Volgens het Metro Center for Journalists’ Rights and Advocacy waren er in 2020 ten minste 385 schendingen tegen 291 journalisten en mediabureaus, waaronder mishandelingen, arrestaties, sluiting van kantoren en intimiderende rechtszaken.
Activisten waarschuwen voor een gevaarlijk nieuw tijdperk in Iraaks Koerdistan, een regio die zichzelf ooit opgaf als een baken van democratie, maar nu journalisten opsluit, intimideert, mishandelt en vastzet.
Fotojournalist krijgt geheim proces zonder aanwezigheid van advocaat
Op 24 juni vertelde de Iraaks-Koerdische fotojournalist Qaraman Shukri zijn moeder tijdens een bezoek aan de gevangenis dat hij was veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf tijdens een besloten proces zonder dat een advocaat aanwezig was, volgens nieuwsberichten en de broer van de journalist, Zeravan Shukri.
Asayish veiligheidstroepen gelieerd aan Irak’s regerende Democratische Partij van Koerdistan arresteerden Shukri, een freelance fotojournalist die heeft bijgedragen aan de nieuwswebsite Rojnews en de omroep Sterk TV, op 27 januari, zoals CPJ destijds documenteerde.
Het is onduidelijk wanneer en waar Qaraman Shukri is berecht.
Hoger beroep afgewezen
Zondag bekrachtigde de rechtbank de gevangenisstraffen van zes jaar tegen de journalisten Sherwan Sherwani, Guhdar Zebari en Ayaz Karam en de activisten Shvan Saeed Omar en Hariwan Issa tijdens een negen uur durend proces in februari, waarin zij ervan werden beschuldigd de veiligheid en stabiliteit van de staat te willen ondermijnen. Een eerste beroep werd in mei afgewezen.
Het was hun laatste kans om tegen hun zaak in beroep te gaan.
Alle vijf verdachten ontkennen ten stelligste de aanklachten tegen hen en beweren dat de verklaringen die later door de rechtbank tegen hen zijn gebruikt, zijn verkregen door dwang en bedreigingen aan het adres van hun familie of eenvoudigweg zijn verzonnen door geheime en naamloze getuigen die door de Veiligheidsraad van de Koerdistan-regio worden genoemd.
Politiek gemotiveerd
De vervolging wordt algemeen gezien als politiek gemotiveerd, omdat hun arrestaties passen in de context van een uitgebreid optreden tegen journalisten en activisten door de veiligheidstroepen in de provincies Duhok en Erbil, die gelieerd zijn aan de Koerdische Democratische Partij (KDP).
In mei heeft UNAMI een uitvoerig en gedetailleerd rapport gepubliceerd over de duidelijke verslechtering van de vrijheid van meningsuiting in de Koerdische regio in het afgelopen jaar, waarin melding wordt gemaakt van een groot aantal specifieke incidenten waarbij journalisten willekeurig zijn gearresteerd, mishandeld, gedagvaard of waarbij hun rechten anderszins zijn geschonden door de KRG, de veiligheidstroepen en de rechterlijke macht.
Martin Huth, ambassadeur van de Europese Unie in Irak, twitterde zondagavond dat hij “ontsteld” was over het besluit om hun veroordeling te handhaven, “ondanks ernstige procedurefouten en beschuldigingen van mishandeling die door de VN zijn vastgesteld”.
Sherwani, een freelance journalist, en Zebari, een verslaggever voor de Koerdische website Wllat News, zijn beiden lokaal bekend vanwege hun verslaggeving over vermeende corruptie door de regionale autoriteiten van Koerdistan en hun verslaggeving over Turkse luchtaanvallen in de regio.
“PKK-spionnen”
De Veiligheidsraad van de Koerdische regio (KRSC) heeft op 4 maart video’s vrijgegeven van vermeende bekentenissen van de vijf journalisten en activisten. De KRSC zei dat de vijf mannen “directe” banden hadden met de Koerdistan Arbeiders Partij (PKK).
“Tijdens het verhoor is door middel van documenten en bekentenissen bewezen dat zij rechtstreeks banden hebben met de PKK en een aantal andere partijen. Op hun (PKK-)verzoek hebben zij (verdachten) informatie verzameld over de bases van Asayish (binnenlandse veiligheid), Peshmerga, en Koerdistan-rechters,” staat in een verklaring van de KRSC.
Tijdens een vermeend telefoongesprek tussen Sherwani en een vermeende PKK-inlichtingenofficier zou de journalist plannen hebben geschetst om een rechter in Erbil aan te vallen die betrokken was geweest bij de arrestaties van vrienden van hem, waarbij hij zei: “We willen hem kwaad doen.” De PKK-inlichtingenofficier beloofde training en logistieke steun.
KRSC gaf ook een chat vrij op de Facebook Messenger-app tussen de medeverdachten Sherwani en Zebari. In de chat zei Sherwani: “Weet je hoe we de KDP kunnen overwinnen? Als er een maffiagroep is met geavanceerde wapens, kunnen we elk lid van de KDP in één dag aanpakken.” Duhok gouverneur Ali Tatar is een van de namen van de vermeende doelwitten.
Sherwani zou ook hebben gezegd dat hij 5.000 dollar had ontvangen van een niet nader genoemde organisatie die hem had verteld dat ze “coördinatie” hadden met buitenlandse ambassades in Irak en hem hadden aangeboden om hem naar het buitenland te sturen. Deze organisatie heette “bar” – en ja, dat was de US Legal Bar Association.
“Het bewijs was zeer indirect, niets solide. Er was een beetje spaghetti tegen de muur, zoals dingen die mild abnormaal zijn op de een of andere manier verdacht zijn,” vertelde een van de getuigen, Winthrop Rodgers, een senior redacteur bij de Koerdische omroep NRT English.
Qaraman Shukri’s werkgevers zijn openlijk bekend als aan de PKK gelieerde zenders.
Maar is werken voor de oppositie genoeg om tot een gevangenisstraf veroordeeld te worden?!
“Ondeugdelijke processen in de Koerdische regio zijn niets nieuws,” zegt Belkis Wille, senior crisis- en conflictonderzoeker bij Human Rights Watch.
“Deze recente veroordelingen versterken alleen maar de verslechterende reputatie van de Koerdische regio als een plaats waar mensen kunnen worden geconfronteerd met oneerlijke strafprocessen alleen maar voor het bekritiseren van het regeringsbeleid waar ze bezwaar tegen hebben en het uiten van zorgen over de politieke elites.”
