Voorafgaand aan de Big Brother Awards 2013 wist ik het bijna zeker. De publieksprijs gaat naar de genomineerde inlichtingendienst NSA (en de Nederlandse collega's van de AIVD). De onthullingen die de afgelopen tijd via Edward Snowden naar buiten zijn gekomen, tonen zo een omvangrijk apparaat van spionage, dat de NSA toch niet anders kan worden omschreven dan als "de grofste privacyschender"?
Ik had het mis.
Het publiek koos voor minister Ivo Opstelten, die twee jaar geleden overigens ook al in de prijzen viel. Waarom? Misschien waren de kiezers overtuigd door de omschrijving op de site van de Big Brother Awards: "Ivo Opstelten laat geen kans onbenut om de surveillancestaat tot stand te brengen. Privacy is voor hem niets meer dan een onnodige kostenpost op de begroting."
Strategische stem?
Maar het kan ook dat een stem op Opstelten een strategische stem is geweest. Ik sprak hacker Jacob Appelbaum, die donderdagavond een toespraak hield, na afloop van de prijsuitreiking. Ik zei dat ik een beetje verrast was dat de NSA de prijs niet had gewonnen. Hoewel Appelbaum benadrukte dat hij geen Nederlands sprak en dus de beredenering voor Opstelten niet goed heeft kunnen volgen, kwamen we wel tot de conclusie dat de keuze voor Opstelten wellicht effectiever is. De Nederlandse minister is een stuk makkelijker te benaderen dan de NSA.
Dat bleek ook uit het feit dat de minister een videoboodschap liet opnemen waarin hij zijn beleid probeerde uit te leggen. Wellicht heeft hij geleerd een van de winnaars van vorig jaar. Toen won het KLPD een van de prijzen en nam het de moeite om naar Pakhuis de Zwijger te komen, waar ook vorig jaar de prijsuitreiking werd gehouden. Dat enkele agenten ter plekke waren gekomen om hun dilemma's uit te leggen, zorgde voor enig begrip en respect in de zaal.
In de video probeert Opstelten – naast het uitleggen van zijn beleid – ook wat grapjes te maken. Spelend met een drone zegt Opstelten: "Dankzij die drone wist ik natuurlijk al dat ik vanavond deze Big Brother Award zou winnen."
Bekijk de video van Opstelten hier.
Grapjes of niet, Opstelten heeft zich kennelijk genoodzaakt gezien om te reageren op de prijsuitreiking. De toekenning van de prijs voor Opstelten is zo bezien een kwestie van 'pick your battles'. Er is tenminste een discussie mogelijk. Appelbaum wees erop dat je een dergelijke videoboodschap van de NSA niet had hoeven verwachten.
