Haar beeltenis prijkt in volle glorie op het affiche van de Stichting Heel Hattem Helpt Syriërs. Vierde Marietta Petkova op 15 januari nog haar zilveren jubileum met een recital in het Concertgebouw, op 6 mei speelt ze met evenveel toewijding in MFC De Marke in het Gelderse hanzestadje Hattem.
Eigenlijk klinkt de term ‘zilveren jubileum’ bijna te bezadigd voor de frêle pianiste. Afgezien van haar meisjesachtige verschijning: wie eenmaal met haar in gesprek is, merkt al gauw dat ook divagedrag, routine en geblaseerdheid haar wezensvreemd zijn. Ongetwijfeld is ze niet meer naïef, maar ze praat nog net zo gretig en idealistisch over plannen en ideeën als toen ze anno 1992 in het tv-programma ‘Jonge mensen op het concertpodium’ aan het Nederlandse publiek werd voorgesteld.
“Ik speelde toen het Derde Pianoconcert van Rachmaninov,” herinnert ze zich daarvan. “Een van de andere solisten was violiste Janine Jansen; die was toen nog een meisje, eigenlijk.”
Artsen Zonder Grenzen
Net zo levendig staat Petkova nog het allereerste optreden in Hattem voor de geest, in 1994.
“Dat was een concert van de Kunstkring Hattem. Ik moest op het allerlaatste moment invallen voor Rian de Waal en binnen een paar dagen een heel programma instuderen. Dus ik was behoorlijk zenuwachtig. Tja, ik was toen ook zoveel jonger… Maar het heeft gelukkig heel goed uitgepakt.”
Sterker nog, voegt ze eraan toe: de Kunstkring bleef haar trouw terugvragen. En op zaterdag 6 mei is ze de special guest bij een ander Hattems evenement: het Wereldmuziek Festival, een initiatief van de Stichting Heel Hattem Helpt Syriërs. Doelstelling is medische hulp aan Syrische oorlogsslachtoffers, door Artsen Zonder Grenzen.
Het is een gedachte die de sociaal bewogen Marietta Petkova zeer aanspreekt. In haar geboortestad Roese geeft ze bijvoorbeeld ook regelmatig masterclasses aan kinderen. “Ik wil me sterk maken voor jonge talenten die in moeilijke omstandigheden verkeren. Weet je, ik ben zelf ooit met niks begonnen. En o, wat was ik blij als ik iets van iemand kreeg, al was het maar een stukje bladmuziek! Zulke kleine dingen kunnen enorm belangrijk zijn.”
Sovjetjeugd
Met liefde denkt Petkova terug aan haar opvoeding en haar leraren in Roese, die haar in aanraking brachten met de schoonheid van muziek en literatuur. Tegelijk is ze zich nog steeds pijnlijk bewust van het sombere stempel dat een dictatoriaal regime op het dagelijks leven zet.
“Ik had natuurlijk toch een sovjetjeugd, met de grauwe cultuur en opgelegde beperkingen die daarbij hoorden. Je moest je aanpassen aan de massa, zorgen dat je met Kerst of Pasen niet in de kerk werd gezien. De muren hadden oren: elke tweede of derde persoon die je tegenkwam, kon je verrader zijn. Dus enerzijds was er zoveel duisternis, maar anderzijds zoveel lichtpunten. Mensen die een baken waren, die hun best deden om het licht te verspreiden…”
Op haar beurt voelt ze nu ook de drang om iets van dat licht door te geven. “Via de muziek, door te spelen bij een benefietconcert. Of gewoon door simpele dingetjes. Even iets leuks bij iemand langsbrengen, even een vriendin opbellen: ‘Hoe gaat het met je?’ Al is het nog zo weinig: wanneer ik iets voor een ander kan betekenen, dan voel ik me daar rijk bij.”
Vak voor haar jubileumrecital kwam de dubbel-cd ‘Préludes’ uit, al wil ze niet spreken van een jubileumalbum. “Maar ‘Preludes’ is wel de vervulling van een langgekoesterde wens: het opnemen van de Preludes opus 11 van Skrjabin en 24 Préludes opus 28 van Chopin.”
Aangezien Petkova een intuïtieve weerstand koestert jegens het gekunstelde knip- en plakwerk in de studio, koos ze gewoontegetrouw voor live opnamen. Ditmaal tijdens één specifiek concert in de Salle Paderewksi te Lausanne, op 20 mei 2016. De live registratie is uitgebracht door Bloomline: “Geen label in de gangbare zin, maar een netwerk van musici. Het principe is dat je als artiest alle vrijheid en regie behoudt. Over de interpretatie, maar ook over de repertoirekeuze en de structuur.”
Bach en Beethoven
Opvallend is de opening met ‘Sechs kleine Präludien’ van Bach. Een keuze die spelenderwijs ontstond, legt Petkova uit: “Ik speel altijd Skrjabin vóór Chopin, terwijl de gangbare programmaopbouw luidt: eerst Chopin, dan Skrjabin. Maar tijdens een concert in Winterswijk in 2015 dacht ik opeens: hè nee, het voelt toch wat ongemakkelijk om mijn publiek meteen met Skrjabin te overdonderen. Toen heb ik ronduit gezegd: ‘Dames en heren, ik begin even met een Partita van Bach, ook al staat die niet aangekondigd.’ En dat beviel heel goed. Bach is altijd zo’n menselijk, vertrouwd middel om contact te leggen. Hij opent je geest, maakt je ontvankelijk. Daarna kun je sámen, als publiek en pianist, die hele reis door de muziek maken. En de spontane ingeving van toen heeft zich uitgekristalliseerd naar de ‘Sechs kleine Präludien’ van Bach op de cd, als wegbereider voor de andere preludes.”
Toch zal haar bijdrage het Wereldmuziekfestival in Hattem “een iets ander tintje krijgen,” weet ze al. Ze heeft gekozen voor meer bekende, breed toegankelijke muziek. “Ik open met de Chaconne in G van Händel en daarna doe ik de Sonata Appassionata van Beethoven.” Lachend: “Ach, en wie weet komt er een extra verrassingsstukje bij…!”
Over het benefietfestival in Hattem:
Naast Marietta Petkova werkt o.a. het klassieke accordeonduo Muhamed Selim & Nikola Spasić, evenals de Italiaanse jazz-zangeres Filomena Croce met gitarist Roy Hingstman.
De opbrengst van dit benefietfestival komt volledig ten goede aan Artsen Zonder Grenzen, met medische hulp aan Syrische oorlogsslachtoffers als specifieke bestemming. De Stichting Heel Hattem Helpt Syrië onderhoudt connecties in de regio zelf en heeft geen strijkstok, dus kan ‘met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid garanderen dat al het geld op de juiste plek terechtkomt. Bij de voorbereiding en uitvoering van dit festival zijn ook in Hattem woonachtige Syriërs betrokken. Zij maken authentieke baklava voor in pauze.
De entree bedraagt € 12,50 euro inclusief een kop koffie. Voor kinderen tot en met 12 jaar is de toegang gratis.
Het festival begint om om 19.30 uur begint (zaal open vanaf 19.00 uur) in MFC De Marke. Wie verhinderd is maar wel een bijdrage wil storten, mag dit doen via het rekeningnummer NL09RABO 0178 2401 09 van de Stichting Heel Hattem Helpt Syriërs.
(Marietta Petkova, album ‘Préludes’: Bloomline BS16-095)
