Dit liegt er niet om. Het is de volgende zet in een schaakspel waarin het voortbestaan van Israël op het spel staat, niks minder dan dat. Normaliter wordt een oorlog voorafgegaan door massale verhuizingen van inwoners uit het oorlogsgebied, hetgeen we ook in Nederland zagen tijdens de Tweede Wereldoorlog. En meestal keren de bewoners weer terug als de oorlog over is. In Libanon en Israel zijn honderdduizenden ontheemd, aangewezen op vrienden, hotels of de open lucht. Hoe zijn we hier beland?
Israel is niet te vergelijken met Nederland, dat slechts een enkele oorlog heeft meegemaakt, die na vijf jaar over was.
In Israel is de oorlog altijd aanwezig, en altijd geweest, sinds het prille begin toen de inwoners Kanaanieten en Filistijnen genoemd werden, en om deze reden is het onvergelijkbaar met de Tweede Wereldoorlog. Nadat die over was, kwamen grote golven Europese Joden naar het al door geloofsgenoten bewoonde gebied, waar ze zich vestigden. Zoals in het beroemde boek ‘Exodus’ te lezen is, was een groot deel van wat nu Israel is onbewoonbaar. Door moerassen droog te leggen, ziektes uit te bannen, simpelweg: door keihard te werken, werd het land uit de grond gestampt. Er was wel een mogelijkheid voor de Palestijnse bewoners om te blijven, maar dan moesten ze zich inschrijven als inwoner van Israel, en velen wilden dit niet; zij eisten hun huizen en dorpen terug, maar die waren in nogal wat gevallen plat gebulldozerd. En zo ontstonden gebieden waar Palestijnen langdurig in tentenkampen moesten wonen, vanaf 1948. In dat jaar werden ook de meeste Joden uit Islamistische landen verdreven, en zij integreerden gemakkelijker in het Israelische leven omdat ze de Joodse cultuur kenden en omarmden. Overigens heeft de VN Israël niet geschapen; de Joden hebben het land grotendeels gekocht en meer land zelf veroverd in 1948, 1967 en 1973. Sindsdien is een economie uit de grond gestampt die respect verdient. De Israëlieten zijn daar ongeveer even trots op als Nederlanders op het winnen van het gevecht tegen water.
VN resolutie 181 van 29 november 1947 splitste het toenmalige Britse mandaatgebied ‘Palestina’ op in Israël en Jordanië. 11 Mei 1949 werd Israel als volwaardig lid van de VN erkend; toen had het land een regering, grondwet, rechtbanken en diplomaten, alles wat nodig was voor erkenning van een Joodse Staat.
ZWARTE SEPTEMBER
Pas na vele jaren mochten de tentenkampen in Jordanië, Libanon, West Bank en Gaza vervangen worden door betonnen appartementengebouwen. In Jordanië waren toen al de meest militante Palestijnen, die zich in 1964 onder het gezag van Yasser Arafat organiseerden als ‘Palestinian Liberation Organization’ ofwel PLO, uitgezet, omdat ze tijdens de ‘Zwarte September’ koning Hussein van Jordanië van zijn troon wilden stoten, hetgeen de koning slechts met veel verliezen van zijn leger lukte. De PLO vertrok toen naar Libanon, wat tot op dat moment bekend stond als het ‘Parijs van het Oosten’, en net als in Iran -toen nog Perzië, met een Shah- droeg men normale, Westerse kleding.
De PLO kwam terecht in vluchtelingenkampen in Zuid-Oost Beirut, de Bekaa vallei (waar de productie van hash plaatsvond, die de PLO grotendeels overnam) en in Zuid-Libanon. Sinds de oprichting kreeg de PLO wapens uit Rusland via de KGB, die in Israël een tegenstander zag -ook al waren de kibbutsen geinspireerd op de communes zoals in Rusland bestonden.
EERSTE INVALLEN, OPRICHTING UNIFIL
En zoals dat vrijwel altijd lijkt te gaan met wapens: ooit worden ze gebruikt. De PLO viel Israël op 11 maart 1978 aan vanuit het zuiden van Libanon, met veel doden als gevolg, en het Israelisch leger viel daarop Libanon binnen (voor de eerste keer). In enkele dagen werd heel zuid-Libanon veroverd, waarop de Libanese overheid protesteerde bij de VN veiligheidsraad. De Libanezen claimden niets te maken te hebben met de PLO, hierop besloot de Veiligheidsraad om UNIFIL op te richten, als United Nations Interim Forces in Lebanon.
De taakstelling was grofweg om toe te zien op de naleving van de wapenstilstand in het gebied, het helpen van de lokale bevolking, en garanderen van veiligheid zo goed en kwaad als dit mogelijk was.
