Tuberculose was een populaire ziekte in de negentiende eeuw. Romanschrijvers (Dumas, Flaubert) en operacomponisten konden er niet genoeg van krijgen. Want wat is er tragischer dan een hoofdpersoon die langzaam wegkwijnt, wetende dat het einde nadert? Zelfs het stervensproces, met de melkwitblauwe huid van een zieke had een zekere esthetische aantrekkingskracht op schilders.
Bipolaire uitwas
Archetype van deze ziekte is Violetta, de infame Parisienne die in Verdi’s La Traviata een decadent leven opgeeft voor haar geliefde Alfredo, zijn liefde weer opoffert voor Alfredo’s familie-eer en uiteindelijk en onvermijdelijk de laatste adem uitblaast in de armen van haar teruggekeerde liefde. In twee uur maakt zij emotioneel hoge pieken en diepe dalen mee, om na deze bipolaire uitwassen een half uur lang te sterven. Zie de trailer:
Afleidingsmanoeuvre
Dit gaat gepaard met een aantal van Verdi’s mooiste aria’s. En dat wil wat zeggen voor de Italiaan met het schier oneindige oeuvre. Vergeleken met veel andere opera’s uit die tijd is het libretto hier simpel en strak, zonder de gebruikelijke zijlijntjes en afleidingsmanoeuvres. Dat betekent dat alle aandacht bij Violetta en haar Alfredo komt te liggen. Regisseur Willy Decker heeft ook nog eens het decor extreem leeg gehouden (een paar sofa’s en een enorme klok), zodat sopraan Marina Poplavskaya vol aan de bak moet. Met een stevig volume overstemt ze moeiteloos de Radio Kamerfilharmonie. Maar juist het wegkwijnen gaat haar minder goed af. Bovendien was haar ritmische coördinatie met dirigent Giuliano Carello moeizaam.
De Italiaan Carello kent Verdi als geen ander, en stond als een lenige panter heen en weer te springen, zijn stokje hoog heffend om toch nog dat broodnodige contact met de zangers te krijgen. De tenor Ismael Jordi leverde de dirigent minder problemen op, hij zong zijn partij vakkundig en wist genoeg verleidingskracht te suggereren om La Traviata’s keuze geloofwaardig te maken.
Verdi werd 200 jaar geleden geboren, genoeg aanleiding om deze kaskraker opnieuw uit de kast te halen. Met deze uitvoering van La Traviata kan De Nederlandse Opera zich geen buil vallen, genoeg tuberculose treurnis om elke bezoeker tevreden te stellen.
Becoming Traviata
Hoe moeilijk het is om de rol van Violetta te zingen, blijkt wel uit de documentaire Becoming Traviata, die nu in de bioscopen draait. Regisseur Philippe Béziat volgt twee maanden lang het productieproces voor een opvoering van Verdi’s klassieker voor het operafestival van Aix-en-Provence. We krijgen wel wat decorbouwers – prutsen met stoelen en kroonluchters – in beeld, maar de nadruk ligt sterk op sopraan Natalie Dessay, die de lijdensweg van Violetta aan den lijve moet ondervinden. Zie:
Smoesje
Nogal een klus, blijkt uit haar gesteun. Leuk is dat ze toegeeft smoesjes te gebruiken om het zingen van de grote aria’s tijdens de repetities uit te stellen. Gelukkig krijgen we een paar van de liederen volledig in beeld, want Verdi zonder Verdi is geen Verdi.
Een commentaarstem ontbreekt, van de kijker wordt de nodige voorkennis verondersteld. Als documentaire is Becoming Traviata nogal klinisch en soms bijna saai, maar Natalie Dessay en Violetta redden de avond.
Verdi: La Traviata, De Nederlandse Opera, www.dno.nl, t/m 31 mei
Philippe Béziat: Becoming Traviata, in de bioscoop
