Met de hand op zijn schouder duwt de oude vrouw haar man langs de obstakels op het hete en overvolle trottoir.
Ze stuurt hem langs scheefliggende stoeptegels, rommelige reclameborden, laag hangende elektriciteitskabels, tafeltjes met vervaarlijke spetterende frituurpannen en haastig voorbij snellende voetgangers.
In de linkerhand draagt hij zijn witte stok. In de rechter een microfoon waarin hij, al lopend, zacht een Thaise smartlap zingt.
Aan een riem hangt op zijn buik een houten geluidsbox. Die versterkt het geluid onvoldoende om uit te komen boven het lawaai van de straat. Toch vallen regelmatig kleine muntstukken in de plastic beker, die de vrouw schudt op het ritme van de onhoorbare muziek. Op weg naar kantoor iemand een paar baht geven, zorgt voor een probleemloze werkdag.
Blinden verdienen de kost op overvolle trottoirs
Straatmuzikanten zie je in elke stad ter wereld. Maar alleen in Thailand zien ze jou niet.
In steden als Bangkok en Chiang Mai mogen alleen blinden de kost verdienen met het maken van muziek op trottoirs, bij de ingangen van shoppingmalls en onderaan de trappen van de skytrain-stations.
Mogen? Het is meer een kwestie van moeten. Voor blinde Thai die zelf de kost hebben te verdienen, is het maken van muziek op straat vanouds de meest voor de hand liggende optie.
Musiceren, masseren of verkopen loten – dat zijn de opties
Het is muziek maken of ‘blinde massages’ geven – volgens veel Thai de beste massage die er is, omdat blinde masseurs een beter gevoel hebben. Maar dan moet je als blinde dat gevoel ook wel daadwerkelijk hebben.
De straatverkoop van staatsloten was ook lang een interessante job. Thai denken dat blinde verkopers de gave hebben hen een winnend lot te overhandigen. Maar jammer was dat steeds meer kopers op een andere manier van de blindheid gebruik maakten: Ze liepen met loten weg zonder te betalen.
Soms krijgen blinden de schuld van een mislukte rijstoogst
Alternatief voor musiceren of masseren is een volledig afhankelijk bestaan bij de familie in het dorp. Iemand die blind is geboren, komt daar niets te kort. Maar saai is het wel.
Bovendien: Je hoort er nooit helemaal bij. Op het platteland weet iedereen dat blindheid te maken heeft met minder goed gedrag in een vorig leven. En dan heb je ook nog kans dat een paar dronken simpele zielen je de schuld geven van een mislukte rijstoogst en de kwade geesten uit je lijf willen verdrijven.
Het gaat met Thailand de goede kant op
De Boeddhistische vanzelfsprekendheid dat blindheid het gevolg is van slecht karma, zal hebben bijgedragen aan de afstandelijke rol van de overheid bij hulp voor blinden.
Los daarvan is in Thailand zorg lang een zaak geweest van de familie en de monnik van de dorpstempel. Maar met de groei van de steden en de welvaart, groeit ook het besef dat er een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is.
Als de kwaliteit van een samenleving is af te lezen aan de manier waarop blinden worden behandeld, dan gaat het met Thailand de goede kant op.
Saxofoon en klarinet vervangen traditionele instrumenten
Het begon met een blindeninstituut in Chiang Mai, waar wordt geleerd hoe met je blindheid om te gaan. Die zijn nu in de meeste provinciehoofdsteden te vinden. Blinden leren er masseren. En naast traditionele instrumenten ook saxofoon en klarinet te spelen, die meer aansluiten bij de beleving van de moderne stadsmens.
Het resultaat is te zien op de populaire zondagsmarkt van Chiang Mai. Dankzij het instituut vormen blinden samen een bandjes en brengen prachtige concerten ten gehore – achter elkaar lopend met de hand op elkaars schouders komen de bandleden aanlopen en in dezelfde formatie gaan ze zitten om te spelen.
Maar ook in de overvolle straten van Bangkok is de kwaliteit van zangers en muzikanten snel aan het stijgen dankzij lessen en instrumenten van het instituut.
De jongste generatie kan straks een normaal bestaan opbouwen
Voor daadwerkelijke emancipatie van blinden zorgen de nieuwe blindenscholen, waar kinderen regulier onderwijs krijgen. De jongste generatie kan straks een zo normaal mogelijk bestaan opbouwen. Met een normale baan en een normaal inkomen.
De goede wil is er. Ook bij het bestuur van de metropool Bangkok.
Als onderdeel van de totale renovatie van trottoirs in het centrum van de hoofdstad – waartoe werd besloten nadat Bangkoks gouverneur tijdens een persconferentie door de stoep zakte – zijn overal ‘Hollandse’ blindenrichels aangelegd. De komende vier jaar krijgen 220 oversteekplaatsen geluidssignalering.
Niet-blinde Thai moeten zich aanpassen
Als het goed is kunnen Thaise blinden straks zelf hun weg vinden. Op straat, bij het oversteken en op de arbeidsmarkt.
Maar dat vraagt wel een fikse aanpassing van de niet-blinde Thai:
Alsjeblieft, zet geen borden en kraampjes meer midden op trottoirs – en zeker niet op de blindenrichels. Ga er niet meer van uit dat voetgangers op een zebrapad wel stoppen als je komt aanrijden met bromfiets of auto. En probeer in godsnaam het geloof in het slechte karma van blinden iets meer te relativeren. Breng muziek in het leven van de blinde medemens!
THAILANDTIPS – Ongemakkelijk: Ondanks blindenrichels en geluidssignalering bij oversteekplaatsen, blijft Thailand voor blinden en slechtzienden een ongemakkelijk vakantieland. – Pas op: Ook voor ziende mensen zijn Thaise trottoirs gevaarlijk met laag hangende kabels en borden, onverwachte afstapjes, losliggende tegels en spetterende eetkraampjes. – Geld geven: Geef gul aan blinde straatmuzikanten. Elke baht is een bijdrage aan de maaltijd voor de artiest en zijn gezin. Verhalen over maffiapraktijken zijn onzin.
