Elke maand komen ze bij elkaar en trekken ze door de buurt: een clubje bewoners, een politieagent en een paar gemeenteambtenaren. Dan gaan ze schouwen. Ik had er tot voor kort nog nooit van gehoord, maar het betekent dat ze met elkaar de buurt inspecteren. Gewoon kijken dus hoe de wijk erbij ligt.
Soms gaan ze 's morgens vroeg op pad. Of gewoon midden op de dag. Maar geregeld ook in het holst van de nacht. Er wordt gekeken of er plekken zijn waar veel (wees)fietsen rondslingeren of vuilnisbakken overlopen. Maar ook: doen de straatlantaarns het nog, wat is er allemaal beklad of beplakt en wordt er gedeald en getippeld. En dan is er nog de categorie “Bah!”, waarbij de aandacht speciaal uitgaat naar dierlijke en menselijke uitwerpselen inclusief de resultaten van anti-peristaltische darmbewegingen. En natuurlijk wordt er gelet op “Stille getuigen”. Denk bij het laatste bijvoorbeeld aan rondslingerende condooms. Schouwgroepcoördinator Edwin: 'Als er veel worden gevonden, kun je er vergif op innemen dat er wordt getippeld.'
De resultaten van zo'n schouw worden gebruikt om gerichte maatregelen te nemen, aldus Edwin. Met gedegen onderzoek kan immers worden aangetoond dat een vuilnisbak een keer extra moet worden geleegd of dat er op bepaalde plekken veel dealers staan en dat het tijd wordt daar eens flink de bezem door te halen.
Onraad
En zo ga ik op een vrijdagavond met Edwin's schouwgroep mee en stuiten we al snel op een overlopende vuilnisbak. Ook het gat midden in het wegdek en de kartonnen dozen vol flessen die lukraak ergens gedumpt lijken te zijn, ontsnappen niet aan de aandacht van de schouwers.
Als we via een klein zijstraatje op de Oudezijds Voorburgwal aankomen staan de (nep)dopedealers ons al op te wachten. Als ze ons zien aankomen ruiken ze onraad en gaan ze onmiddellijk aan de wandel. 'Ze hebben er een speciale antenne voor', zegt buurtagent Rob die dit keer in burger meeloopt. 'Ze verkopen vooral (nep)dope aan toeristen. Maar 's nachts zijn ze niet te beroerd om iemand in een steegje even leeg te trekken.' Het is een moeilijk te bestrijden verschijnsel vertelt de agent, 'want een jongen met een pakje gemalen suiker in z'n broekzak doet natuurlijk niks strafbaars.'
Tot voor kort stond ook de categorie “Junkies” op het lijstje van de schouwgroep. Die zijn inmiddels afgevoerd: ze zijn er praktisch niet meer. Er is een nieuwe groep voor in de plaats gekomen: de slapers. Zijn die dan zo vervelend? 'Ja', vertelt Edwin. 'Ze gaan met hun auto voor je deur staan en laten voortdurend de automotor draaien om de boel een beetje op temperatuur te houden. Als je daar boven woont, stink je je huis uit en word je hartstikke gek.'
Ook deze vrijdagavond is de oogst toch weer rijk. Poep, kots, (nep)dopedealers, fietstaxi's op ramkoers en grote groepen drinkers die het trottoir totaal blokkeren. Het lijkt een uitzichtloze strijd. Maar zoals de buurtagent zegt: 'Dat is het niet. Stel dat we dit niet zouden doen, waar zouden we dan nu zijn?'
