Schipper-eigenaar Erik van Aken van het ‘Wapen fan Fryslân’ staat er ontspannen bij, informeel gekleed in spijkerbroek en T-shirt. ‘Nee hoor, voor zo’n inspectie ben ik niet bang. Veiligheid hoort erbij. Er waren toch wel enkele verrassingen, De inspecteur van ILT vond wat kleine dingetjes die ik makkelijk kan verhelpen.’
Senior-inspecteur Thom Bijkersma van ILT heeft zojuist zijn ronde gemaakt over Van Akens grote tweemastschoener, die tijdens Oerol samen met vele andere charterschepen afgemeerd ligt in de haven van West-Terschelling. Sommige schepen verblijven er voor één of twee nachten, andere liggen de gehele Oerol-periode aangemeerd als slaapschip.
‘Dat is precies de reden dat we ons thema-onderzoek juist nu uitvoeren’, vervolgt Bijkersma. ‘Normaal gesproken komen we aan boord terwijl de bemanning druk bezig is met zeilen, of met de passagiers. Dat leidt wel eens tot irritaties. De schepen liggen hier tijdens Oerol als drijvend hotel. De schippers hebben nu veel meer tijd voor dit soort inspecties. Zij en wij kunnen nu in een ontspannen sfeer ons werk doen.’
Gezamenlijke thema-actie
Bijkersma wandelt vandaag over de kades, doelmatig gekleed in wit overhemd en werkbroek van ILT en voorzien van reddingsvestje. Hij doet dat in gezelschap van vertegenwoordigers van Rijkswaterstaat, Agentschap Telecom en de Landelijke Eenheid van de politie. Iedere instantie kijkt vanuit haar eigen expertise naar de schepen. Zo krijgt schipper Arjen Rekker van de tweemastklipper Margot kort bezoek van het Agentschap Telecom. ‘Het ATIS-signaal van één van mijn marifoons werkte niet goed. Dat heb ik ter plekke kunnen verhelpen’, vertelt Rekker.
Bijkersma vraagt op elk schip eerst naar de certificaten, over het algemeen een dikke map vol. Hij gaat na hoe het zit met de geldigheidstermijnen, of de vaarbevoegdheid van de bemanning voldoet aan de eisen en of vaartijden en rusttijden correct zijn ingevuld. Aan dat laatste schort het een beetje bij ‘Wapen fan Fryslân’.
‘Als rusttijd noteren jullie alle tijd die je niet actief vaart’, merkt Bijkersma op. ‘Maar dat klopt niet; als je in de haven de machinekamer schoonmaakt, de dekken schrobt of met de passagiers bezig bent, is dat óók werktijd. Dat moet je voortaan op die manier invullen.’
Beer van der Heide van de Landelijke Eenheid, die we vroeger de Waterpolitie noemden, bevestigt dat handhaving niet direct de instee k is van de thema-actie. ‘Grootscheepse controle vinden we een beetje een groot woord. Deze actie is mede bedoeld om de schippers verder te helpen en het geeft ons een indruk van de stand van zaken in de sector.’
Ook aanwezig is Janneke Vink, adviseur Communicatie van ILT. Ze licht toe: ‘We willen meer aan de weg timmeren, laten zien waar we mee bezig zijn en de scheepvaart verder helpen. Problemen lossen we samen op. Het gaat hier niet om boetes uitdelen.’
Niet de handhaving, maar de kwaliteitsverbetering
Als hij de papieren geïnspecteerd heeft maakt Bijkersma een ronde over de schepen. Hij let op brandveiligheid, reddingsvesten en technische installaties. En op houten masten, want daarin heeft de branche een voorgeschiedenis, aldus ILT.
‘Als de algemene indruk goed is en ons het gevoel geeft dat er regelmatig aan het schip gewerkt wordt, dan willen we niet de boeman zijn. Meestal is dat zo. Maar we moeten wel het idee hebben dat de schipper zijn onderhoud onder controle heeft. En het hoeft heus niet allemaal vandaag al klaar te zijn. Als keer op keer blijkt dat je je zaken niet goed uitvoert, dan komt er een moment dat we moeten handhaven, wat bijvoorbeeld kan leiden tot het instellen van dwangsommen.’
Het onderzoek duurde twee dagen en liet over het algemeen een heel goede indruk achter bij de diverse inspecterende instanties. Enkele zaken die men bij de twaalf schepen aantrof: Storing brandmeldinstallatie, dezelfde dag opgelost. Geen Rijnvaartverklaring. Storing brandmeldinstallatie, dezelfde dag opgelost. EHBO in kast zonder pictogram. Geen scheepsnaam op achterschip. Geen ijkmerken aangebracht. In machinekamer draaiende delen niet afgeschermd, uitlaat niet gasdicht. Eén schipper kreeg een boete: voor blussers waarvan de keur was verlopen.
