Het is de heetste week van het jaar. Ook de natste en geilste. En de gevaarlijkste.
De Thaise nieuwjaarsweek Songkran is uitgegroeid tot het grootste feest van Zuidoost-Azië. Internationaal beroemd is het vanwege de uitbundige manier waarop Thai elkaar en buitenlanders natgooien. Maar de feestperiode staat bij overheid en politie vooral bekend als De Zeven Gevaarlijke Dagen.
Het lijkt of de 67 miljoen Thai met z’n allen rond half april – als het in de ochtend vaak al tegen de 35 graden is – de tropenkolder krijgen en Songkran-vierend al hun conventies verliezen.
Weg is opeens de overtuiging dat je een ander gezichtsverlies moet besparen. Als je niet oppast, krijg je op elke straathoek een emmer water in je gezicht gegooid. Of smeert iemand een vieze witte smurrie op je wangen.
Thai betasten plekken waar ze normaal niet naar durven kijken
Weg zijn ook de typische Thaise schuchterheid en preutsheid. Daar waar massale watergevechten ontstaan, betasten in de drukte en gekte handen plekken bij mede-feestvierders, waar een Thai doorgaans niet eens naar durft te kijken.
Dat de stiekeme kennismaking met het andere geslacht kan leiden tot een spannend en onveilig vervolg, blijkt uit de jaarlijkse geboortegolf half januari. Die gaat draagt bij aan de toch al verontrustende toename van het aantal tienermoeders.
Het uit de hand lopende deel van het Songkran-feest, draagt er toe bij dat Thailand percentueel de meeste te jonge moeders in de regio telt. Meer dan Laos, Myanmar, Vietnam en de Filipijnen – landen waarop de Thai doorgaans neerkijkt.
Driehonderd doden en drieduizend gewonden in een week
De benaming ‘De Gevaarlijke 7 dagen’ zou kunnen slaan op geknijp in gevoelige lichaamsdelen, ongewenste zwangerschappen, stuk gevallen brillen, misselijkheid door vervuild water dat je binnen krijgt, kapotte voeten door glasscherven en verloren of drijfnatte portemonnees.
Maar het zijn de ruim driehonderd doden en zo’n drieduizend gewonden die elk jaar in het Songkran-verkeer vallen, die debat zijn aan de nare bijnaam. Vaak is er alcohol in het spel. Veel alcohol. De helft van de slachtoffers is laveloos en nog geen 20 jaar oud – een leeftijd waarop je in Thailand nog geen alcohol mag drinken.
Thailand is op twee na het land met de meeste verkeersslachtoffers ter wereld. Het nieuwjaarsfeest levert daar een bijdrage aan. Dat begint op de avond voor de eerste vrije dag, als miljoenen Thai zich haasten naar hun geboortedorp om met de hele familie Songkran te vieren. En het duurt tot het moment waarop de laatste feestvierders bekaf en soms nog onder invloed beginnen aan de lange terugreis naar bijvoorbeeld Bangkok.
Thailand loopt 543 jaar voor op het westen
De Thai sloten zich in 1941 aan bij de internationale gewoonte om het nieuwe jaar op 1 januari te laten beginnen. Wel hielden ze hun eigen jaartelling, die 543 jaar voor loopt op de westerse. In 2014 is het in Thailand dus 2557.
Behalve dat ze de jaren op hun manier bleven tellen, zijn ze ook de komst van het aloude nieuwjaar rond 13 april blijven vieren. Het westerse en Chinese nieuwjaar vieren ze ook – ja, de Thai houden van een feestje. Maar vooral het met het Boeddhisme verweven Thaise nieuwjaar is uitgegroeid tot een spetterend spektakel, waar een paar miljoen toeristen uit het westen en vooral ook Azië op af komen. Iets dat de kas aardig spekt.
Massale schoonmaak tijdens Songkran
Songkran heeft z’n wortels in de Indiase Hindoe-cultuur, maar heeft ook veel overeenkomsten met oud-Germaanse schoonmaakrituelen in het voorjaar en het christelijke paasfeest in dezelfde periode: Reiniging, wedergeboorte, opnieuw beginnen.
De derde dag van Songkran storten gezinnen zich om het schoonmaken van hun huis, zoals onze grootouders dat deden tijdens hun voorjaarsschoonmaak. Belangrijk onderdeel is de ceremoniële reiniging geparfumeerd water van het Boeddhabeeld, dat bij voorkeur op de bovenste verdieping staat of – in een modern Bangkoks appartement – in elk geval hoog op een rustige plek.
Het begint met een paar druppels achter oor en op pols
Het water waarmee het Boeddhabeeld is schoon gemaakt, is heilig. En het is van oorsprong dat water, dat gebruikt wordt om anderen nat te maken. Niet met grote hoeveelheden. Maar met een vinger vanuit een kommetje, respectvol een paar druppels achter het oor en op de pols.
Wangen en voorhoofden kregen met dezelfde vinger wat natte poeder ter bescherming tegen het slechte. En dat alles werd voorzien van de wens sawatdee pi mai – een gelukkig nieuw jaar!
