Brigitta (28). “Ik was ervan overtuigd dat ik zó zou kunnen stoppen met roken als ik wilde. Op een gegeven moment was mijn verlangen naar een kindje zo groot, een betere motivatie kon ik niet bedenken. Maar ik vond het in het begin heel erg lastig om van de sigaretten af te blijven. Het lukte me om van een pakje per dag naar een paar sigaretten per dag te komen. Maar als ik stress had, of niet lekker in mijn vel zat, werden dat er al snel weer meer.” Toen Brigitta na een jaar nog niet zwanger was, gingen zij en haar man naar de huisarts. “Die liep een standaardvragenlijstje af, en toen kwam natuurlijk de vraag of wij rookten. Ik heb nee gezegd. Ik wilde gewoon écht stoppen voordat we onderzoeken zouden krijgen of in behandeling zouden gaan. Dus in mijn beleving rookte ik al niet meer. Thuisgekomen greep ik van de zenuwen meteen naar mijn sigaretten. Mijn man was laaiend.”
Ernstige verslaving
“De meeste vrouwen weten wel dat het niet zo goed is om te roken als je zwanger wilt raken of al bent,” reageert Wanda de Kanter, longarts in het Antoni van Leeuwenhoek en voorzitter van de Stichting rookpreventie jeugd. “Toch rookt naar schatting zo’n 10% van de vrouwen door als ze zwanger zijn. Het feit dat zij doorroken zegt iets over de (erfelijke) ernst van de verslaving. Want een kinderwens zou echt een reden moeten zijn om te stoppen met roken. Niet alleen om je vruchtbaarheid te vergroten, maar ook om een gezonde baby te krijgen. Als je rookt aan het prille begin van de zwangerschap is de kans op een aangeboren afwijking (zoals een hazenlip) vier keer zo groot. Als je rookt terwijl je zwanger bent, heb je meer kans op een miskraam, of vroeggeboorte of wiegendood van je baby, omdat de placenta een zeer bloedrijk orgaan is en door de tabak minder doorbloed raakt. Ook kan je placenta al voor je bevalling loslaten. Je baby heeft daardoor geen zuurstof meer en dat kan levensbedreigend zijn. Daarnaast heeft een baby van een rokende moeder een lager geboortegewicht dan van een niet-rokende moeder. Roken tast ook nog eens de eicellen van het ongeboren meisje aan, waardoor zij later vruchtbaarheidsproblemen kan krijgen.”
Roken helpt niet tegen stress
Onderzoek heeft bewezen dat (mee)roken bij vrouwen én mannen de vruchtbaarheid negatief kan beïnvloeden. Roken tast de kwaliteit van de eicellen aan, waardoor een vrouw eerder in de overgang komt. Daarnaast is de kans op eileiderproblemen groter en wordt de rijping van eicellen gehinderd. Bij mannen tast roken de kwaliteit van het sperma aan. Sarah (31) is bezig met haar tweede IVF-poging. “Onze IVF-arts heeft wel gezegd dat het beter is om te stoppen met roken, maar de behandeling brengt zoveel stress met zich mee. Daar heb ik mijn sigaretje hard bij nodig!” Volgens longarts de Kanter is het een wijdverspreid misverstand dat roken tegen stress zou helpen, of – bij zwangeren – dat de stress die het stoppen met roken geeft erger is voor de baby dan de sigaret zelf. “De waarheid is dat roken juist stress geeft. Ongeveer een half uur na het roken van een sigaret daalt de nicotine: en dat voelt als onrust, die verkeerd wordt benoemd als stress. Deze ‘nicotinetekort onrust’ kun je alleen oplossen met een volgende sigaret. Als je al heel vaak hebt ervaren dat een sigaret je ontwenningsverschijnselen opheft die aanvoelen als stress, denk je werkelijk dat roken tegen stress helpt. Maar dat is echt onzin. Mensen die gestopt zijn met roken zijn binnen een paar weken rustiger, minder angstig en minder somber.”
Begeleiding bij stoppen
De ervaring van longarts de Kanter is dat het bij meer vrouwen gaat zoals bij Brigitta; ze zijn wel van plan om te stoppen in de aanloop naar een zwangerschap, maar het lukt ze gewoonweg niet. “Stel dat je dan in die periode zwanger raakt. Juist in de eerste weken heb je dus een verhoogd risico op het ontstaan van afwijkingen. Bovendien: als je pas met roken stopt als je al zwanger bént, is de kans dat je na je bevalling weer begint heel groot. En dat geeft weer meer kans op wiegendood en chronische oorontstekingen bij de baby.” Het advies van longarts de Kanter luidt dan ook: “Stop allebei éérst met roken, en dan pas met de pil. Als het niet lukt om zelfstandig van die verslaving af te komen, kun je naar je huisarts gaan om te vragen waar je de beste rookstopbegeleiding kunt krijgen. Stoppen is echt het beste voor je kans op een zwangerschap en uiteindelijk ook voor je baby.”
Image by Anqa from Pixabay