Niemand die op die dag zou denken dat UNIFIL nog zou (moeten) bestaan in 2024. De Palestijnen zijn hiermee dan ook de enige mensen op aarde die voor zo’n lange tijd geholpen worden door de VN; als al het geld dat gemoeid is met het voortbestaan van UNIFIL en de andere club die enkel voor Palestijnen opgericht is, de UNRWA, regelrecht naar de bevolking zelf was gegaan, zouden die eigenlijk weinig reden hebben voor verzet.
CORRUPT
Helaas voor hen is het Palestijnse leiderschap vrijwel altijd corrupt, zowel bij de PLO, als nu bij Hamas en Hezbollah. Het geld dat was bedoeld voor het verbeteren van de infrastructuur werd gebruikt voor de aankoop van wapens en de bouw van tunnels, die enkel de oorlogvoering dienen. De burgerij heeft hierin geen enkele inspraak en moet zelfs belasting betalen aan de hun representerende organisatie.
UNIFIL moest dus aanvankelijk de terugtrekking van de Israelische troepen bevestigen, internationale vrede en veiligheid garanderen, en de overheid van Libanon helpen in het bevestigen van hun autoriteit in Zuid-Libanon. Resolutie 426 bevatte het rapport van de VN secretaris-generaal en omvatte richtlijnen voor UNIFIL.
TWEEEDE INVALLEN
Nadat de PLO in 1982 weer allerlei aanvallen op Israël had uitgevoerd, viel Israël Libanon voor de tweede keer binnen, waarbij in korte tijd Beirut werd bereikt, waar de PLO zetelde. Israël versloeg de PLO-militairen en dwong Arafat om naar Tunis te vertrekken. Hierop nam Hezbollah het estafette-stokje over.
Drie jaar lang bleef UNIFIL achter de Israelische linies, waar ze bescherming boden aan de lokale bevolking. De IDF, het leger van Israël, werkte samen met de South Lebanon Army (SLA) om aanvallen van verzetsgroepen die vanuit Libanon opereerden af te slaan. De verzetsgroepen, Hezbollah de grootste, bleven volhouden dat Israël ‘bezet gebied’ was.
De VN secretaris-generaal probeerde Israel ervan te overtuigen de bezette zone in Zuid-Libanon te verlaten. In april 1996 raakten Israelische granaten -bedoeld voor Hezbollah- per ongeluk een VN post in Qana, resulterend in honderdtwintig burgerdoden en vijfhonderd gewonden.
Middenin de Tweede Intifada, besloot de Knesset (Senaat van Israël) in 2000 alle troepen uit Libanon terug te trekken. Dit vertrek, vanaf 16 mei dat jaar verliep chaotisch. Er waren cartografen bij betrokken om de precieze grenzen te duiden; er werd een ‘blue line’ ingesteld die het wat eenvoudiger maakte om de grens te bewaken. Het Libanese leger nam posities in en controleerde nu ook het zuiden van het land. Een relatieve rust was het resultaat. Het was nu zaak om landmijnen te verwijderen. Maar, nu de IDF was verdwenen, bleek het toch nodig voor UNIFIL om te blijven, en zelfs het aantal troepen uit te breiden.
7 oktober 2000 kwamen honderden Palestijnen de grens over, zodat de IDF zich genoodzaakt zag om met scherp te schieten. Sindsdien verbood de Libanese regering demonstraties aan de grens. Diezelfde dag gijzelde Hezbollah drie Israelische soldaten. Het is niet bekend waar UNIFIL op dat moment was.
In “https://unifil.unmissions.org/unifil-background” valt te lezen “However, near the Blue Line the authorities have, in effect, left control to Hizbollah. Its members worked in civilian attire and were normally unarmed. They monitored the Blue Line, maintained public order and, in some villages, provided social, medical and education services.”
De Libanese regering wilde niet dat hun leger als een grenswacht voor Israel diende, en liet toe dat Hezbollah deze taak op zich nam. UNIFIL bleef mijnen ruimen.
Desondanks lezen we op de officiele UNIFIL pagina
‘The overall security situation in UNIFIL’s area of operation remained good, and had further improved since October, the report stated. Residents who were away during the Israeli occupation continued to return. In addition, former members of the former de facto forces and their families (about 1,600 in all) returned to Lebanon.
Speaking of the reconfiguration of the United Nations presence in south Lebanon, the Secretary-General stated that of the three parts of its mandate, UNIFIL had essentially completed two. It confirmed the withdrawal of Israeli forces and assisted, to the extent it could, the Lebanese authorities as they returned to the area vacated by Israel. UNIFIL continued to function in close cooperation with those authorities and no longer exercised any control over the area of operation. The Lebanese Government, however, still did not deploy its personnel down to the Blue Line.
