Vooralsnog kan iedereen terecht in de coffeeshop voor zijn of haar blowtje. Een poging van de burgemeester om de verkoop aan buitenlanders aan banden te leggen is afgewezen door een meerderheid in de gemeenteraad. Belangrijkste overweging van de raad: het zal meer illegale straathandel opleveren (waar vooral kwetsbare jongeren in zullen stappen).
Je ziet het al voor je: buitenlanders die door dealers worden aangesproken die gaarne bereid zijn de toeristen aan hun genotsmiddel te helpen. Dat wordt een bende op straat zeker ook omdat er strijd zal worden geleverd om de verschillende territoria. De rust die wordt beoogd met het stoppen van de verkoop aan buitenlanders zal vrijwel zeker teniet worden gedaan door de toenemende activiteit buiten de coffeeshopdeur. Dat is praktisch onvermijdelijk gezien het gebrek aan handhaving waar nu al sprake van is.
Een belangrijk argument van de burgemeester om de verkoop aan buitenlanders te verbieden snijdt overigens wel degelijk hout. Van alle coffeeshops in Nederland zit ongeveer één derde – 166 in totaal met een geschatte omzet van zo’n honderd miljoen– in Amsterdam. In de binnenstad zijn er na de laatste sanering nog altijd zo’n vijftig over. Door verkoop van rookwaar aan buitenlanders wordt de omzet uiteraard opgejaagd. Als je die omzet door een verbod van verkoop aan niet-Nederlanders kunt verkleinen, is dat mooi meegenomen.
Broodje
Maar een echte oplossing is dit natuurlijk niet, want het probleem is op z’n minst landelijk (zelfs Europees, maar dat gaat in dit verband wat te ver) en dus niet op te lossen met een lokale maatregel door de stad Amsterdam. En dat probleem luidt: de productie. Die is en blijft in tegenstelling tot de inkoop, verkoop en consumptie volstrekt illegaal, compleet met gevangenisstraf.
Al jarenlang worden er pogingen ondernomen de productie te legaliseren, tot op heden echter tevergeefs. Door de huidige constructie echter wordt het niet alleen onmogelijk de omzet van een coffeeshop te controleren – aankoopbonnetjes worden immers niet verstrekt – maar creëer je ook een immens reservoir aan zwart geld. Per slot zal de producent van de geleverde rookwaar niet worden betaald via de bank, maar uitsluitend in contanten. Daar kun je nog wel een luxe broodje voor kopen bij de bakker en ook een restaurantrekening zal er nog wel mee te betalen zijn, maar veel verder gaat dat tegenwoordig niet meer. Zodra je in de echte getallen komt zal er bancair moeten worden gehandeld. Tja, en dan heb je een probleem dat eigenlijk alleen maar is op te lossen door het zwarte geld wit te wassen.
Dat de overheid door dit gedoogbeleid witwasserij stimuleert is misschien wat al te sterk uitgedrukt, maar van ontmoediging is bepaald geen sprake. En dat gebeurt nu niet voor het eerst, maar is al decennialang het geval. Voortschrijdende ondermijning is het resultaat.
Enfin, zolang de coffeeshops niet zijn gelegaliseerd (óf zijn verboden), zal dit probleem blijven bestaan. Met alle nare verschijnselen die daar bij horen.
Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.
