Het antwoord zal geen verrassing zijn: al die championship merchandise is al lang en breed klaar. Dat is al in de week voorafgaande aan het grootste eendaagse sportevenement ter wereld gedrukt. Petjes, sweatshirts, t-shirts en wat dies meer zij, voorzien van de naam en logo van de winnaar, het jaartal, het logo van de footballbond NFL, dat van de betreffende Super Bowl, plus bovendien, en in kapitalen ook nog, de woorden SUPER BOWL CHAMPIONS.
Waaróm ze het zo doen is ook zonneklaar: de kampioensmerchandise is immens populair en levert miljarden dollars op. Iedere fan wil, voor nu of voor later, dat ultieme stukje bewijs dat laat zien dat ze fan waren van het team op het moment dat de titel werd behaald. Op die manier wordt het immers eens te meer ook een beetje hún kampioenschap. Vandaar dus dat de textielpersen in de aanloop naar het eerste weekend van februari overuren maken.
Want niet alleen moeten de winnaars vlak na het laatste fluitsignaal voor de ogen van miljoenen televisiekijkers rondlopen in de gewilde merchandise; nog diezelfde avond worden in de sportwinkels in de winnende stad de dozen met de kampioensspullen uitgepakt. Als de winkel op maandagochtend in alle vroegte z’n deuren opent, en hordes euforische fans hun kampioensshirtjes willen bemachtigen, dan moeten de schappen vol liggen. Tijd is immers, zeker ook in dit geval, geld. En het ijzer moet worden gesmeed als het nog gloeit van de hitte.
‘De spelers’, zegt Anna Isaacson namens de NFL tegen het Canadese CTVNews, ‘willen de spullen zo snel mogelijk adragen, terwijl de hartstochtelijke fans die spullen zo snel mogelijk willen kopen.’
Miljardenbusiness
Het is een miljardenbusiness die al jaren gestroomlijnd verloopt. Een miljardenbusiness die bovendien jarenlang gepaard is gegaan met de nodige verspilling. Immers: voor een finale is maar zelden vooraf duidelijk wie uiteindelijk als overwinnaar van het veld zal stappen. Met andere woorden: de drukpersen draaien in de dagen in de aanloop naar de eindstrijd niet alleen overuren voor het team dat uiteindelijk zal winnen, maar óók voor de jammerlijke verliezer. Dozen met de merchandise worden dus op voorhand naar de steden van beide finalisten gebracht. Zoals in het stadion waar de Super Bowl wordt gespeeld ook de merchandise van beide teams aanwezig is.
Soms is dat reuze spannend, zoals in 2008, toen de Super Bowl tussen de New England Patriots en de Giants uit New York pas in de slotseconden werd beslist. Normaal, als in het vierde kwart van de wedstrijd zo zoetjes aan duidelijk wordt wie er gaat winnen, worden de spullen van de meest waarschijnlijke winnaar naar de rand van het veld gebracht, en blijft de gear van de meest logische verliezer achter in de catacomben van het stadion.
De uitkomst van Super Bowl XLVII in 2008 was echter tot de laatste seconden ongewis. De Patriots en Giants wisselde stuivertje tot het ultieme moment, waardoor de kampioenskleding van beide teams het veld werd opgedragen. Omdat de Patriots tenslotte leken te winnen, werd hun kleding door NFL-officials langs de lijn gezet. De spullen van de Giants werden verstopt in de review booth van de scheidsrechters. Totdat de ploeg uit New York het onmogelijke presteerde, en uiteindelijk toch nog met de Lombardi Trophy aan de haal ging. Razendsnel werden de tassen daarop weer omgewisseld.
In Nicaragua weet men niet beter dan dat de New England Patriots in 2007 een perfect season hebben gedraaid
En de Patriots-merchandise? Waarop stond dat ze de champions waren geworden van Super Bowl XLVII? Compleet met de trotse toevoeging 19-0, 19 overwinningen en nul nederlagen, dat het perfecte – want ongeslagen – seizoen van de ploeg uit Boston weergaf? Dat wordt gedragen door kinderen in Nicaragua. Daar weten ze tot op de dag van vandaag dan ook niet beter dat de 2007 New England Patriots een perfect season hadden.
Niet de verbrander in
Dat zit zo: de merchandise van het verliezende Super Bowl-finalist gaat niet de verbrander in. En evenmin probeert de NFL die spullen alsnog aan de man te brengen, ook al zullen er duizenden liefhebbers zijn die een aardige grijpstuiver over hebben voor collector’s item met daarop verkeerde info. ‘Maar daar beginnen we niet aan’, vertelde een NFL-official tegen Yahoo. ‘Het is ten eerste niet leuk voor het verliezende team. Daarnaast zorgt het voor verwarring, terwijl het bovendien wat glans zou wegnemen van de overwinnaar.’
Maar vernietigd worden de ‘onbruikbare’ petjes, shirts en sweaters dus niet. Gelukkig maar. Sinds 1994 gaan die spullen namelijk richting de derde wereld. Tot aan 2015 werden ze door de NFL gedoneerd aan World Vision, sindsdien aan Good360. Die non-profitorganisaties bepa(a)l(d)en wáár in de wereld er op dat moment behoefte is aan shirtjes of sweaters. Dat kan Zambia, Oeganda, Burundi of Armenië zijn, maar evengoed Haïti, El Salvador of zelfs Roemenië. Overigens is de NFL hierin allang niet meer uniek. Ook de NHL, de MLB en MLB doen het inmiddels op deze manier.
We willen echt voorkomen dat de spullen weer opduiken op de grijze markt in de VS, op veilingsites en op vlooienmarkten
De leagues sturen non-profitorganisatie Good360, dat gevestigd is in Alexandria, West-Virginia, een lijst met goedgekeurde landen waar de merchandise van dat jaar naartoe kan. Good360 bepaalt, zoals World Vision dat voordien deed, waar de nood het hoogst is. Zo werd Haïti op 12 januari 2010 getroffen door een zware aardbeving. Toen de New Orleans Saints drie weken later Indianapolis versloegen in de Super Bowl, besloot World Vision dat de Colts-spullen naar het getroffen Caraïbische eiland moesten gaan.
330 miljoen dollar
Dat dat ook daadwerkelijk gebeurt, is het pakkie-an van Good360. En dat is niet alleen een kwestie van de dozen op het vliegtuig zetten en klaar. ‘Wij moeten bijvoorbeeld ook alles in het werk stellen om te voorkomen dat die spullen op de één of andere manier weer hun weg terug naar de VS zullen vinden’, zegt Shari Rudolph van de organisatie, die over een paar weken aan z’n zeven klus begint. Vorig jaar verscheepte Good360 voor 330 miljoen dollar aan gedoneerde
‘Door ons werk wordt voorkomen dat de spullen op vuilnisbelten terechtkomen’, vertelde Rudolph tegen het Canadese CTVNews. ‘Op deze manier verlengen we het nuttige leven van deze goederen.’ Waar de spullen van de verliezer van dit jaar terechtkomen, is nog niet bekend. Dat blijft ook zoveel mogelijk geheim. ‘We willen echt voorkomen dat de spullen weer opduiken op de grijze markt in de VS, op veilingsites en op vlooienmarkten.’
