Dankzij de militaire coupplegers volgen miljoenen Thai op tv enthousiast het wereldkampioenschap voetbal, ook al zijn de meeste wedstrijden door het tijdsverschil pas ver na middernacht te zien.
Het leger greep op het laatste moment in, toen het toernooi achter dure kabelabonnementen en een decoder dreigde te verdwijnen. Bovendien stopten de machthebbers iets eerder dan gepland met hun avondklok, zodat voetbalfans elkaar kunnen bezoeken om samen te kijken.
Sexy meiden in militaire outfit
De nieuwe machthebbers hadden ook een cadeautje voor niet-voetballiefhebbers. Die konden zondag gratis in 160 bioscopen de nieuwe speelfilm zien over de patriottische koning Naresuan.
Optredens van zingende en dansende soldaten – en sexy meiden in militaire outfit – op pleinen in Bangkok en alle zestig provinciehoofdsteden, maken het feest compleet. Ze prediken verzoening en eenheid. En die boodschap gaat er in als mango-met-zoete-rijst.
Meeste Thai voelen zich weer gelukkig
Het is moeilijk te accepteren voor een rechtgeaarde democraat en verdediger van het vrije woord. De grondwet is buiten werking, politici en activisten worden ‘om af te koelen’ opgesloten, demonstraties zijn verboden en journalisten aan banden gelegd. Maar de meeste Thai zeggen zich dankzij de militaire machtsgreep weer gelukkig te voelen.
Gelukkig, niet vanwege het gratis voetbal of de dito film. Maar omdat de coup op 22 mei een eind heeft gemaakt aan jarenlange politiek gekissebis, onrusten op straat en – misschien nog wel het belangrijkst – verdeeldheid en spanningen in families, vriendengroepen, school en werk.
Van politiek redetwisten krijgt de Thai hoofdlijn
Elke buitenlander die al wat langer in Thailand woont, weet dat de Thai niet van discussies houden. En zeker niet van oeverloze politieke discussies uitmondend in ruzie en onoverbrugbare tegenstellingen. Hoofdpijn, krijgen ze er van. Letterlijk.
Zelfs de grootste criticasters geven toe dat blijdschap heerst in Thailand. Ook de bekende journalist Andrew MacGregor Marshall, die in Cambodja is gaan wonen om zonder enige censuur te kunnen berichten over het Thaise koninkrijk. ‘Maar het gaat natuurlijk om wittebroodsweken. Uiteindelijk zullen de Thai de militaire dictatuur niet meer accepteren.’
Een coup? Het is geen coup!
Coupleider Prayuth zegt er overigens geen lang huwelijk van te willen maken. Over drie maanden moet er een interim-regering komen en over ruim een jaar verkiezingen.
‘Jullie begrijpen het niet – het is geen coup’, houdt hij westerse overheden en journalisten steeds voor. ‘We zijn er juist om de democratie te herstellen. Om een eind te maken aan jarenlange incompetentie en corruptie. Ons streven is verzoening, eenheid en nieuwe democratische waarden voor deze en volgende generaties. Als we dat bereiken, scheiden onze wegen.’
Thaise logica versus westerse principes
De US, de EU en de UN maken zich vooral kwaad op de militaire machthebbers omdat ze politici en activisten opsluiten, censuur toepassen en demonstraties verbieden. Dat is ook de taak van ‘het vrije westen’. Maar in Thailand is er begrip voor de maatregelingen. Ook uit onverdachte hoek.
‘Ik ben principieel tegen een coup’, zegt een jonge hoofddocent die we eerder ontmoetten als anti-coupbetoger bij shoppingmall MBK in Bangkok. ‘Maar ik begrijp wel dat er rust nodig is in het land om problemen op te lossen. Dan werkt het verstorend als allerlei betaalde groepen en invloedrijke personen maar wat roepen en mensen foute informatie geven.’
Het is Thaise logica die voor veel westerse bezoekers nauwelijks is te volgen, maar die we tegen komen in gesprekken met Thai in alle lagen van de bevolking.
Er is geen schot gevallen!
Generaal Prayuth wijst het westen er graag op dat er tijdens en na de coup geen schot is gevallen. Dat politici en activisten van beide kanten maximaal zeven dagen ‘op bezoek zijn’ in legerkazernes om af te koelen en van gedachten te wisselen. Dat het tot nu toe om 500 personen ging en dat 25 daarvan moeten voorkomen wegens overtredingen of majesteitsschennis.
