Laura Spinney ziet de Spaanse Griep beslist als veel meer dan een voetnoot in de geschiedenis. Een regelrechte ramp!
Volgens Laura Spinney (Engelse journaliste, woonachtig in Parijs) zou het wel eens zo kunnen zijn dat de wereld zich in de verre toekomst de Spaanse Griep (rond 1918) beter herinnert dan de Eerste Wereldoorlog. Momenteel is dat nog ondenkbaar. Zeker in de direct betrokken landen zoals Frankrijk, Engeland, België en Duitsland. Maar zelfs geldt dat voor Nederland, dat in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) de neutraliteit met veel inspanning wist te handhaven. Die constatering is opmerkelijk volgens Spinney, want uit het oogpunt van storytelling heeft de Spaanse Griep het sowieso moeilijker. Want er is geen omschreven begin, midden of einde aan deze pandemie. Voor een oorlog is dat daarentegen wel het geval. Daaraan kun je exacte data koppelen. Het feit dat in de Belgische stad Ieper (een betekenisvolle naam in dit kader) tijdens een uniek congres de verbinding wordt gelegd tussen de Eerste Wereldoorlog en de Spaanse Griep is misschien al een eerste signaal van deze omslag? Want een van de sprekers op dit tweedaagse congres betrekt de stelling dat de voor de Duitsers ongunstige uitkomst van de Eerste Wereldoorlog op rekening komt van de Spaanse Griep. Meer specifiek de massale uitval van soldaten bij het krachtige laatste Duitse offensief. Dat betoog wordt met cijfers onderbouwd en uitspraken van de Duitse opperbevelhebber generaal Ludendorff.
Virologen en Historici
Het gezelschap in Ieper bestaat uit virologen (vaak jonge onderzoekers) en historici uit verschillende continenten. Daarmee is de toon gezet. Laura Spinney vertegenwoordigt met haar lezing (en haar boek) deze beide werelden. Op de Nederlandse vertaling van haar boek is de welbekende foto van Otis Historical Archives, National Museum of Health and Medicine. De foto van een noodhospitaal in de Verenigde Staten. De eindeloze rijen stalen britsen, mannetje aan mannetje, met zieke recruten omringd door medisch personeel.
Interview
Ruim een minuut een interview met Laura Spinney:
https://www.youtube.com/watch?v=tbMg9gfFoHA&feature=youtu.be
Regelrechte Ramp
Laura Spinney ziet de Spaanse Griep beslist als veel meer dan een voetnoot in de geschiedenis. Een regelrechte ramp. In de Nederlandse vertaling van haar boek van meer dan 400 pagina’s levert zij daartoe een overstelpend bewijs. Het boek leg je niet meer weg als je eenmaal begint te lezen. De Spaase Griep (subtitel: Hoe de pandemie van 1918 de wereld veranderde). Honderd jaar geleden werd de mensheid getroffen door een ongekende catastrofe, waarvan de gevolgen nog steeds voelbaar zijn. Ik spreek Laura kort na de indrukwekkende lezing. Zij is als journaliste door haar man geattendeerd op het interessant onderwerp van de Spaanse griep in relatie tot de Eerste Wereldoorlog. Van elk van de aanwezigen op het congres kan een voorouder overleden zijn aan de Spaanse griep, zo betoogt zij. De pandemie kwam ineens over de wereld. Boeven en helden ontbreken een beetje (wat een ingredient is bij storytelling). Zelfs medailles (hoewel er toch een is uitgedeeld) en slechts een enkel gedenkteken (foto). Het trauma is wel aantoonbaar. Mensen bleven er vaak vaak stil bij. Men ziet het als straf en men schaamt zich ervoor. Interessant is dat hedendaagse journalisten wel weer oude bronnen tot leven brengen. Zo onlangs twee novellen. Oorlogen en epidemieën worden verschillend herinnerd. Denk aan de zwarte dood (pest) in relatie tot de dertigjarige oorlog.
Tweede Griepgolf
Maar om op het boek terug te komen. Het omschrijft hoe de Spaanse Griep wereldwijd toeslaat. Een feit dat meestal onvoldoende wordt gerealiseerd. Vlak achter de inhoudsopgave is in het boek een wereldkaart die de chronologie en verspreidingsgebied van de tweede griepgolf (najaar 2018) in beeld brengt. Aan elk van de tien hoofdstukken zijn op dubbele pagina’s foto’s toegevoegd. Er is een notenrubriek en een register. Na lezing van dit boek moet je echt even op adem komen. Adembenemend!
Met dank aan uitgever voor het beschikking stellen van een exemplaar van dit boek ten behoeve van deze recensie. Oorspronkelijke titel Pale Rider (2017). Vertaling Auke Leistra. Uitgever arbeiderspers.
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering voor Jan Taco laten zien door een kleine bijdrage te doen.
