“Mozes, Maria, Jezus!” zou m’n katholieke Tante Trina zaliger uitroepen. Gelukkig grijpen vrouwen van andere partijen de mogelijkheid wel met beide handen aan.
In zeker 13 van de 70 grootste Nederlandse gemeenten zijn meer vrouwen dan mannen gekozen. In 5 gemeenten is de man-/vrouw-verdeling evenredig. Ruim 150 vrouwen krijgen hun raadszetel in de grootste 70 Nederlandse gemeenten dankzij voorkeursstemmen.
Watergeuzinnen
‘Vrouwen bestormen gemeenteraden’ kopte de Volkskrant. En ‘met voorkeursstemmen verdringen vrouwen regelmatig mannen die hoger op de lijst staan’. Alleen het taalgebruik al van deze zichzelf zo eigentijds achtende krant, deed velen fronsen ‘Bestormen’ is iets wat de watergeuzen deden en het feit dat deze vrouwen meer stemmen genereerden dan de mannen, heeft met ‘verdringen’ niks te maken. Zo zijn de regels in een democratie. Alhoewel er in Nederland nog altijd één politieke partij is die hardop durft te beweren dat ‘God het hoofd is van de man en de man op zijn beurt het hoofd is van de vrouw’. En dan zijn we bij de SGP!
Houten
Want Anne Prins-van den Bergh ziet af van het raadslidmaatschap, dat haar toekomt. De nog maar 26-jarige Schalkwijkse stond op de 14e plaats en was de hoogste (nu ja: enige) vrouw op de lijst der staatkundig gereformeerden. 272 maal werd het vakje voor haar naam rood gekleurd en zo had zij recht op een zetel. Anne Prins laat weten ontzettend trots te zijn. “Ik ben overweldigd door de grote hoeveelheid stemmen die ik heb gekregen. Daarmee heb ik recht op een voorkeurszetel. Echter heb ik besloten om op dit moment nog niet de raad in te gaan en de zetel te gunnen aan onze enthousiaste nummer 2: Lauren Zwemer. Eigenlijk was Anne dus een soort ’truc’. Meer een lijstduwer dan een -trekker. Een geit (als trekker voor de andere geiten) tussen de vele bokken in.
Vlissingen
De SGP kwam 8 jaar geleden nationaal en internationaal in het nieuws. Dankzij een vrouw. Namelijk Lilian Janse-van der Weele. De kiesvereniging ‘Wees Getrouw’ van de SGP in Vlissingen stemde in een besloten vergadering (23 leden voor en 14 tegen) in met haar lijsttrekkerschap voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Het was voor het eerst in de 95 jaar van het bestaan van de orthodox-protestantse partij dat een vrouw werd voorgedragen voor een openbare politieke functie. Overigens nadat in maart van dat jaar een partijbesluit, genomen onder druk van de Commissie Gelijke Behandeling, dat mogelijk had gemaakt. Janse zegt het eens te zijn met alle punten in het beginselprogramma van de SGP, uitgezonderd artikel 10, dat stelt dat vrouwen ‘niet geschikt zijn voor het regeerambt’. Zij stelt dat de Bijbel zich niet uitspreekt over de parlementaire democratie. Lilian Janse begint nu aan een 3e termijn als raadslid en fractievoorzitter. Haar partijgenote Anne Prins wacht daar nog even mee. “Ik zal met steun van heel veel Houtenaren actief en betrokken blijven als commissielid. De komende tijd ga ik met leden van ons campagneteam op pad om mensen te bedanken voor hun steun en inzet bij de verkiezingscampagne van SGP-Houten.”
