‘Mensen uit het westen denken dat iedereen in Thailand lief en aardig is voor elkaar. Nee, dus. Discriminatie is een groot woord. Maar hoe donkerder je huid, hoe minder serieus instanties je nemen en hoe kleiner de kans op een mooie baan.'
De 23-jarige Mali studeert politicologie in Bangkok en komt uit het rurale noordoosten – de Isaan – waar de bevolking donkerder is dan de gemiddelde Thai.
Dat geldt ook voor de jongeren die niet meer op het land werken en zich – tevergeefs – insmeren met whiteningcrème. Al studeren en werken ze al jaren in Bangkok, het onderscheid is niet weg te poetsen.
Infantiel en vriendelijk-onnozel
De nationale televisie draagt flink bij aan het zwarte beeld dat over de khon Isan bestaat. De donkere boeren krijgen in veelbekeken comedyshows en oneindige soaps consequent de rol aangemeten van een soort Zwarte Piet. Inclusief zwaar accent, beperkte woordenschat, infantiele kleding en vriendelijk-onnozel gedrag.
De Thai in de Isaan hebben zich nooit druk gemaakt over de geringschattende houding van landgenoten in andere delen van het koninkrijk. Het dagelijks gevecht om het bestaan heeft altijd alle aandacht opgeëist in de regio, waar droogte en overstromingen elkaar afwisselen en de rijstoogst nooit optimaal is. Maar de Isaan-jongeren die nu massaal studeren of al een baan hebben in het verre Bangkok, mokken steeds harder.
Mali: ‘Op social media zijn de afgelopen tijd platforms ontstaan waar we over discriminatie praten. Er werd al eerder geroepen om actie. Maar we wisten niet hoe te beginnen.’
Unilever: Donker is dom
Het Nederlands-Britse Unilever bracht uitkomst met een reclamecampagne van het whitening-merk Citra, waarin een donkere huid nadrukkelijk werd geassocieerd met een laag IQ. In tv-spotjes gingen Citra-reporters bij universiteiten op zoek naar de knapste studentes. Wat bleek, lichtgekleurde studentes bleken mooier en ook opvallend slimmer dan donkere meiden.
Onafhankelijk van elkaar riepen veel studenten – en Mali en vriendinnen voorop – op internet op tot een kopersstaking. Met succes. De multinational ontkende de beschuldiging, want ‘het was niet zo bedoeld’, maar bood tegelijkertijd excuus aan voor mogelijke misverstanden en zette de campagne stop.
Snel in actie dankzij internet
‘We moeten onze macht niet onderschatten’, zegt bijna-politicologe Mali. ‘De mensen uit het noordoosten maken een derde van de bevolking uit. Zowel politiek als economisch kan niemand om ons heen. En dankzij internet kunnen we snel gezamenlijk in actie komen.’
THAILANDTIP – Complimenten: Overal in Thailand werken mensen uit het noordoosten, bijvoorbeeld als taxichauffeur en in massageshops. Vraag waar iemand vandaan komt en reageer enthousiast als dat inderdaad (een provincie in) de Isaan is. Roem de vriendelijkheid van de kohn Isaan en ontvang een big smile. – Reizen: Isaan wordt steeds meer ontdekt als toeristische bestemming (daarover in 2014 meer in Typisch Thailand) – Whitening: Lees Typisch Thailand: ‘Thai verwit van top tot teen.’
Dit artikel verscheen ook in De Groene Amsterdammer
