Binnen twee dagen zijn alle verhalen trending waarin de woorden ‘naakt’, ‘bloot’ of ‘seks’ voorkomen. Seks verkoopt namelijk. Als je van clicks van bronstige mannen houdt, tenminste. Deze specifieke doelgroep leest helaas niet zo veel cultuurnieuws. Maar aandacht is aandacht dus doen musea daar ook iets mee.
Na een eerste start met duidelijk integer bedoelde tentoonstellingen in de museums Kranenburg (Bergen) en No hero (Delden) hebben nu meer musea ontdekt dat bloot een zekere garantie biedt op publiek. Daarom zijn nu ook Rijksmuseum Twenthe en Jan Cunen in Oss uit de kleren gegaan.
Gewoon lekker
Was het in Delden nog een vraag aan de beschouwer of kijken naar naaktbeelden kan zonder de wellust en de mogelijke onderdrukking erachter te voelen, in Oss gaat het gewoon om lekker: ‘Museum Jan Cunen wil de tegenstelling die in de huidige samenleving ten aanzien van naakt is ontstaan, zichtbaar en bespreekbaar maken en onomwonden de schoonheid van het naakte lichaam vieren.’, meldt het persbericht. Bespreken, maar de uitkomst staat vast: lekkere lijven kijken, zonder opgeheven (middel)vingertje. Een beetje wat ze in Bergen (NH) ook deden. Bij de perspreview (vrijdag) krijg je bovendien ‘een tietje bij de koffie’. Jammer dat we daar niet bij kunnen zijn.
Rijksmuseum Twenthe, waar de directeur van het vlakbij gelegen No Hero het vak leerde, gooit het over een andere boeg. Dat stevig gesubsidieerde rijksmuseum brengt ‘een vierluik waarin de naakte mens centraal staat, als metafoor voor kwetsbaarheid en kracht, erotiek, vrijheid, zelfbeeld en zelfbewustzijn. Het is de naaktheid die ons laat zien dat het lichaam, zoals Leo Vroman ooit dichtte, een zachte machine is en die ons de zoektocht toont naar onszelf.’
Naakte schoonheid
De ontwikkeling lijkt onstuitbaar nu boerkaverboden en #metoo het thema wellust en bedekking op de kaart hebben gezet. Opvallend genoeg brengen we het begrip ‘schoonheid’ ook heel vaak in verband met ‘naaktheid’. Of de beelden van bevallige Venussen of klein geproportioneerde Davids altijd zonder enig wellustig doel gemaakt of bekeken zijn is een vraag die zichzelf beantwoordt: seksualiteit speelt altijd een rol. Het is niet zo dat mensen vroeger zonder enige opwinding naar naakte kunst keken.
Is dat erg? Facebook vindt van wel. Daar worden onthoofdingsvideo’s minder snel verwijderd dan een verdwaalde vrouwentepel. Maar mensen raken soms ook seksueel opgewonden van snelle auto’s of een bokswedstrijd van Silvester Stallone, en menig danser herkent de aparte aandacht van de typische niet-danskenner op de eerste rij van een voorstelling met naakt erin.
Verblindend
Dat je je niet altijd afvraagt hoe dat soort kunst gemaakt wordt, zoals onlangs duidelijk werd bij de aanklacht tegen kunstenaar Jan Fabre, wijt je dan aan de verblindende schoonheid van een en ander. Alles is gespeeld, ook al lijkt het echt. Of niet? Juist op dat spanningsveld spelen kunstenaars steeds vaker in.
Bloot is dus ongemakkelijker aan het worden, zoveel wordt duidelijk door de vier musea die binnen een half jaar onbedekt mensenvlees tot onderwerp hebben gekozen. We worden preutser. In Twenthe en Oss betreuren ze vooral dát. Hoe ze dat gaan rijmen met hun missie om ook culturele en religieuze minderheden binnen te halen, is nog een vraag.
Volgend jaar iets met telefoonboeken.
