was als politiek commentator op Europe 1 zegden hun medewerking met hem op. Door het explosieve verhaal staat in Frankrijk nu de verjaringstermijn van incest ter discussie. Die is in 2018 vastgesteld op 30 jaar en laat zodoende Victor net buiten de boot vallen. Camille is niet uit op wraak. “Wat voor mij telt is de confrontatie. Van alle betrokkenen, met als doel dat door de eerlijkheid van iedereen de waarheid tevoorschijn komt.”
La Familia Grande by Camille Kouchner | éditions du Seuil 208 pp | 7 January 2021 | ISBN: 978-2021472660
