Het toiletleven in de voormalige Sovjet-Unie kent geen hoogstaande cultuur, het moet gezegd. Onder het communisme was er bijna nooit toiletpapier voorradig en behielpen de burgers zich vaak met oude kranten. Zo kon het gebeuren dat het proletariaat een ellenlang en stomvervelend verslag van het zoveelste partijcongres uit de Pravda langs de derrière haalde om die te reinigen. Het was niet anders.
Inmiddels is er weinig verbetering te bespeuren. In Kirgizië zit je in een openbaar toilet voor het oog van iedereen gehurkt boven een gat in de grond (deuren om je een beetje privacy te verschaffen, zijn er in veel openbare toiletten niet). En in Tadzjikistan, zo schijnt het, vegen de bergbewoners zich de kont af met een stevige graspol. Frisse morgen. Maar ja, dat is Centraal-Azië. In Rusland zal het sanitaire bestaan toch zeker wel beschaafdere vormen hebben aangenomen?
50 miljard
Dat valt te bezien. De BBC-correspondent in Moskou, Steve Rosenberg, plaatste afgelopen week bovenstaande foto op Twitter. Het betreft de toiletten in het biatloncentrum in Sotsji. Te zien zijn twee wc-potten naast elkaar zonder afscheiding. Twitter ontplofte nadat Poetin-opposant Aleksej Navalnyj een retweet verzond van de foto. ‘De toiletten in Sotsji zullen een groot gevoel van gemeenschap bieden! Dit is wat je krijgt voor 50 miljard dollar’, schamperde oud-schaakkampioen Gari Kasparov, eveneens een erkend tegenstander van de Russische president.
En natuurlijk gingen lolbroeken direct aan de haal met de prent van Rosenberg. Zo fotoshopte een grappenmaker het dubbelportret van Poetin en premier Dmitri Medvedev boven het tweelingtoilet. En uiteraard waren ook de grappen over de antihomowetgeving in Rusland niet van de lucht. ‘Dit is hoe ze de behoeften van seksuele minderheden begrijpen’, luidde één van de kwinkslagen op Twitter.
Maar al snel sloeg de Russische blogger Sergej Nikitski terug. Hij lijkt stevige nationalistische gevoelens te koesteren voor zijn vaderland. De avatar van Nikitski’s blog toont een foto van hemzelf met een plakkaat in handen waarop staat: ‘Rusland vooruit!’ En hij beschuldigt de BBC ervan de Olympiade in Sotsji met opzet te bezoedelen. Nikitski lijkt een punt te hebben.
Hij beweert twee keer op het Olympische Park te zijn geweest, ook in de pleehokken. Wat blijkt: het toilet in kwestie werd omgebouwd tot een soort bijkeuken. En wie goed kijkt, ziet op de muur achter de twee waterclosets nog de neerslag van een scheidingswand die er volgens Nikitsi wel degelijk is geweest. Rosenberg heeft de foto dus genomen, terwijl de ombouw (perestrojka in het Russisch, geloof het of niet) van het toilet nog in volle gang was. Om zijn argument kracht bij te zetten, toont Nikitski ook een foto van het gemak een verdieping hoger. En ja hoor, een keurig afgewerkte voorziening mét scheidingswandje.
Toch zijn gedeelde toiletten ook in Rusland niet geheel onbekend. Op bijgaande foto is het sanitair van de Universiteit van Kazan te zien. En als je er eenmaal aan bent gewend, is het best gezellig.
