Suiker of light? Alzheimer of herseninfarct zal je bedoelen!

Gebruik je geen suiker meer? Niets, nada, niente? Heel goed. Zoete drankjes en vruchtensappen verhogen je kans op geheugenproblemen. En op een kleinere hersenomvang, dus op een lagere intelligentie. En, alsof dat nog niet genoeg is, je hippocampus krimpt er van: een volgende aanslag op je geheugen! De onderzoekers (van de Universiteit van Boston) die dit hebben vastgesteld, vonden nog meer naars. Want wie om af te vallen bijvoorbeeld cola light drinkt, begeeft zich ook in een gevarenzone.

Maar wat dan? Drink je van alles de light-versie, je kunt immers niet zonder zoet omdat je moeder je zo geconditioneerd heeft? Dan hoef je in het zwembad je niet te schamen voor vetrolletjes en zwembandjes. Maar daar lever je wel wat voor in.

De wetenschappers ontdekten ook dat niet alleen veel suiker slecht voor je is, ook die kunstmatige gezoete light-drankjes kunnen een dumbo van je maken.

Als je die elke dag inneemt dan heb je een driemaal hogere kans op zowel een beroerte als op dementie, vergeleken met iemand die ze laat staan.

Maar ‘zoet’ is nog niet door ‘light’ verslagen. Sinds suiker zo’n vijftig jaar geleden in het verdomhoekje werden gezet, heeft zich op het gebied van onze voeding een ware revolutie afgespeeld. Tegenwoordig staan de schappen in de supermarkt vol met ‘light’ producten, van appelmoes en muesli tot tomatenketchup en chocolade.  Suiker wordt nu als smaakmaker in de gekste producten gestopt, tot aan mayonaise en vissauzen aan toe. Niemand vindt het lekker maar je hebt weinig keuze.

De suikerindustrie, die het zat was om als drugsdealer te worden neergezet, voerde en voert nog steeds een verbeten strijd om zijn marktpositie. Vooraanstaande Harvardwetenschappers werden al in de zestiger jaren, zoals pas onlangs bij archiefonderzoek werd ontdekt, vorstelijk gehonoreerd om de rol van suiker bij voedsel-gerelateerde gezondheidsproblemen te bagatelliseren. Ze legden vervolgens – een oude truc – de schuld bij een andere verdachte: vet. Volgens hen was dàt de oorzaak van alle problemen. Die truc bleek te werken, vet is uit.

Coca Cola plaatste, wat moderner, de suikerdiscussie in lijn met de tijdgeest: mensen worden te dik omdat ze te weinig bewegen.

Nu kom je steeds vaker suiker tegen in producten waar het niet in thuis hoort. Daardoor kunnen van huis uit hartige producten, als een klap in je gezicht, opeens zoetig smaken. En regelmatig blijkt dat er tientallen suikerklontjes zitten in producten waarin je dat zelfs niet zou vermoeden. Naar het stijgende aantal protesten daartegen wordt nog steeds maar slecht geluisterd.

Suiker blijkt nu dus zijn positie als potentiële boosdoener niet alleen meer te delen met vet, maar ook met zijn plaatsvervangers sorbitol, xylitol, maltitol, aspartaam, cyclamaat, saccharine, acesulfaam-K en sucralose. Dit lijstje lijkt geplukt uit de catalogus van een chemische fabriek. Voor een aantal daarvan geldt niet zonder reden een Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI). Maar ze leken, mits met mate gebruikt, niet heel schadelijk voor de volksgezondheid. Volgens de onderzoekers in Boston ligt dat dus heel anders: als alternatief voor suiker toegepast in frisdrank vormen ze een potentiële aanslag op je geestelijke gezondheid.

Aan het onderzoek werd meegedaan door meer dan 8000 mensen. Bij ongeveer 4000 van hen, ouder dan 30 jaar, werd de relatie gemeten tussen de inname van kunstmatig gezoete drankjes enerzijds – en hersenvolume, cognitieve vermogens en geheugen anderzijds. Daarbij werd gebruik gemaakt van zowel MRI-scans als van cognitieve capaciteitentests.

Het zich ontwikkelen van een beroerte werd gemonitord bij bijna 3000 mensen van 45 jaar en ouder. Zo’n 1400 deelnemers van 60 jaar en ouder werden 10 jaar lang onderzocht op de aanwezigheid van dementie.

De bevindingen uit het onderzoek, een toename van de onderzochte kwalen, kon niet alleen worden verklaard uit al bestaande klachten, zoals cardiovasculaire aandoeningen, diabetes en hoge bloeddruk.

Mensen die regelmatig lightdrankjes dronken zijn waarschijnlijk bevattelijker dan anderen voor diabetes. En diabetes is bevorderlijk voor de ontwikkeling van dementie. Maar ook als die werd uitgeschakeld als risicofactor, bleek de consumptie van light drankjes het risico op dementie te vergroten.

Het zouden geen wetenschappers zijn als de onderzoekers geen kanttekeningen maakten bij hun bevindingen. Ze stellen dat mensen voorzichtig moeten zijn met het consumeren van light dranken. Toch vinden ze het ‘prematuur’ om te stellen dat er duidelijk sprake is van oorzaak en gevolg, daarvoor is verder onderzoek nodig. Maar een gewaarschuwd mens geldt voor twee. En, zijn die drankjes nou echt zo lekker? Mwah…

Mijn gekozen waardering € -

Rolf begon bij een krant, was daarna tv-programmamaker. Begeleidde in de jaren ’90 als redacteur-producer en tolk-vertaler talloze reportageploegen naar voormalig Joegoslavië en was 17 jaar Balkan-internetcorrespondent voor het ANP. Nu schrijft hij weer: over ex-Joegoslavië en wetenschapsnieuws. En heeft ook belangstelling voor de ruimtelijke ordening in Nederland.