Wat mij betreft is het sowieso problematisch dat de (nog?) rijkste man ter wereld het invloedrijkste sociale medium ter wereld heeft overgenomen. Ik schreef daar al dit stukje over toen de overname in het voorjaar voor het eerst werd aangekondigd. Dat het zo’n shitshow zou worden had waarschijnlijk niemand verwacht. Het is indrukwekkend wat voor een puinhoop Musk er binnen een paar weken van heeft weten te maken.
Er kwamen massaontslagen die een dag later deels weer werden teruggedraaid. Het verificatiesysteem werd gesloopt en vervangen door blauwe vinkjes als plakplaatje die iedereen kan kopen, met chaos als resultaat. Onder het mom van vrijheid van meningsuiting heeft er een enorm toename van haatpraat en racisme plaatsgevonden. Daar is Twitter nooit vrij van geweest, maar dankzij Musk zijn nu alle remmen los terwijl de – toch al niet zo beste – controle vrijwel verdwenen lijkt. De top van de afdeling beveiliging is inmiddels opgestapt.
Twitter was toch altijd al een open riool?
Helemaal in het begin was Twitter nog geen open riool. De app brak door tijdens de Arabische Lente en leek een een hoopvolle toekomst tegemoet te gaan als internationaal netwerk waarin kennis en informatie gedeeld kon worden. De wereld kon daar beter van worden. Dat gebeurde ook wel een beetje, maar niet veel later gebeurde ook het tegenovergestelde.
Twitter werd ook een verzamelplaats van radicaalrechtse geluiden. Zonder Twitter hadden we misschien nooit gehoord van figuren als Wierd Duk, Willem Engel en de FvD-Kliek. Zonder Twitter was Donald Trump waarschijnlijk geen president geworden, met alle gevolgen van dien.
Twitter heeft veel te lang niets gedaan tegen de verspreiding van nepnieuws, hatespeech en ophitsing. Twitter heeft (net als veel andere social media) te lang ruimte gegeven aan de trollenfabriek in Sint Petersburg, die zo allerlei verkiezingen kon beïnvloeden. En in de reguliere media werden het fake news en de extreemrechtse elementen veel te lang ongefilterd versterkt. Want Twitter was zo’n makkelijke bron en de ophef was goed voor clicks en kijkcijfers.
Daardoor is Twitter een open riool geworden, waar mensen van alles kunnen beweren en anderen intimideren en bedreigen. Maar dat is niet exclusief voor Twitter. Kijk eens onder een willekeurig nieuwsbericht op Facebook en daar zie je boze boomers hun onderbuik legen in de reacties. Schijnbaar zonder enig besef dat vrienden en familie wel zouden kunnen meelezen.
De laatste jaren, vooral tijdens de pandemie, leek het weer een beetje beter te worden op Twitter. Er werd steeds vaker inhoudelijk ingegrepen en de grootste haatzaaiers, waaronder Trump, werden eindelijk verbannen. Onder leiding van de nieuwe chief Twit Elon Musk lijkt dat tijdperk nu achter de rug en wordt het misschien nog wel akeliger op Twitter dan het eerder soms was.
Twitter als de meest betrouwbare nieuwsbron
Ondanks alles is Twitter als het erop aankomt ook de meest betrouwbare en snelste bron van informatie die er bestaat. Dat werd dit jaar weer eens bewezen door de Russische oorlog in Oekraïne. Lokale bronnen op Twitter brachten meer en beter nieuws dan de internationale pers. Het vergt wel vaardigheden van gebruikers om daar goed mee om te gaan. Want zoals gezegd, Twitter is óók een onuitputbare bron van desinformatie en propaganda. Daarom is het zaak te weten welke bronnen betrouwbaar zijn. Dat is met het verdwijnen van verificatie beduidend lastiger geworden. Bijzonder waardevol is het grote internationale netwerk van journalisten, wetenschappers, experts en getalenteerde amateurs op Twitter die continu het kaf van het koren en de feiten van de leugens weten te scheiden. Dankzij dat netwerk is menig politicus in de problemen gekomen en wordt de reguliere pers een hoop werk uit handen genomen. En niet onbelangrijk, door al die gezamenlijke inzet is Twitter ook een plek waar mensen zich verbinden tégen haat en onrecht. Alleen al daarom zou een mogelijke ondergang van Twitter een verlies zijn.
De makers op Twitter
Een van de mooiste eigenschappen van Twitter is dat het een broeinest van creativiteit is waar makers zich durven ontplooien. Ook in Nederland. Mensen delen muziek, kunst, ideeën, gedichten en gedachten. Iedereen kent de wonderkabinetten van Hester. We hebben gezien hoe Bas werd opgetild door zijn vogels. Abbie en Tim werden bekende Nederlanders. De coronakaarten van Jelmer waren beter dan die van alle professionals bij elkaar. En zo zijn er nog tientallen zo niet honderden voorbeelden van makers die vleugels kregen dankzij Twitter. Dankzij de steun van tientallen tweeps durfde ik meer en beter te schrijven en werd het medium voor mij zelfs een bron van inkomsten.