UNIFIL focused on the remaining part of its mandate: the restoration of international peace and security, the report continued. Pending a comprehensive peace, UNIFIL sought at least to maintain the ceasefire along the Blue Line, through patrols and observation from fixed positions and close contact with the parties, with a view to correcting violations and preventing the escalation of incidents. The Secretary-General believed that the need for the United Nations to perform such functions would continue to exist in the foreseeable future.’
Hij merkt hierbij op dat de missie militaire versterking nodig heeft:
‘These functions, the Secretary-General wrote, were those of an observer mission. However, in view of the conditions in the region, he stated that he would be reluctant to entrust the task to unarmed observers alone, and would recommend instead a combination of armed infantry and unarmed observers. He suggested two infantry battalions, a group of UNTSO observers and support.’
UITBREIDING
Eind januari 2001 besloot de Veiligheidsraad om de missie uit te breiden naar 4500 soldaten. Ook werd de Libanese overheid verzocht om haar autoriteit in het zuiden te herstellen, met name via aanwezigheid van het leger. Juli dat jaar meldde een nieuw rapport van de secretaris-generaal dat nog altijd grenzen overschreden werden. Israel bouwde een eigen hek, maar stuurde ook straaljagers naar de Bekaa vallei om een Syrisch radarsysteem uit te schakelen. Naast wat schaapherders en civiele voertuigen kwamen uit Libanon ook kogels en mortiergranaten van Hezbollah. Dit gaf de Libanezen een reden om hun leger niett in te zetten tot er vrede is met Israel. En zo kon Hezbollah ongestoord de hele zuidgrens controleren, inclusief alle bewegingen van UNIFIL. Er bleken zelfs UNIFIL voertuigen gebruikt te zijn om de drie Israelische grensbewakers te gijzelen in 2000.
In 2006 kwam de volgende inval van Israel, bedoeld om Hezbollah terug te dringen naar de Litani rivier, waarin niet werd geslaagd.
De officiële pagina over de geschiedenis van UNIFIL stopt na 2006, zie https://unifil.unmissions.org/unifil-background. Updates staan op https://unifil.unmissions.org/news-articles, en het is duidelijk dat de rol van observator en mijnenruimer steeds gevaarlijker wordt. Zoals het rapport van Assaf Orion ‘Hiding in plain sight’ (nov 2019, the Washington Institute for Near East Policy) omschrijft: “By 2019, UNIFIL has already allowed itself to accept the prohibitions on photography. The documentation high ground was ceded to Hezbollah, and the duty to generate evidence on violations has apparently been abandoned.”
Natuurlijk beweert de Shi’itische organisatie Hezbollah dat ze er zijn om de burgerij in Libanon te beschermen. Nadat ze in 2011 de feitelijke macht overnamen en het leger van Libanon naar huis stuurden, hadden de Libanezen zich maar te schikken naar de wensen van Hassan Nasrallah, de leider van deze grootste terroristische organisatie ter wereld. Die had zich nu wereldwijd georganiseerd in drugshandel, autohandel en wapenhandel, hetgeen de CIA bewees in operatie Cassandra.
Intussen bleef het mandaat van UNIFIL doorgaan, ondanks de kosten, en gebrek aan resultaat. Het moet een frustrerend gevoel van onmacht gegeven hebben aan de soldaten, die opdracht hadden ook humanitaire hulp te geven -soms aan mensen die eerder die dag raketten richting Israel gelanceerd hadden.
Vanwege de opkomst van Hezbollah, dat in 2011 in een korte burgeroorlog de totale macht overnam in Libanon, moest de VN haar mandaat aanpassen, met als belangrijkste resolutie nummer 1701, die stelde dat in het mandaat gebied (tussen de ‘blue line’ Israelische grens en de Litani rivier) ‘vrede en veiligheid’ heersten, en dat ze haar activiteiten afstemt met de overheden van Israel en Libanon.
Hiernaast: “take all necessary action in areas of deployment of its forces and as it deems within its capabilities, to ensure that its area of operations is not utilized for hostile activities of any kind, to resist attempts by forceful means to prevent it from discharging its duties under the mandate of the Security Council, and to protect United Nations personnel, facilities, installations and equipment, ensure the security and freedom of movement of United Nations personnel, humanitarian workers and, without prejudice to the responsibility of the Government of Lebanon, to protect civilians under imminent threat of physical violence.”
Eind augustus dit jaar kwam de VN met een nieuwe aanpassing, UNSC 2749, die stelde dat het legertje met tienduizend mensen uit 46 landen zeker nog tot 2025 mag blijven. De operationele kosten zijn officieel ruwweg een half miljard euro per jaar. Naast de soldaten is er nog een civiele staf van zo’n achthonderd mensen. Sinds de oprichting op 29 mei 1978 zijn 326 UNIFIL soldaten gesneuveld, waarvan de meeste (48) uit Ierland, 39 Fransen, 38 Ghanezen en 36 inwoners van het verre Fiji. Landmijnen en zelfbouw-bermbommen (IED’s) zijn doorgaans de doodsoorzaak, net als in Afghanistan.
EEN JAAR LANG RAKETBESCHIETINGEN
Sinds acht oktober vuurde Hezbollah steeds meer raketten af op Noord-Israel, en sinds de zomer van dit jaar ook verder in het binnenland, met name via drones. Het iron dome systeem werkt niet perfect, zodat er gewonden en soms ook doden vallen, zoals in een door Druzen bewoond dorp in het gebied tussen Israel en Libanon. Elke keer moeten de inwoners naar hun bomvrije ruimte rennen, soms zijn er maar enkele seconden tussen luchtalarm en raket- of drone-inslag. Vooral ouderen lopen hierbij verwondingen op.
Netanyahu stond met de rug tegen de muur toen hij besloot het grondleger naar de noorderburen te sturen. Met honderdduizend mensen uit het door branden en raketinslagen geteisterde gebied die nu al ruim een jaar in hotels wonen, is de druk om de situatie op te lossen groot.
De communicatie tussen de IDF en UNIFIL is goed, daarom is het vreemd dat deze situatie is ontstaan, en zoals altijd in een officieel leger, wordt een onderzoek ingesteld naar de oorzaak van ieder incident. Of beide kanten met een vergelijkbaar verhaal komen is nog maar de vraag.
Zoals de beroemde Chinese wijsgeer Shun Tze ooit noteerde: ‘Strategie zonder taktiek is een trage manier om te winnen. Maar taktiek zonder strategie leidt tot de nederlaag’. Het is nu de vraag welke eindstrategie Israël in gedachten heeft voor de Palestijnse gebieden en Libanon. Duidelijk is in elk geval dat de voortdurende aanvallen vanuit elk gebied waar deze mensen wonen voor voldoende irritatie gezorgd hebben dat de inwoners van de enige democratie in het Midden Oosten zich nu een nieuwe houding hebben aangemeten, eentje waarin directe vergelding plaats heeft gemaakt voor denken waarin het voorkomen van situaties die kunnen leiden tot ‘zeven oktobers’ centraal staat.
Omdat de relatief kleine UNIFIL aanwezigheid hiertoe niet in staat is, wordt gekeken naar landen die veel invloed hebben in de regio, zoals Saudi Arabië en Egypte. Jordanië heeft al meer dan genoeg onrust in eigen land -daar kregen Islamistische partijen meer invloed dit jaar- en Syrië en Irak zijn nog altijd aan het herstellen van de oorlogen op hun gebied. De economie van Libanon was door de langdurige oorlogsdreiging en uitholling door Hezbollah al gevaarlijk diep ingestort. Ik kan mij voorstellen dat de VN-troepen tegelijkertijd bang zijn bestolen te worden, als medelijden hebben met de bevolking waartussen ze zich bewegen -zolang Hezbollah dat toestaat. Op dit moment zitten ze middenin artilleriebeschietingen, dankzij de onwil om te vertrekken van het slagveld.
VERSCHILLENDE DROMEN
Er gaan in Israel nu ook stemmen op om zowel Gaza als de West Bank volledig over te nemen en de inwoners simpelweg te verjagen. Maar één zaak staat vast voor de meeste Israëlieten: de droom van een twee staten oplossing is over, dit is geprobeerd in Gaza zowel als in de West Bank, met de bekende resultaten. Armoede, vrijwel totale economische afhankelijkheid van het gehate Israel, religieuze tegenstellingen, en een cultuur waarin haat in plaats van vrede gepredikt wordt; het zal erg moeilijk worden voor de Palestijnen om een nieuw thuisland te vinden.
Hoe langer men in idealen blijft geloven in plaats van met de realiteit aan de slag te gaan, hoe moeilijker het zal zijn om deze nieuwe situatie onder ogen te zien en vandaaruit naar een oplossing te werken. In Libanon is dat het herstellen van het Libanese regime, in Gaza wellicht een eigen UNIFIL? Maar dure oplossingen zijn niet populair. Intussen bouwt Egypte aan een futuristische stad, herrijst in Dubai weer een wolkenkrabber, en werkt in Qatar Al Jazeera op een eigen manier aan de toekomst.
