Bananas are the world’s most popular fruit
Niet alleen vandaag geen bananen. Maar ook morgen en overmorgen. Is dat een reële mogelijkheid? Een internationaal gezelschap is daartoe op dinsdag 18 november 2014 in Wageningen bijeen. De eerste ‘Wageningen Bananendag‘ (#wageningenbananaday) zal vast niet de laatste zijn. Alle deskundigen verklaren in koor dat er ‘iets’ moet gebeuren. De deelnemers krijgen een setje ansichtkaarten met de omineuze tekst ‘Bananas are the world’s most popular fruit, but did you know that they are under attack?’
Op de cover van het magazine Wageningen World van een jaar eerder is een afbeelding met trossen van deze bedreigde fruitsoort. In het magazine een hoofdartikel over de strijd tegen de bananenschimmels De vijf grootste bananenexporteurs zijn de landen Costa Rica, Panama, Ecuador, Colombia en de Filippijnen. Daar is de aandacht dan ook op geconcentreerd.
Schimmels
De oorzaak? Ziekten door schimmels (fungi)! Ondanks zeer intensief besproeien van de plantages en bewerken van de akkers is dit niet meer onder controle. Voorlopig zijn er nog voldoende bananen. Mogelijk ter geruststelling krijgen de congresgangers een banaan aangeboden. Bovendien is er ook nog een bananenshake. Maar problematisch is de dreiging beslist, zoals verschillende sprekers benadrukken. Daarbij is de banaan in heel veel gebieden van de wereld basisvoedsel voor de bevolking. Steeds wordt onderscheid gemaakt tussen wilde (80 soorten) en gecultiveerde (2 soorten) bananenstammen. Er zijn grote en kleine plantages met totaal verschillende aanpak. De gecultiveerde stammen vormen een monocultuur. Dat verhoogt de kwetsbaarheid voor ziekten. Ze zijn steriel en hebben geen zaden. De stekjes van deze banaan (vooral Cavendish en voorheen Gros Michel) komen vaak uit een weefselkweek via laboratorium.
Bedreigingen zijn de schimmels Black Sigatoka (sporen in de plant via de bladeren) en Panamaziekte (via wortels infiltratie door Fusarium oxysporum). Fusarium kan decennia lang in de bodem achterblijven.
Oplossingen
Als oplossing wordt in diverse richtingen gedacht. Hoogleraar Gert Kema (foto), de autoriteit in Wageningen op dit gebied, richt zijn pijlen op genetische aanpak, waarbij resistentie wordt ingebouwd in nieuwe aanplant. Via een sneltest kan schimmelinfectie ter plekke worden onderzocht, iets dat nu in de praktijk wordt uitgerold. maar ook wordt gekeken naar andere bananensoorten en behandeling van de grond (bij Fusarium)
Kritiek
Frits Popma, een expert met jarenlange ervaring, vond het een interessante dag. Maar ‘Ik miste de kennis over hoe de bananen industrie in werkelijkheid werkt. En nog belangrijker: ik miste de kennis van de bananen supply chain’ (de totale keten).
Om het probleem aan te pakken is het volgens Popma wenselijk iedereen uit de branche uit te nodigen. Vervolgens moet men eerst duidelijk maken wat de supply chain is en er moet iemand boven staan die commerciële interesses van multinationals moet vertalen naar een algemeen belang. Hij of zij moet onafhankelijk zijn, maar een gedegen kennis hebben over deze supply chain. Hij vervolgt ‘ Ik geloof niet dat je daartoe wetenschapper hoeft te zijn. Want wetenschappers krijgen de uiteindelijke vraag gesteld om een oplossing vinden’.
Waar het gaat om de aanpak denkt Popma ook heel generalistisch: Breng in kaart wat wij verstaan onder ‘diversificatie in productie van bananen. Gaat het over productie voor locaal gebruik of export, multinationals, maar ook de grote retailers. Retailers hebben andere belangen dan de multinationals. Terwijl zij direct, om de multinationals heen, de bananenproducenten benaderen. Wat is hun belang op lange termijn om dit probleem op te lossen? Ga je ziektes te lijf met resistente soorten of zoek je naar andere variëteiten, Is er iets in de sfeer van de verpakking te doen?
Links
http://www.popmafruitexpertise.nl
http://bananaresearch.org
http://panamadisease.org
http://growbananas.blogspot.nl/2012/03/musa-radix-meetings.html
