De zone waar het om gaat ligt in het oude centrum in het noorden van de stad begrensd door de Atlantische oceaan, en uitgedijd richting het zuiden en het westen. Het oudste deel, een Assepoester die nog moet sloven voor de boze stiefmoeder, maar zich wel al klaarmaakt voor het grote bal.
Overdag is er activiteit, er zitten overheidsgebouwen van de gemeente en de staat Rio de Janeiro, waar de stad Rio de hoofdstad van is. Er huizen grote bedrijven zoals de staatsoliemaatschappij Petrobras, en alle banken hebben er hun belangrijkste vestigingen. Je kunt er over de hoofden lopen en als de kantoren sluiten verandert het centrum in een niemandsland waar je je beter niet meer kunt vertonen. Daklozen en verslaafden nemen het gebied over totdat 's ochtends weer een nieuwe dag begint.
De zoutrots
De carioca's – inwoners van Rio – hebben zich in de loop van de tijd van hun cenrum afgekeerd en zijn naar het zuiden gegaan, naar de middenklassewijken Flamengo, Gloria en Botafogo en verder nog naar het mondaine Copacabana, Ipanema en Leblon. Nog meer naar het zuidwesten is de gigantische nieuwbouwwijk Barra de Tijuca (spreek uit Tiezjoeka) verrezen, met haar hoogbouw en grote shoppingmalls. Een stad op zichzelf.
Hoe anders was het in de zeventiende en achttiende eeuw toen Rio de Janeiro niet veel meer was dan dat oude havengebied en het belangrijkste centrum voor slavenhandel in de Amerika's was. "Meer dan 500.000 slaven kwamen er per schip aan uit Afrika om te werk te worden gesteld op andere suiker- en koffieplantages", vertelt toeristengids Cesar Mattos, die voor de gemeente belangstellenden rondleidt langs de bouwplaatsen die van het vervallen havendistrict weer het bruisende hart van weleer moeten maken.
Mattos: "Het is het oudste deel van de stad. Daar begint in 1564 de geschiedenis van Rio. Er zijn veel historische gebouwen die vervallen zijn, maar de gemeente wil ze niet slopen. Het is de bedoeling om ze op te knappen en er plekken te maken waar het voor toeristen goed toeven is: restaurants, musea, culturele centra." Streng: "Want Rio is meer dan samba, strand en vrouwen!"
Maar, over de samba gesproken: juist in dit oude havenkwartier werd de grondslag gelegd voor Brazilië's bekendste ritme. "Dat werd hier door de afstammelingen van de Afrikanen ontwikkeld." Nog steeds is er op maandag- en vrijdagavond live sambamuziek aan de Pedra do Sal, letterlijk de zoutrots, in het gebied waar in vroeger tijden ontsnapte en vrijgelaten slaven woonden en hun Afrikaanse cultuur in stand hielden.
Filmfestival
Niet alleen worden in deze nieuwe tijden van erkenning van de culturele erfenis oude gebouwen opgeknapt, ook wordt er nieuwbouw gepleegd. Nieuwe tunnels en toegangswegen moeten het gebied toegankelijker maken voor het verkeer, dat in Rio regelmatig hopeloos vast staat. "Als die verbeteringen er eenmaal zijn zal het gebied ook leefbaarder worden en ligt het er 's avonds niet meer eenzaam en verlaten bij", verwacht Mattos. "Toeristen zullen zien dat ze niet per se naar Copacabana of Ipanema hoeven om zich te vermaken."
De eerste oude pakhuizen langs de Avenida Rodirgues Alves, die langs de zee loopt zijn opgeknapt. In één ervan – Utopia – huisde onlangs nog het internationale filmfestival van Rio.
Al deze mooie plannen zijn onderdeel van het plan Porto Maravilha (Geweldige Haven), dat in 2009 in werking is getreden. Rio ziet zichzelf als erfgenaam van Rotterdam, dat ook zijn oude havengebied heeft opgeknapt.
In plaats van de huidige 28.000 mensen moeten er 100.000 gehuisvest worden in 2020. Voor investeerders zijn richtlijnen opgesteld om het historische karakter van het stadsdeel te behouden en ervoor te zorgen dat er een mengeling van commerciële activiteiten (onderling ook weer gevarieerd: er bestaat belastingvoordeel voor bijvoorbeeld horeca om te voorkomen dat overal winkels en magazijnen verrijzen) en woningbouw ontstaat.
Verliefd
Er is al één museum opgeleverd, het Museum voor de Kunsten van Rio (MAR is de afkorting in het Portugees) en het prestigieuze Museum van Morgen, voor wetenschap en technologie, dat prachtig gelegen is aan het water, moet nog dit jaar worden opgeleverd. Het wordt in de eerste helft van 2014 in gebruik genomen.
Zo moet dan deze Assepoester waar de carioca's nu nog hun neus voor ophalen gevonden worden door de prins – u allemaal – en een glorieuze toekomst tegemoet gaan.
Mijn persoonlijke zege hebben ze: ik woon middenin in het gebied en ik ben verliefd op de kleurrijke geveltjes, de gekke hoekjes en mijn heuvel met zijn kleine kronkelende straatjes, de Morro da Conceição, die bijna niemand kent, vanwaar ik aan de ene kant het beroemde Christusbeeld zie en aan de andere kant de zee.
Vrienden en collega's kijken me ontsteld aan als ik vertel waar ik woon, maar dat gaat veranderen.
