Elena (niet haar echte naam) was optimistisch toen ze met haar nieuwe verloofde in Italië landde, opgewonden over de luxe die ze in haar landelijke Roemeense dorp niet had. Kort na aankomst overhandigde Elena’s verloofde haar echter een gespecificeerde rekening voor elke maaltijd, reis en cadeau dat hij ooit voor haar had gekocht. Hij vertelde haar dat ze hem moest vergoeden door commerciële seks te hebben. Hij dwong haar dit te doen door middel van bedreigingen, fysiek geweld en het vernietigen van haar persoonlijke eigendommen.
Tier 2-Watch List
Al jaren zijn Roemeense staatsburgers het vaakst slachtoffer van mensenhandel. In 2018 waren dat er maar liefst 2.880, aldus EU statistieken. Het jaarlijkse Trafficking in Persons rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wijst op het gebrek aan vooruitgang in de aanpak van mensenhandel in Roemenië. Samen met Ierland was Roemenië het enige EU-land op de zogeheten Tier 2-Watch List.
Elena slaagde erin aan haar verloofde te ontkomen en naar Roemenië terug te keren. Ze krijgt nu steun in een opvangcentrum voor overlevenden van mensenhandel.
“Er is grootschalige handel in Roemenen, maar een totaal gebrek aan politieke wil om dit fenomeen te bestrijden”, zegt Silvia Tăbușcă, coördinator van RoTIP. RoTIP is een netwerk van ngo’s die mensenhandel bestrijden en slachtofferhulp verlenen.
Verjaringstermijn
Tachtig Roemeense ngo’s publiceerden afgelopen maand een open brief. Daarin bekritiseerden ze president Klaus Iohannis omdat hij op 29 oktober een controversiële wet had bekrachtigd. In de praktijk vermindert de wet de verjaringstermijn voor misdrijven als mensenhandel en kinderpornografie. “En dit kort na het verschijnen van een EU report waarin Roemenië wordt gepresenteerd als het land met het hoogste aantal slachtoffers in Europa en met het aantal kinderen dat in 2017-2018 werd verhandeld tien keer hoger dan in de vorige rapportageperiode”, schreven Tăbușcă en haar collega’s.
Toch is er ook reden voor optimisme. Kort na het verschijnen van het Trafficking in Persons rapport, en onder druk van de Verenigde Staten, ontmantelden de autoriteiten drie netwerken die minderjarigen seksueel uitbuitten. Tevens werden 15 mensen die verdacht worden van kinderhandel en prostitutie door het openbaar ministerie aangeklaagd.
Nepbanen
Gebruik makend van de coronapandemie hebben Roemeense autoriteiten de laatste weken massaal actie ondernomen tegen internationale georganiseerde misdaad. DIICOT, de instantie die georganiseerde misdaad opspoort, wist een misdaadsyndicaat te ontmantelen dat jonge Roemeense vrouwen verhandelde naar West-Europese landen. De bende rekruteerde al ruim tien jaar slachtoffers uit gevangenissen. Ook rekruteerden ze op sociale media, begonnen vaak romantische relaties met de vrouwen of beloofden nepbanen. Een andere reeks invallen was gericht op een misdaadbende die de Oostenrijkse seksmarkt voorzag van Roemeense vrouwen, waaronder minderjarigen.
Minister van Binnenlandse Zaken Marcel Vela noemde de massale invallen “de grootste actie tegen misdaad” die ooit in Roemenië is uitgevoerd. De actie maakt deel uit van de langetermijninspanningen van de regering om de reputatie van het land op het gebied van de bestrijding van transnationale syndicaten te verbeteren, met name op het gebied van mensenhandel.
Omkoping
Vela maakt deel uit van een liberale minderheidsregering geleid door Ludovic Orban (geen familie van zijn Hongaarse naamgenoot). Orban en zijn liberalen (PNL) kwamen aan de macht in november vorig jaar. Nadat de regerende sociaaldemocratische PSD na een motie van wantrouwen moest aftreden. De PSD had jarenlang de politiek gedomineerd en corruptie in de hand gewerkt. De voorman van de PSD, Liviu Dragnea, werd in mei 2019 veroordeeld tot een gevangenisstraf van drieënhalf jaar wegens omkoping. De bestrijding van mensenhandel was voor de partij geen prioriteit.
Komende zondag, 6 december, zijn er parlementsverkiezingen in Roemenië. “Ik schat dat de PNL zeven tot tien procent meer stemmen haalt dan de PSD,” zegt socioloog Dumitru Sandu (Universiteit van Boekarest), die al dertig jaar verkiezingen analyseert. Dat zou betekenen dat de liberale PNL en de hervormingsgezinde USR-PLUS een meerderheid van de stemmen zullen halen en samen een nieuwe regering gaan vormen.
Het is dan ook de verwachting dat een nieuwe regering bestaande uit PNL en coalitiepartner USR-PLUS de mensensmokkel serieus gaat aanpakken.
