Van Mariëtte Hamer als SER-voorzitter hebben zzp'ers weinig te verwachten. Minister Asscher maakt geen haast met de uitvoering van het Vrouwenverdrag van de Verenigde Naties. En volgens Arjan van den Born wordt zelfstandig ondernemerschap in Nederland actief bestreden. Dat alles in week 36 van 2014.
Mariëtte Hamer begint pas woensdag officieel als voorzitter van de Sociaal-Economische Raad, maar de komst van de PvdA-politica werpt zijn schaduw al vooruit. Wat zij tot nu toe heeft gezegd over zzp'ers past naadloos in de heersende opvatting dat het eigenlijk gewoon werknemers zijn maar dan zonder CAO. Behalve tegen hun opdrachtgevers moeten die vooral ook tegen zichzelf worden beschermd.
Werknemers zonder rechten en plichten
De Sociaal-Economische Raad wordt van oudsher gedomineerd door organisaties van werkgevers en werknemers. De inmiddels 800.000 zelfstandigen zonder personeel zijn er alleen in vertegenwoordigd door twee plaatsvervangende leden. De een wordt voorgedragen door VNO-NCW en MKB Nederland, de ander door de FNV.
Als het de afgelopen jaren in de SER al over zzp'ers ging, was dat eigenlijk altijd vanuit het idee dat zij eigenlijk gewoon werknemers zijn, maar dan zonder de rechten en vooral de plichten die daarbij horen. Dat het echte zelfstandigen zijn, die niet veel meer nodig hebben dan ruimte om te ondernemen, wil in het hoofdkantoor van de polder maar niet doordringen.
Hamer wil zzp'ers tegen zichzelf beschermen …
In Forum, het opinieblad van VNO-NCW, liet Hamer er deze week geen misverstand over bestaan dat ook zij er eerder op uit is om zzp'ers tegen zichzelf te beschermen dan om de voorwaarden te scheppen waaronder zij hun eigen bijdrage kunnen leveren aan economie en samenleving. "Kleine zelfstandigen moeten ook voorzieningen hebben," vindt de nieuwe SER-voorzitter, "anders krijgen we een armoedegolf als ze met pensioen gaan en niets hebben gespaard." Als de nieuwe SER-voorzitter bij haar aantreden al een mapje "ZZP" heeft gekregen, ontbrak daarin zeker het hoofdstuk over de pensioenvoorzieningen die de afgelopen twee jaar juist voor deze groep zijn ontwikkeld.
… dus moeten ze voortaan ook naar de bedrijfsarts
Een van de eerste adviezen die de SER onder voorzitterschap van Mariëtte Hamer gaat uitbrengen is dat over de toekomst van de "arbeidsgerelateerde zorg". Daar is afgelopen jaar hard aan gewerkt door een zware commissie – waarin de zzp'ers weer eens ontbraken. Het ontwerp-advies dat deze week naar buiten kwam bevat een pleidooi om hen "toegang te geven" tot de diensten van bedrijfsartsen. Dat klinkt aardiger dan het is.
Of ze het willen of niet, bedrijfsartsen hebben in Nederland vooral de functie om werknemers die ziek worden zo gauw mogelijk weer aan de arbeid te krijgen, zodat hun werkgever zo kort mogelijk hun loon hoeft door te betalen terwijl ze niet productief zijn. ZZP'ers krijgen bij ziekte niet doorbetaald. Zij hebben er zèlf alle belang bij om bezig te blijven. Omdat ze van hun werk houden en omdat er anders geen brood op de plank komt.
ZZP'ers moeten in hetzelfde gareel als loonslaven
Om de risico's van ziekte en arbeidsongeschiktheid te ondervangen kunnen zelfstandige ondernemers prima in eigen beheer maatregelen treffen, door daar geld voor te reserveren of zich te verzekeren. Maar voor de SER is dat niet genoeg: zzp'ers moeten in hetzelfde gareel gaan lopen als loonslaven, en premies gaan betalen voor sociale voorzieningen waar zij niks aan hebben.
VERDER IN HET NIEUWS
Sociale Zaken maakt geen haast met zwangerschapsuitkering
Ondertussen hebben zzp'ers in dit land de grootst mogelijke moeite om gebruik te mogen maken van de voorzieningen waar zij wèl recht op hebben. Zo meldde de Volkskrant deze week dat minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geen enkele haast maakt met de uitvoering van het Vrouwenverdrag van de Verenigde Naties. Als uitvloeisel van dat verdrag moet de overheid zelfstandigen die zwanger waren tussen 2004 en 2008 alsnog een uitkering geven. Van het ministerie horen we alleen dat het zich nog op die uitspraak moet beraden. Vrouwen die alvast hun uitkering aanvragen, krijgen per kerende post een afwijzing.
Steeds meer ZZP'ers in IT en telecom
Volgens het UWV is het aantal zzp'ers in de IT en de telecom tussen 1998 en 2010 met 32 procent toegenomen. Van de honderd mensen die in deze sector werken, is nu een op de zeven zelfstandig. Het gemiddelde voor alle sectoren in Nederland is een op de tien. Voor de komende vijf jaar verwacht het UWV een verdere stijging van het aandeel zzp'ers: hun aantal zou met nog eens 7 procent groeien, terwijl er maar 1 procent meer mensen in loondienst komen.
Ondernemerschap wordt actief bestreden
Terwijl het aantal zelfstandige ondernemers in Nederland gestaag verder groeit, werkt de overheid onverdroten aan de verkeerde problemen en met de verkeerde oplossingen, vindt Arjan van den Born. In een behartigenswaardig blog op ZIPconomy maakte de Tilburgse hoogleraar creatief ondernemerschap deze week gehakt van het "ontmoedigingsbeleid" dat het kabinet voert tegen zzp'ers.
"Ondernemerschap wordt in Nederland actief bestreden," stelt Van den Born. "Dat blijkt nu ook weer uit het gedoe met de VAR-verklaring. Nederland schiet weer in een kramp. Net als bij elke andere vorm van deeleconomie is Nederland tegen. AirBNB mag niet, Uber mag niet, en zelfstandigen mogen ook niet. Er zijn grote conservatieve krachten die elke vorm van vernieuwing tegenhouden. In plaats van de regels aan te passen en een nieuw level playing field te creëren wordt alles dat buiten het bestaande pulletje valt aangevallen."
Pierre Spaninks schrijft iedere zondag over zzp’ers in TPO Magazine. En dus op Blendle/Cafeyn. Klik hier voor een overzicht en hier voor een abonnement.