Stem nou slim op een vrouw
Het geeft in elk geval aan dat de initiatieven om meer vrouwen in de politiek actief te krijgen, vruchten beginnen af te werpen. Vooral dankzij het gerichte kiesadvies van Stichting ‘Stem op een Vrouw’. De crux is namelijk om niet op de bovenste vrouw te stemmen van de partij van je keuze, die redt het namelijk wel vanwege haar hoge positie. Maar door juist te stemmen op een vrouw die wat lager staat, worden de man-/vrouw-verhoudingen eerlijker. Afgelopen periode was 30% van de Nederlandse raadsleden vrouwelijk, dat wordt nu fors meer. Alleen al in de grootste gemeenten gaat het om 41%. Nog niet alle definitieve namen zijn binnen. “Het ziet er veelbelovend uit”, aldus Devika Partiman, initiatiefnemer van ‘Stem op een Vrouw’. “Kiezers stemmen niet meer blind alleen op de eerste vrouw op de lijst, maar ook bewust op andere vrouwen.”
Goes
Ook het Zeeuwse Goes sprak zich duidelijk uit voor meer vrouwen. 3 wat lager geplaatste vrouwen hebben zoveel voorkeursstemmen gekregen dat ze de plekken mogen innemen van mannen die hoger op de lijst stonden. Nellie Bliek van de lokale partij Nieuw Goes kreeg voor de 2e maal zoveel voorkeurstemmen dat ze op basis daarvan aanspraak maakt op een zetel. Bij D66 gaat het om Jacqueline van Mil, die 464 stemmen kreeg, ruim boven de voorkeursdrempel van 165. Hoewel van Mil op plek 3 stond en D66 maar 2 zetels heeft, schuift zij nu naar boven. Ook verschuift er wat bij de orthodoxen. Bij de combinatie SGP/CU haalde de nummer 6 van de lijst, Esther van de Vreede-Hensen, een hoger geplaatste man in.
Veenendaal
In Veenendaal haalde de 19-jarige Kim Faber als nummer 2 op de GroenLinks-lijst genoeg voorkeurstemmen (557) om de enige zetel van haar partij op te eisen. Helaas pindakaas. Groen Links en de SGP lijken dan wel politieke tegenpolen, maar in hun tactiek verschillen ze niet bijster veel. De Veenendaalse Groen Linksen lieten weten dat ‘in goed overleg’ lijsttrekker Tijs van der Weele toch de plek weer inneemt. Kleine troost: de jonge Kim Faber begint als schaduwraadslid, om ervaring op te doen.
Amsterdam
De vrouw die de meeste voorkeurstemmen van Nederland kreeg, is Marjolein Moorman van Partij van de Arbeid in Amsterdam: namelijk 42.778 in totaal. Dat heeft niet alleen gevolgen binnen de partij, maar ook daar buiten. Want zodoende ‘versloeg’ de PvdA concullega Groen Links die sinds 2014 de grootste was van de hoofdstad.
Haarlem
Meer dan de helft van de Haarlemse stemmers koos voor 1 van de 142 vrouwelijke kandidaten. En dat terwijl er bijna 100 mannen meer op de lijsten van de politieke partijen stonden. Er komen in de Noordhollandse hoofdstad nu meer vrouwen dan mannen in de raad.
Groningen
Absolute uitschieter is Groningen, de stad van Neerlands oerfeministe Aletta Jacobs. Daar werden zelfs 7 extra vrouwen gekozen met voorkeurstemmen. In totaal worden er nu 14 van de 35 raadszetels bezet door vrouwen. De met voorkeurstemmen gekozenen komen uit alle hoeken van het politieke spectrum en zijn vaker dan ooit: jong, van kleur en lhbt+. Het gaat om Janette Bosma (PvdD), Sophie Middelhuis (GL), Mirjam Gietema (D66), Maria Martinez Doubiani (D66), Elisabeth Akkerman (VVD), Etkin Armut (CDA) en Evelien Bernabela (Partij voor het Noorden).
De kiezer bepaalt, niet de partij
Politicoloog Liza Mügge doet al jaren onderzoek naar vrouwen in de politiek. “Het lijkt erop dat campagnes om meer vrouwen in de gemeenteraad te krijgen succesvol zijn geweest”, constateert zij in dagblad TROUW. Nu veel vrouwen met voorkeurstemmen in de raad komen, geeft dat volgens haar een duidelijk signaal af. “De partij bepaalt de volgorde van de mensen op de lijst, maar de kiezer vindt blijkbaar iets anders.”
