‘Ik ben heel gelukkig met de uitvoering van dit kunstwerk’, zei een tevreden Jennifer Allora, speciaal overgekomen uit de Verenigde Staten. ‘De Zuiderpier is zo’n mooie plek, met zoveel beweging. De omgeving is voortdurend in verandering. De schepen, de veerdienst, de wind, het getij en de zee; de historische stad als achtergrond: prachtig.’
“Culturele Hoofdstad 2018, 18 meter, 18 ton, een dier van 18 jaar oud.”
Het concept voor de walvis kwam van Calzadilla en Allora. ‘In juni 2016 brachten we een werkbezoek aan Harlingen. Wat ons direct opviel was de speciale relatie met de zee die de stad had. De walvisvaart van vroeger ligt mede aan de basis van het sterke, krachtige karakter dat Harlingen nog altijd uitstraalt. De mensheid haalt nu domme dingen uit met de natuur. Ook van die bedreigde omgeving is de walvis een zinnebeeld. Ik hoop dat dit kunstwerk toekomstige generaties inspireert.’
Commentaar en kritiek
Natuurlijk was er veel commentaar geweest op het tot stand komen van de elf kunstwerken. Kritiek ook. Waarom had men niet gekozen voor Friese kunstenaars? En past moderne kunst in de openbare ruimte wel bij de vaak petieterige Friese steden en stadjes? Curator Anna Tilroe, de organisatie van Leeuwarden Fryslân 2018 en het Harlinger gemeentebestuur vonden van wel. Zo te zien kon ook de bevolking van de havenstad zich erin vinden, want de kades en de nieuwe drijvende cruisesteiger in de Willemshaven stonden zwart van de mensen.
Tussen die mensen bevonden zich ook Bram Visser en Hedwig Snoeckx. Allebei nauw betrokken bij het project. ‘Het was spannend’, vertelde Visser, die in Harlingen een constructiebedrijf leidt. ‘Men zou het object in Frankrijk bouwen, maar eind februari was er nog niets gebeurd. De Franse slag, denk ik. Nou, we doen het zelf wel, dachten we in Friesland. We zijn net op tijd klaar.’
De in het Belgische Tongeren woonachtige Snoeckx speelde een belangrijke rol. Zij maakt replica’s en reconstructies van mensen, dieren en voorwerpen, vaak in opdracht van musea en nu dus van een kunstproject. ‘Het dier is voor de helft gemaakt van isolatieschuim, voor de helft van schuimbeton. Het geheel kreeg een huid van glasvezelversterkt polyester. We hebben het zo levensecht mogelijk beschilderd, zodat ook alle kleine krassen, verwondingen en littekens in de opperhuid die een echte walvis heeft zichtbaar zijn. Vergis je niet. Deze dieren duiken tot drie kilometer diep en komen daar scherpe rotsen en reuzeninktvissen tegen.’
Amazing Friezen
Visser: ‘We hebben er hard aan gewerkt. De installaties in de kop van het dier waren begin deze week pas klaar. Daarna hebben we de walvis op pilaren in de haven geplaatst. Een hogedruksysteem zorgt voor het spuiten van het water. Pas vanmorgen wisten we zeker dat het goed functioneert.’
Allora, tijdens haar openingstoespraak: ‘Er was zo weinig tijd. De Friezen zijn amazing. Ze waren soepel, coöperatief en praktisch. En wat een ontvangst hier in Friesland!’
Daarna was het tijd. Met behulp van een straalverbinding ging Omrop Fryslân langs de elf fonteinen. Als vierde was Harlingen aan de beurt. De walvis blies hoge watergordijnen over de Zuiderpier. Het publiek juichte en klapte. Kinderen reikten bloemen uit aan Jennifer Allora. Visser en Snoeckx leken opgelucht. Wethouder Hein Kuiken en burgemeester Roel Sluiter keken vooral tevreden.
Lees ook Fonteinkunstenaars op werkbezoek (2016) en 11Fountains in de Willemshaven (2017).