Voor veel Thai is de Songkran-schoonmaak van het huis nog steeds een serieuze aangelegenheid, waarvoor de hele familie bij elkaar komt. Dat is ook een goed moment om overleden familieleden te herdenken. Ingelijste foto’s worden schoongemaakt en voorzien van een bloemenkransje.
Maar na de plichtplegingen begint voor de jongere Thai het echte feest.
Kommetje maakt plaats voor waterpistolen en -kanonnen
Buiten de eigen woning maakt het traditionele waterkommetje de afgelopen 30 jaar plaats voor emmers en door-ontwikkelde waterpistolen waar een flinke druk op staat.
Ze worden gevuld vanuit watertonnen, die groepen feestvierders van te voren klaar zetten en regelmatig bijvullen. In de noordelijke stad Chiang Mai – ‘de hoofdstad van het waterfeest’ – zorgt het gemeentebestuur voor vulpunten, zodat niemand komt droog te staan.
Ter verhoging van de feestvreugde zijn de tonnen vaak gevuld met ijsblokken, zodat de slachtoffers de rillingen over de rug lopen. Poeders in het water zorgen voor een kleurrijk schouwspel. En soms ook voor een branderig gevoel.
Het natte gevaar loert overal
Het natte gevaar loert overal. Emmers worden leeg gegooid richting tuk tuks en de open ramen van stadsbussen. Van grote hoogte worden brandspuiten op voorbijgangers gericht. Cafés plaatsen kanonnen waaruit schuim komt en je geen hand voor ogen meer ziet.
Het personeel van de supermarkt staat vriendelijk voor de deur klanten op te wachten met emmers water. De portier giet een glas water op je hoofd leeg. De buurvrouw richt lachend en zwaaiend de tuinslang op je.
Je ziet dat ze sawatdee pi mai roept. Maar het is nauwelijks nog te horen. De gelukwensen worden in de dorpen overstemd door uit de gezamenlijke luidsprekers schetterende Songkran-liedjes. In de steden knalt en dreunt moderne muziek uit mega-boksen.
Indrukwekkendst zijn de pick-ups met watertanks die door de straten van de Thaise steden rijden. De jongeren op die trucks kunnen met gemak een bromfiets omver spuiten. Tot schrik van velen, doen ze dat ook wel eens.
Gemiddelde Thai kan alleen met Songkran in witte huid knijpen
Niets en niemand wordt ontzien. Ook toeristen niet. Sterker: Die zijn vaak een gewild doelwit.
Ook waar het om handtastelijkheid gaat. Want alleen tijdens Songkran krijgt de gemiddelde Thai de kans om eens in een witte huid te knijpen. Of de hand te leggen op een flinke westerse boezem dan wel een dito dikke buik. Niet dat het constant gebeurt. Maar het gebeurt.
Boos worden op watergooiers en billenknijpers heeft geen zin. Dat zou de feestvreugde bederven – en dat is in Thailand onbestaanbaar.
Agenten komen kletsnat of met zak vol theegeld terug op bureau
Om die reden is het voor overheid en politie ook moeilijk de festiviteiten in goede banen te leiden. Door straten af te zetten voor watergevechten, proberen stadsbesturen de overlast te centreren. Tegelijkertijd wordt in die gebieden de verkoop van alcohol verboden. En het gebruik van te harde waterstralen en kriebelende poeders.
Bangkok (Silom, Khao San), Phuket (Patong) en de Koninklijke badplaats Hua Hin lopen daarin voorop. De laatste stad wordt dit jaar voor het eerst helemaal drooggelegd, althans waar het alcoholgebruik betreft.
Maar de controle op de regels vraagt veel tact van politieagenten. De meesten komen kletsnat terug op het bureau. Of – ook heel Thais – met een zak vol theegeld geschonken door slimme zakenlieden. Dikke kans dat de dienders daar na afloop van hun dienst zelf alcohol voor kopen om met de collega’s op het nieuwe jaar te drinken.
THAILANDTIPS – Niet klagen: Klaag niet. Ook niet als je in je beste kleren nat wordt gegooid. Protest wordt niet begrepen. Boze gezichten al helemaal niet – Contactlenzen: Thai schieten wel eens uit als ze je gezicht insmeren met poeder, dus draag geen contactlenzen – Bril: Maak je bril vast met een touwtje, anders wordt ie weggespoten – Camera/telefoon/portemonnee/horloge: Gebruik ze niet, tenzij ze waterproof zijn. Bij de supermarkt zijn speciale plastic hoesjes te koop – Zie er netjes uit: Loop niet in je mooiste kleren vanwege poedervlekken, maar loop er als buitenlander toch netjes bij: Vrouwen, draag een stevige bh en een donker en een wijd shirt! – Doe mee of niet: Doe rustig mee met de Thai en geniet. Of neem een dichte taxi naar een grote shoppingmall met winkels/restaurants/bioscopen en laat je van deur naar deur brengen – Wanneer: Songkran is van 13 tot 15 april, maar het watergooien begint vaak al eerder en duurt langer. Bovendien: In Chiang Mai duren de festiviteiten 10 dagen; in Pattaya en Koh Chang beginnen ze een week later.