Veel van die makers zouden zonder Twitter nooit het publiek gehad hebben dat ze nu verdienen, Twitter helpt makers om over hun schaduw heen te stappen. Dat geldt zeker voor ondergetekende. Voor mij en vele anderen zou het eeuwig zonde zijn als die marktplaats van creativiteit, ideeën en kennis straks niet meer bestaat. Niet alleen als bron van inkomsten, maar ik zou al het moois van die makers en hun ontwikkeling niet graag missen.
Het sociaalste netwerk van alle sociale netwerken
Wat ik misschien het meest zou missen aan Twitter is het sociale leven op het netwerk. Voor buitenstaanders is het misschien moeilijk te begrijpen, maar de Nederlandse community op Twitter kan daar soms echt in uitblinken. Er wordt geruzied over patat of friet, dagelijks is er wel een grote of kleine ophef en de beste grappen vind je op Twitter.
Als mensen onder vuur liggen of gepest worden komen Twitteraars voor elkaar op. Die steun is goud waard. Tweeps delen recepten, sturen elkaar cadeautjes, geven elkaar tips, helpen elkaar zoeken en verzamelen geld als het nodig is. Twitter kan een bron van frustratie, bagger en boosheid zijn. Maar daar staat ook vaak heel veel saamhorigheid en steun tegenover.
Veel Twitteraars zou ik in de supermarkt niet eens herkennen en toch heb ik een sociale band met die tweeps. Nederlandse tweeps kennen de kinderen en huisdieren van elkaar en weten van elkaars lief en leed. Tweeps worden verliefd, delen verlies, maken ruzie en leggen het weer bij. Net als in de echte wereld maar dan met allemaal mensen die elkaar niet echt kennen en toch een vaak hechte gemeenschap vormen. Dat lieve gekke Twitter zou ik behoorlijk missen. Het zou eeuwig zonde zijn als die organische gemeenschap, die zich voortdurend ontwikkelt rond hele echte mensen straks niet meer bestaat.
Dan maar met z’n allen naar Mastodon?
Door de huidige ontwikkelingen zijn veel Twitteraars inmiddels op zoek naar een alternatief. Net als vele anderen heb ik inmiddels mijn eerste stapjes gezet op het snelgroeiende Mastodon. Mastodon is in allerlei opzichten veel beter dan Twitter. Door het decentrale netwerk, de inzet van vrijwilligers, betere moderatie en door het feit dat het geen commercieel netwerk is. Maar het is geen Twitter. Het netwerk is (nog) te klein, ik mis functies en het is niet erg gebruiksvriendelijk. Ook is het decentrale netwerk niet altijd even stabiel en lijken de servers soms oververhit. Dat zijn voor mij absoluut geen onoverkomelijke bezwaren. Ik vind Mastodon erg sympathiek en interessant. Maar het is geen Twitter.
Ik denk dat ik Mastodon een beetje te eenzijdig vind. Te lief en netjes misschien wel. Maar het kan ook sentimenteel gezeur mijnerzijds zijn. Het gaat mij aan het hart om na al die jaren afscheid te nemen van de gemeenschap die Twitter is. Misschien stel ik me aan. Het is in elk geval fijn dat er een alternatief is in het geval dat Twitter echt door het putje gaat.
Heeft Twitter nog toekomst?
De toekomst van Twitter is wel eerder onzeker geweest, maar niet eerder was het zo grimmig als nu. Het lijkt alsof Elon Musk niet wil begrijpen dat de echte waarde van Twitter zit in de gemeenschap en de uitwisseling van kennis en ideeën. Dat zou hij moeten beschermen, maar vooralsnog doet hij het tegenovergestelde. Grote social media zouden behandeld moeten worden als een nutsvoorziening.
Het zou kunnen dat Musk straks verstandiger keuzes gaat maken. Het feit dat hij nu op alle vlakken heel snel geld verliest, ook ten koste van zijn andere bedrijven, zou een sterke motivatie kunnen zijn voor een andere koers. Of misschien geeft hij het op en probeert hij de boel binnenkort weer te verkopen of naar de beurs te brengen. Daar zal een groot verlies tegenover staan, en bovendien heeft hij het bedrijf Twitter opgezadeld met een nieuwe stapel schulden die niet op korte termijn kan worden weggepoetst.
Op de vraag of Twitter nog toekomst heeft heb ik geen antwoord. Ik hoop van harte van wel, want ondanks alles wordt het internet zonder die gekke Twittergemeenschap een stuk minder leuk. Voorlopig blijf ik dus nog even duimen voor Larry het blauwe vogeltje. En als het toch misgaat? Dan zien we elkaar wel weer ergens anders.
