Nee, in 38 artikelen kun je niet de hele geschiedenis van onze stad proppen, zelfs niet op hoofdlijnen, maar dat geeft in dit geval helemaal niks. Schrijver Frank van Vuuren heeft wel zo her en der wat accenten gelegd en daarbij vooral het oog gericht op het ongepolijste Amsterdam. Veel rauwheid, stank en ellende. Veel dooien ook en godzijdank de nodige gruwelijkheden.
Een groot deel van het boek gaat natuurlijk over deze buurt, per slot van rekening het oudste deel van de stad. Er staat bijvoorbeeld een prachtig verhaal in over de wederdopers die zo midden zestiende eeuw de kolder in de kop kregen en massaal besloten geheel ongekleed de Dam te bezoeken alwaar zij poogden het stadhuis binnen te dringen om de macht over te nemen. Daar waren de vroede vaderen vanzelfsprekend niet van gediend en dat lieten ze duidelijk merken. De naaktlopers werden niet zachtzinnig gestraft. ‘De veroordeelden worden op een schavot op de Dam op een bank vastgebonden waarna de beul hen levend het hart uit het lijf snijdt en in de mond propt.’ Toe maar. De vrouwelijke naaktlopers kwamen er wat genadiger vanaf. Ze werden per boot het IJ opgevaren en daar domweg overboord gezet. Ja ja, dat waren nog eens tijden.
Knettergek
Of wat te denken van het lot van Sjako, een beruchte crimineel uit de Jordaan. Hij werd in 1717 gearresteerd en veroordeeld. Daarna werd hij op een wiel gebonden en werden met een ijzeren staaf al zijn botten gebroken. En alsof dit nog niet genoeg was werd hij daarna ook nog eens een half uurtje in leven gehouden zodat hij kon zien hoe zijn mede bendeleden werden geëxecuteerd voordat hij zelf werd onthoofd.
Niet alle verhalen zijn zo gruwelijk maar de rauwheid is nooit ver weg of het nu gaat over het pesthuis, een knettergekke burgervader, de multifunctionele martelkamer in het paleis op de Dam, het lijk in het Maupoleum of het leven in de Jodenbuurt (300 personen in 39 éénkamerwoningen).
Maar er is ter afwisseling ook wat luchtiger kost. Zoals over Lou de Palingboer (God) en Wilhelmina Wiertz (vrouw van God & De Algemene Moeder) die onsterfelijk waren maar toch overleden. Over Wally Tax die op het eind van zijn leven de Zeedijk afschuimde op zoek naar een shot. Of over Mathilde Willink, een vrouw waar Paris Hilton in de verste verte niet bij in de schaduw kan staan. Luchtig jawel, maar toch ook weer met een raar randje.
Heerlijke verhalen kortom, die ook nog eens schitterend zijn geïllustreerd waarbij vaak te zien is hoe iets er vroeger uitzag en hoe het er nu uitziet. Veel is bekend, maar af en toe was ik toch ook verrast. Zoals bijvoorbeeld toen ik las dat niemand minder dan Michael Jackson was ingehuurd bij de opening in 1979 van het zwembad waar ik vrijwel elke week in het water plons om een half uurtje te zwemmen: het De Mirandabad. Kortom: lezen dat boek en genieten van de prachtige illustraties.
Over Amsterdam: 741 jaar stadsgeschiedenis in 38 artikelen; Frank van Vuuren; € 20,-.
Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.
