In alle vijf de Vlaamse provincies werd Open VLD zowat gehalveerd. De premiersbonus heeft Alexander De Croo duidelijk niet weten te verzilveren. Gedoe binnen de partij in het laatste jaar zou daaraan mede ten grondslag liggen. De vraag is of de liberalen nu nog zin hebben om in een Vlaamse of federale regering te stappen. Omdat ook Groen en de christendemocraten van CD&V hebben verloren, zit een vervolg van de federale Vivaldi regering er niet in.
Bart De Wever verslaat Vlaams Belang
De peilingen zaten er weer eens naast. Meer dan een jaar voorspelden ze dat Vlaams Belang de grootste partij zou worden in Vlaanderen. Tot een week voor de verkiezingen. Op de verkiezingsdag zelve bleef N-VA toch de grootste partij, al was het tot het einde toe spannend. De boodschap van N-VA leider Bart De Wever dat een stem op Vlaams Belang de voortzetting van Vivaldi zou betekenen, heeft kennelijk voldoende kiezers op het laatste moment doen besluiten toch maar geen Vlaams Belang te stemmen.
Naast N-VA boekten ook de sociaaldemocraten van Vooruit een aardige winst. Omdat De Wever tot in den treure toe heeft herhaald niet met Vlaams Belang te willen regeren, hij zei het gisteravond nog maar een keer, staan de sociaaldemocraten in pole position om in de Vlaamse regering te stappen. Met de christendemocraten van CD&V erbij zou deze Vlaamse regering een meerderheid hebben. N-VA bestuurt al bijna zes jaar met Vooruit in Antwerpen, dus De Wever weet wat hij aan ze heeft. Andersom zal Vooruit vooraf geen veto uitspreken.
Ingewikkelde formatie op federaal niveau
Op Vlaams niveau zal de regeringsformatie geen maanden hoeven duren. Op federaal niveau liggen de kaarten een stuk ingewikkelder. In de huidige Vivaldi regering zit geen N-VA. De Vlaamse partijen die er nu deel van uitmaken, hebben bij lange na geen meerderheid meer. Wil men aan Vlaamse kant minstens voor 50% deelnemen aan de federale regering is N-VA onmisbaar. Dat gaat weer moeilijk liggen aan Waalse kant, waar men weinig moet hebben van de plannen van De Wever met België.
Wat de federale regeringsvorming kan helpen, is dat ook Wallonië in meerderheid rechts heeft gestemd. De socialisten van PS hebben flink verloren en hun leider Paul Magnette zal een toontje lager moeten zingen in zijn kritiek op de N-VA. Of de liberalen van MR en les Engagès (Waalse christendemocraten) positiever staan tegenover de voorstellen van De Wever moet de tijd uitwijzen.
In principe zijn er vier regeringscoalities mogelijk op federaal niveau, alhoewel niet alle vier even realistisch (Vivaldi 2).
Conclusie
Vlaanderen stemde uiteindelijk liever voor conservatief rechts van N-VA dan voor extreemrechts van Vlaams Belang. Die zullen toch weer aan de zijlijn moeten blijven staan in Vlaanderen. Hoelang de federale regeringsvorming gaat duren? Niemand die het weet. Veel zal afhangen van hoe hard De Wever het spel gaat spelen. Zijn onverwachte goede resultaten zullen hem sterken in zijn overtuiging dat het helemaal anders moet met België. Premier De Wever? Er zal nog veel moeten worden gemasseerd eer we dat kunnen aankondigen.
