En eerlijkheidshalve moet ik erbij zeggen dat vrouwen dit nog vaker doen dan mannen. Let er maar eens op. 10 minuten te laat? ‘Sorry, de trein had vertraging’. Op straat tegen een voorbijganger gebotst? ‘Sorry, ik lette even niet op’ Tijdens het ontbijt de koffie omver gestoten? ‘Sorry, wat een kluns ben ik toch’. Sorry, pardon, entschuldigung, scusa: hoogste tijd voor een detox.
In een studie die in 2010 is gepubliceerd in het magazine Psychological Science, ontdekten wetenschappers Karina Schumann & Michael Ross dat mannen minder de neiging hebben sorry te zeggen dan vrouwen. Enkel en alleen omdat ze minder vaak denken dat ze iets niet goed gedaan hebben.
Waarom dan?
Hoe dat komt, is niet helemaal duidelijk, aldus psycholoog Harriet Lerner. De Amerikaanse doet al ruim 10 jaar onderzoek naar de sorrycultuur en schreef er het boek ‘Sorry hoor. Hoe oprechte excuses je relaties kunnen veranderen’ over. Ze noemt 5 verschillende oorzaken van het fenomeen. Het kan gaan om 1. een laag zelfbeeld, 2. een tactiek om kritiek te pareren nog voor die kan worden gegeven, 3. een soort schaamtegevoel, 4. een drang om de ander gelukkig te houden of 5. een trucje om te bewijzen hoe welgemanierd je bent.
Bitch
‘Het spijt me’ zeggen heeft pas betekenis als degene die sorry zegt dat op een oprechte manier doet. Halve of neppe excuses (‘Het spijt me als ik je heb gekwetst’) kunnen de pijn juist verergeren, terwijl een werkelijk betekenisvolle manier van spijt betuigen relaties kan redden. Psychiater Samantha Boardman bevestigt dit. Op haar blog schrijft ze dat vergeving vragen een middel is om het vertrouwen van anderen te winnen. Maar volgens auteur en consultant Kathryn Cramer is er meer loos. Zij legt uit dat meisjes van jongs af aan leren om op een zachtaardige en verzoenende manier te communiceren, anders zijn ze immers als snel ‘the bitch’.
Detox
Wat nu ook de oorzaak is, Harriet Lerner raadt vrouwen én mannen aan om stante pede te stoppen sorryen. “Als je vergeten bent om een Tupperware-doosje terug te geven aan een vriend, is het niet nodig om 100x mea culpa te doen. Het is niet dat je haar kat hebt overreden. En geloof me: op den duur worden vrienden er knettergek van.” Al dat gewentel in spijtbetuigingen is trouwens niet alleen irritant, het versterkt ook je eigen minderwaardigheidsgevoel én daar bovenop kom je ook nog eens onderdanig over. Wie vaak sorry zegt, geeft ook nog eens de indruk zichzelf als de problemenmaker te zien.
There’s an app for that
Afleren dus. Afkicken van dat woordje, dat veel (met name vrouwen) ook als stopwoord gebruiken, zo lijkt het wel. We kunnen nu online hulp krijgen. Tami Reiss, CEO van Cyrus Innovation, maakte de ‘Just Not Sorry’-app, omdat ze aan zichzelf en andere vrouwen had gemerkt dat ze zich veel te vaak verontschuldigden en hun meningen nodeloos verzachtten. De (engelstalige) app scant mail op zogenaamde ‘het spijt me dat ik besta’-termen als ‘I just’, ‘I think’ en ‘sorry’.
Serieus
“Als je dat soort termen gebruikt, ondermijn je je eigen gezag. Het wekt de indruk dat je weinig zelfvertrouwen hebt. En dat is niet handig als je investeerders zoekt voor je werk of met je collega’s communiceert over de juiste strategie”, aldus maakster Tami Reiss heel terecht. Het is vergelijkbaar met de spellingscontrole. Termen die de eigen autoriteit onderuit halen, worden onderstreept. Ook is er uitleg beschikbaar over waarom bepaalde woorden en uitdrukkingen gemeden dienen te worden voor mensen die serieus genomen willen worden.
Sorry-discussie
Ingrid van Alphen, senior onderzoekster taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, vindt de plugin juist een ‘ontluisterend’ initiatief, zegt ze in De Volkskrant. Het laat volgens haar zien dat vrouwen nog altijd op hun woorden moeten letten en hun taalgebruik moeten aanpassen. Volgens haar is de enige oplossing te stoppen met het onderscheid tussen mannen- en vrouwentaal. Door steeds de verschillen te zoeken, houd je die verwachtingen in stand. Individuele verschillen tussen mannen onderling en vrouwen onderling zijn volgens haar veel belangrijker.
Kleinmakerij
De Canadese socioloog en hoogleraar aan de McMaster University, Maja Jovanovic, gelooft dat al die onnodige sorry’s die we de hele dag door roepen als een boemerang naar onszelf terug slaan. Ze laten ons kleiner en meer timide lijken dan we in werkelijkheid zijn. Zij is, net als ondergetekende, echt allergisch geworden voor het woord. In haar wervelende TEDx Talk vertelt ze erover.
Beeld: Pixabay