De paar demonstranten die zich nog op straat begeven, worden niet gearresteerd, maar ‘slechts’ gefotografeerd.
Bovendien: Alle legale tv-zenders zijn terug in de lucht. Ook CNN en BBC. Ja, ze moeten het tv-nieuws van het leger uitzenden. Ook het wekelijkse programma ‘Weer blijdschap voor de mensen’, waarin de generaal zelf zijn volk toespreekt. En natuurlijk vrolijke promotiefilmpjes met lachende soldaten.
Militairen gaan voortvarend te werk
Het moet gezegd, de militairen gaan ook voortvarend te werk waar het gaat om de beloofde hervormingen en aanpak van misstanden:
– Thailand heeft eindelijk het internationale verdrag tegen mensenhandel ondertekend, waar lang niet iedereen in het land belang bij had en heeft (onder andere in de visindustrie);
– In hoofdlijnen is een belastingplan klaar dat moet leiden tot een minder makkelijk te ontduiken belastingheffing;
– De arme (soms tot zelfdood gedreven) rijstboeren hebben eindelijk geld gekregen in het kader van de rijstsubsidieregeling;
– De taximaffia wordt keihard aangepakt, ook op Phuket (waar ook veel toeristen er de dupe van zijn);
– Hervorming van de politie moet leiden tot minder corruptie;
– Hoge ambtenaren verliezen hun privileges (zoals gratis vliegen met staatsbedrijf Thay Airways.
Zelfs de roodhemden buigen voor het leger
De eerste acties van het leger doen zelfs de roemruchte roodhemden in het agrarische noordoosten buigen voor het leger.
Ze waren tot het laatste moment bereid om op straat in Bangkok hun leven te wagen voor het nu afgezette kabinet. ‘Onze regering is democratisch gekozen en daar blijft de Bangkokse elite af’, zei een van de leiders toen. Maar na zeven dagen in een legerkazerne, zegt hij de militairen niets in de weg te leggen.
Generaal krijgt op z’n minst voordeel van de twijfel
De roodhemden hebben de meeste reden om tegen de coup te zijn.
Hun aartsvijanden legden zeven maanden lang Bangkok plat om een niet-gekozen kabinet af te dwingen. Die ‘volksraad’ moest politieke hervormingen doorvoeren, zodat ‘de corrupte regering gesteund door niet goed opgeleide boeren’ geen verkiezingen meer kon winnen. Dankzij het leger is die niet-gekozen regering er nu. De opperbevelhebber kondigt bovendien hervormingen aan. Daarmee leek hij een verlengstuk van de vijand. Maar het lijkt er op dat hij vooralsnog op z’n minst het voordeel van de twijfel krijgt.
Kloof tussen elite en boeren moeilijk te dichten
‘Het zal het voor het leger een hele opgave zijn om de kloof tussen de twee groepen te dichten’, denkt een Thai werkzaam als politiek waarnemer bij een buitenlandse ambassade.
‘Het is de diepe kloof tussen de oude elite en burgerij enerzijds en anderzijds arme boeren en nieuwe rijken. De vraag is hoe je beide groepen kunt bedienen.’
Corruptie aanpakken begint in het leger
Hij geeft zelf een antwoord: ‘Wie in staat is de corruptie uit te bannen, is de held van iedereen. Thailand is intens corrupt. Ook politiek en bestuur. Het bedrijfsleven is 35 procent van de budgeten kwijt aan theegeld. Aanpakken van die corruptie is de best denkbare en meest dankbare politieke hervorming.’
Als het leger corruptie aanpakt, moet het ook naar de eigen organisatie kijken. Ook daar wordt betaald voor diensten. Zo weet iedereen dat je onder de dienstplicht uit kunt komen, als je bij de loting de sergeant een maandsalaris toeschuift.
Toeristen komen beslist weer terug
Ja, het toerisme heeft het afgelopen jaar door alle internationale publiciteit over de rellen een flinke dreun gekregen, weet de generaal. ‘Maar buitenlanders waren en zijn van harte welkom’, zei hij dit weekeinde in zijn tv-praatje. ‘We komen binnenkort met plannen om het toerisme te bevorderen.’
Veel moeite zal dat niet kosten. De dagenlange blokkades van de internationale vliegvelden van Bangkok in het verleden – en ook de daarop volgende branden en doden – waren in het buitenland snel vergeten. Thailand was, bleef en blijft voor Europeanen de populairste ver weg-bestemming. Een feestje dus.
