Dit toegangsbewijs heeft historische waarde gekregen….
….en wel door de gebeurtenissen nadien. Op 7 oktober 1989 was nog het 40 jarig bestaan van de DDR (Duitse Democratisch Republiek) gevierd in aanwezigheid van de Russische president Gorbatsjov. Ons gezelschap had uitnodigingen voor het theater. De Deutsche Staatsoper stond destijds aan de Oost Duitse kant van de Berlijnse muur. De muur die enkele weken later plotsklaps haar betekenis verloor. Terug naar de donderdag 12 oktober. Wij kregen een prominente plaats in de theaterzaal die gedenkwaardige donderdag 12 oktober 1989.
Deutsche Staatsoper (2071362): Ballet evening: Apollon Musagete / Capnccio Steptext / Love Songs, 7pm
Von Humboldt Universiteit
Wij waren in gezelschap van enkele hoogwaardigheidsbekleders van de Von Humboldt Universiteit in Oost-Berlijn. Wij, als medewerkers van de Gemeentelijke Universiteit Amsterdam. Ik was als buitenbeentje en gast toch ook bij een overleg met aansluitend diner uitgenodigd. De mogelijkheden tot samenwerking tussen vakgroepen Oost en West werden besproken. Ons bezoek aan Oost-Berlijn was de afsluiting van een studiereis door de DDR. Het programma van de drukbezochte operavoorstelling werd voor ons een verrassing. Een verrassing die omsloeg in verbijstering toen we in de loop van de voorstelling bemerkten dat het publiek steeds meer opgewonden raakte.
Staatsoper
Na thuiskomst, nog in oktober 1989 kwam er een verslag van erisgenoten. Ik ben zo vrij om de beeldende omschrijving van Pim de Boer heer weer te geven. Eerst bezoek aan de Staatsoper:
Donderdag 12 oktober, Ballettabend in de Staatsoper. Het regent. Unter den Linden is bijna verlaten, er rijden weinig auto’s. De opera baadt in het licht. Het publiek is zeer gemengd. Enkele bezoekers in hemdsmouwen, maar de meerderheid heeft zich opgedoft -enkele militairen in gala-uniformen en vrouwen in het lang-blijkbaar is er dus toch een uitgaansleven achter de Muur. Voor de pauze klassiek ballet van George Balanchine met muziek van Strawinsky. Alles is rustig en beschaafd. Na de pauze love songs van William Forsythe. Het is felle westerse muziek, waarop heftig bewogen wordt. Je voelt de spanning in de zaal stijgen. Er is duidelijk een politieke dimensie, zonder dat er een woord gezegd wordt. De agressieve bewegingen en ostentatieve erotiek passen niet in deze overgeorganiseerde en scherpbewaakte samenleving. Het nonconformisme dat de uitvoering uitstraalt, strookt niet met wat we hier buiten de opera gezien hebben. Ovationeel applaus onderbreekt herhaaldelijk het laatste deel van de voorstelling. Bij de garderobe scholen jongelui samen. Het oudere publiek maakt zich snel uit de voeten, zodra men buiten is wordt er gezwegen. (Pim den Boer)
Als bewijs heb ik dit toegangsbewijs (boven) bewaard. Op Internet trof ik het programmaboekje (hieronder) van een andere gedenkwaardige voorstelling. Daarover dadelijk
Onrust
Mijn deelname berustte op toeval. Ik kende een van de docenten. Nu, zoveel jaren later, probeer ik dus toch nog eens te achterhalen welke voorstellingen dit geweest zijn. Temidden van de voelbare spanning in de DDR. Veranderingen kunnen ineens hard gaan. De voorstelling een dag later was ook bijzonder. Inmiddels moest ik meteen denken aan de Belgische opstand, die naar verluid ook was teweeggebracht door een opruiend stuk in de Brusselse Muntschouwburg.
Brechttheater
Vrijdag 13 oktober, Brechttheater, Germania Tod in Berlin van Hein Milller gespeeld door het Berliner ensemble. Het zijn fragmenten uit de geschiedenis van de DDR en Pruisen. Milller heeft de geschiedenis naar zijn hand gezet. De ensceneringen zijn zeer verrassend. Wij hebben moeite het te volgen. Het stuk staat bol van de ambivalentie. In twee fragmenten komt Frederik II ten tonele – men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat daar eigenlijk Honecker staat. Ook hier voel je de spanning in de zaal, maar het is niet zo uitgelaten en onstuimig als gisteren. Het publiek lijkt meer intellectualistisch. Onze Duitse gastheer geeft op mijn vraag hoe hij het vond slechts als antwoord: “sehr schwer”. (Pim den Boer) Het publiek klapt bedeesd, men lijkt onzeker over de bedoeling van de auteur. Aan het begin van de voorstelling werden de toeschouwers verzocht na te praten “over de zaken die ons alle bezig houden”. (Wij hadden andere verplichtingen) Terug in Nederland lees ik in de Volkskrant dat in Amsterdam ook tiEl Germania Tod in Berlin is opgevoerd. Gespeeld door een gezelschap uit Noorwegen en in een radicaal andere politieke context maakt
Programma:
Geen idee of een voorgenomen studiereis een jaar later doorgegaan is. Ik vermoed van niet. En anders naar Duitsland en niet meer de DDR….
Links
https://de.wikipedia.org/wiki/Montagsdemonstrationen_1989/1990_in_der_DDR”>https://de.wikipedia.org/wiki/Montagsdemonstrationen_1989/1990_in_der_DDR
https://www.uva.nl/profiel/b/o/w.denboer/w.den-boer.html”>https://www.uva.nl/profiel/b/o/w.denboer/w.den-boer.html
https://www.prinzip-gonzo.de/david/inszenierungen/?permalink=germania-tod-in-berlin”>
https://www.prinzip-gonzo.de/david/inszenierungen/?permalink=germania-tod-in-berlin
https://duitslandinstituut.nl/artikel/2840/chronologie-oktober-1989
https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_DDR”>https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_DDR
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering voor Jan Taco te Gussinklo laten blijken door een kleine bijdrage te schenken.
