Dat bleek deze week weer eens toen huisjesmelker en serieel zetelrover Wybren van Haga plaats mocht nemen aan tafel. Dit naar aanleiding van diens aangifte tegen de Nederlandse Staat wegens de zogenaamde discriminatie van ongevaccineerden. Eva Jinek gaf ruim baan aan deze publiciteitsstunt, maar verzuimde kritisch te zijn over deze kansloze aangifte die de rechtstaat onnodig belast. Het was aan advocaat Geert-Jan Knoops en cabaretier Dolf Janssen om nog wat kritische kanttekeningen te plaatsen.
Ook kreeg Van Haga weer de gelegenheid om te beweren dat COVID-19 ‘maar een griepje’ is, zonder oog voor de tienduizenden slachtoffers. Volgens Van Haga is de hele coronacrisis simpelweg op te lossen met meer IC-bedden, een gedachtengang die in de mode is bij populisten. Een week eerder mocht Fleur Agema hetzelfde verhaal verkopen. Veel kritische vragen werden niet gesteld door de gastvrouw. Waar komt het nodige zorgpersoneel vandaan? Wie betaalt het? En tot hoever denkt Van Haga dat je kunt opschalen bij exponentiële groei zonder maatregelen? De hamvraag vergat Jinek ook: Waarom wil Van Haga dat er nog meer mensen zo ziek worden dat ze op de IC belanden?
Ook de feitelijke onjuistheid dat gevaccineerden evenveel besmettingen veroorzaken als ongevaccineerden werd niet weersproken. Wybren van Haga kreeg ook tijd voor zijn favoriete valse tegenstelling: volgens hem is er geen aandacht voor de nevenschade van de pandemie. Dat is aantoonbare kletspraat. Iedereen kan bedenken dat die schade vele malen groter zou zijn als we het coronavirus alle ruimte zouden geven, en niet aan vaccinatie zouden doen. Ook deze onzinnige stelling was voor Eva geen reden om door te vragen of de gast tegen te spreken.
Wat opvalt aan het programma Jinek is dat de makers geen geheugen lijken te hebben: Bij een nieuw bezoek wordt de achtergrond en het verleden van de gasten vergeten. Alsof de kijker er niet aan mag worden herinnerd dat Van Haga vanwege integriteitskwesties uit de VVD werd geknikkerd en dat hij via het openlijk racistische en antisemitische Forum voor Democratie opnieuw in de Kamer gekomen is. Het is absurd dat dit genegeerd wordt, en dat gedaan wordt alsof Van Haga niet omstreden is. Zo wordt extreemrechts bij Jinek aan tafel steeds weer genormaliseerd en salonfähig gemaakt.
Het zou interessant zijn om Van Haga eens te vragen naar de megafraude waar zijn fractiegenoot (de voormalige financiële man achter FvD) Olaf Ephraim bij betrokken is. Blijkbaar vindt de redactie van Jinek de grootste belastingroof uit de geschiedenis niet interessant genoeg om aan tafel te bespreken. Voor wie wel geïnteresseerd is, dit stuk van Follow the Money is een aanrader.
Het is helaas niet voor het eerst dat uiterst rechtse politici vrijblijvend een podium krijgen bij Jinek. Je kunt gerust stellen dat er sprake is van een patroon. Vorig jaar mocht Joost Eerdmans (die opstapte bij Forum toen het antisemitisme wat al te opzichtig werd) avond aan avond de Amerikaanse verkiezingen duiden. Wat zijn expertise was op dat gebied is nooit duidelijk geworden, maar in elk geval weten we nu dat Donald Trump volgens Eerdmans de morele winnaar van de verkiezingen was.
Eerder dit jaar durfde Martijn Koning het aan om in de uitzending Thierry Baudet een racist te noemen. Dat is iets wat veel eerder had moeten gebeuren, maar Jinek had de primeur. De redactie van Jinek schrok daar zo van dat ze de cabaretier binnen 24 uur voor de bus gooiden en hun excuses aanboden aan de graag geziene tafelgast. Kennelijk waren ze bang dat Thierry anders niet meer op bezoek wil komen. Misschien kunnen ze Baudet binnenkort weer eens uitnodigen om het over de stikstofcrisis te hebben.
Ik schreef al eerder dat Nederlandse talkshows met hun uitnodigingsbeleid en false balance bewust ophef creëren op jacht naar kijkcijfers. De makers van Jinek maken het het bontst. Populisten als Wybren van Haga, Caroline van der Plas en Joost Eerdmans worden voortdurend uitgenodigd terwijl tientallen andere Kamerleden nog nooit bij Jinek aan tafel hebben gezeten. In haar programma op RTL4 nodigt Eva Jinek opvallend vaak extreemrechtse gasten (maar ook bijvoorbeeld antivaxers) uit die alle tijd krijgen om leeg te lopen. Kritische vragen komen vaker van andere gasten aan tafel dan van de presentatrice. Is Eva Jinek een beroerde gespreksleider die haar huiswerk niet doet of geeft ze met opzet zoveel ruimte aan extreme en dubieuze opvattingen?
Het is misschien te veel gevraagd van programmakers om extremisten en oplichters te negeren, al was het alleen maar omdat er steeds meer in het parlement zitten. Maar als je ze uitnodigt, is het je taak ze kritisch te ondervragen en leugens en onwaarheden bloot te leggen. Eva Jinek verzaakt die taak. Daarmee is haar programma geen journalistieke talkshow, maar in het beste geval een rariteitenkabinet (een soort Jerry Springer Show), en in het slechtste geval zendtijd voor populistische partijen.
Is het de bedoeling van de makers om radicaal gedachtengoed en racisten te normaliseren of is dat nevenschade van de jacht op kijkcijfers? Als je beweert een journalistiek programma te maken voor een groot publiek moet je je bewust zijn van de verantwoordelijkheid die daar bij hoort. Eva Jinek en haar team doen dat niet. De makers van Jinek kiezen er bewust voor gevaarlijke politici groter te maken, zonder oog voor de volksgezondheid. Helaas is het bij andere praatprogramma’s weinig beter. Gelukkig is er Netflix.
Fotocredit: DWDD, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons
