“Maar,” vervolgde de minister. “Misschien is wat minder op telefoons en tablets kijken een begin?” Het is een gouden regel die de minister even vergeten was. Wanneer je van plan bent maar te gebruiken in een zin, kun je de zin beter heroverwegen. “Ik ben geen racist, maar…” “Het was heel gezellig, maar…” Als het woordje maar er in voorkomt, is de zin meestal niet heel sfeerverhogend.
Zo ook in dit geval. Het begin – “ik ben geen arts” – impliceert dat de minister bedoelt dat met het minder kijken op telefoons je depressies kan voorkomen of genezen. Waarschijnlijk had de minister ook wel door dat dit niet bepaald de reactie is waarop we zaten te wachten, en daarom volgde al snel een persoonlijke anekdote. Werkt altijd, moet de minister gedacht hebben.
Bruins vertelde dat zijn eigen kinderen soms maar een heel kort moment depressief zijn. “Als ze een slecht cijfer halen, bijvoorbeeld” voegde hij er ter verduidelijking aan toe. Minister Bruins weet duidelijk niets van depressies af. Je kunt namelijk niet voor een kort moment depressief zijn. Volgens de DSM-5, het handboek binnen de psychiatrie, kun je pas van een depressie spreken wanneer je minimaal twee weken aaneengesloten klachten ervaart. En die klachten zijn ook wel wat erger dan de teleurstelling van het halen van een slecht cijfer.
We spreken dan over een wekenlange, bijna aaneengesloten somberheid of een totaal verlies aan interesse en plezier. Er kunnen klachten zijn als slapeloosheid of juist alleen maar kunnen slapen. Dagelijkse vermoeidheid en een verminderd vermogen tot nadenken of concentratie. Gewichtsverlies- of toename (denk aan het niet halen van het streefgewicht bij kinderen in de groei). En terugkerende gedachten aan de dood, soms met een heel specifiek plan om zelfmoord te plegen.
Het is heel vervelend dat de kinderen van minister Bruins zich soms een beetje down voelen na het halen van een slecht cijfer, maar daarmee schiet je nog niet in een depressie. En juist met deze bagatellisering van een depressie versterkt de minister onbedoeld het vooroordeel waar Yusuf juist tegen strijdt.
Het is, zelfs als verantwoordelijke minister voor de gezondheidszorg, niet erg als je te weinig over het onderwerp depressie weet om er een inhoudelijke reactie op te kunnen geven. Maar zeg dat dan. Geef aan dat je met betrokken partijen in gesprek gaat en met een plan komt, zoals politici dat doen. En geef aan dat het goed is om met elkaar in gesprek te gaan, zoals Yusuf ook al opriep in zijn Troonrede. “Depressief zijn en niet voortdurend gelukkig zijn is een taboe onder jongeren. Dat moeten we doorbreken,” zei hij.
Zo’n oproep geeft hoop. Want één op de twintig jongeren tussen de 12 en de 18 jaar kampte vorig jaar met een depressie. En ja, misschien moeten we met zijn allen wat meer opkijken van onze schermen en wat meer aandacht voor elkaar hebben. Niet voor het behandelen van een depressie, dokter Bruins, maar voor het signaleren.
Zoals ook de vriendin van Yusuf. Hij vertelt over een vriendin van hem, die zich zorgen maakte over een van haar vriendinnen. Ze trok zich steeds meer terug. Uiteindelijk is doordat zij met de ouders van het meisje is gaan praten, het meisje uitgekomen bij professionele hulp.
Minister De Jonge, ook verantwoordelijk voor de gezondheidszorg, wees op de campagne Hey, het is oké. Met deze campagne wordt ook opgeroepen om naar elkaar om te kijken en om psychische klachten bespreekbaar te maken. Zo kan het natuurlijk ook.
Later op de dag bood minister Bruins zijn excuses aan. “Ik wil natuurlijk helemaal niemand op zijn ziel trappen of beledigen.” Ook is te lezen in het AD dat hij het heel erg vindt als hij dat heeft gedaan, en dat het hem spijt dat hij zich ongelukkig heeft uitgedrukt. Blijk dat de minister zich inmiddels in het onderwerp heeft ingelezen kwam niet uit de reactie naar voren. Maar dat verwachtte eigenlijk niemand meer.
Heb jij hulp nodig? Neem dan contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie. Kijk op www.113.nl voor contact of meer informatie.
