Lockdown

Op pagina 9 van de Stentor van vrijdag 18 september 2020 kopt de krant (onder hoofdje Corona regio maatregelen) De Stadspoorten dichtgooien kan in deze tijd niet.

Besmettingsbron
We leven niet in de middeleeuwen, voegt Frits Rosendaal, hoogleraar klinische epidemiologie aan de Universiteit van Leiden toe. Daarbij uiteraard verwijzend naar de pest als besmettingsbron. Verrassend om dit te lezen, als je gelijktijdig verdiept bent in een boek over de stadsmuren van de stad Utrecht. Het boek is sowieso heel actueel. De Ommuurde Stad, Geschiedenis van een stadsverdediging, René de Kam,Uitgeverij Unieboek/Het Spectrum

Volgorde
Er zijn drie manieren en in willekeurige volgorde te gebruiken als je met het thema de Ommuurde stad aan de slag wilt. Je kunt naar het Centraal Museum gaan naar de expositie ( tot 21 januari 2021 ). Je kunt langs enkele bolwerken en de stadsmuur wandelen. Je kunt vanuit de huiskamer met het boek de wandeling in gedachten maken met behulp van de handige stadskaartjes in voor- en achterflap. Die ontdekte ik pas toen ik een eindje op streek was. Want mijn journey begon in de huiskamer (Zwolle), later het museum en aansluitend een wandeling. 

Details
Na 50 jaar is het weer mogelijk om de stad per boot rond te varen nu de waterloop bij Hoog Catharijne weer is hersteld. Hoera! Ik heb de eerste twintig jaar van mijn leven in hartje Utrecht doorgebracht. Ik meende de stad en haar geschiedenis door en door te kennen. Maar dit boek dwingt bescheidenheid af. Ongelofelijk interessante details over poorten, stadsmuren en belegeringen. Zaken die volstrekt nieuw voor mij waren (opgelegde straf werd voldaan in de vorm van bakstenen). Het verschil tussen mortel en cement uit oogpunt van circulariteit. En ga zo maar door. Ook relevant voor de geschiedenis van andere vestingsteden (zoals mijn woonplaats).

Lockdown
De Stadspoorten dichtgooien kon destijds wel. De sleutels werden opgehaald. Over de muur klimmen ‘na sluitingstijd’ werd zwaar bestraft. Maar dat belette indringers niet om herhaaldelijk toch om de stad binnen te komen en een poort van de binnenzijde te ontsluiten. Dus was het zaak om ook de grachten op voldoende diepte te houden (een taak voor het Gilde dat verantwoordelijk was voor het betreffende vak van de 5 kilometer lange stadsmuur). En ‘s winters moest dagen achtereen ijs worden opengehakt (en onderaan de stadsmuur verzameld). Een Herculestaak. En we weten uit de geschiedenis van de Middeleeuwen dat het afsluiten van stad meestal niet voldoende bleek om besmettelijke ziekten buiten de poort te houden….

Overeenkomsten
Nederlanders leven intensief samen en reizen veel, aldus de voorman van het RIVM Jaap van Dissel in datzelfde artikel. In de beschreven periode leefde men ook dicht op elkaar in de stad en er werd geregeld op uit getrokken voor strafexpedities om maar iets te noemen. En ook de handel (scheepvaart) was aanzienlijk. Heb ik u al nieuwsgierig gemaakt naar ‘De Ommuurde Stad’??  

Links
https://www.centraalmuseum.nl/nl/tentoonstellingen/ommuurde-stad
http://www.unieboekspectrum.nl/boek/9789000361144/De-ommuurde-stad/