Bedum, 28 juni 1916. ‘Het is een jongen!’, roept de vroedvrouw als kersvers moeder Aaltje Huizenga-Keizer puffend ligt bij te komen. ‘We noemen hem Gerrit Harry, roepnaam Harry’, besluit vader Harm Huizenga. Hij kan niet wachten om met zijn nieuwe vrouw en jongste telg weer richting Amerika te vertrekken. Ditmaal definitief.
Geen cent te makken
Harm Huizenga, op 11 mei 1868 geboren in ’t Zandt, is dan eigenlijk al een halve Amerikaan. Werkloos en geen cent te makken, trekt hij in 1893 de stoute schoenen aan en emigreert in z’n eentje naar Amerika. Daar, in Chicago, koopt hij wat paarden en een wagen, en begint hij als 24-jarige met het ophalen van vuilnis.
Dat gaat boven verwachting goed. Vier jaar later heeft Harm in The Windy City eigenlijk alles wat zijn hartje begeert. Op één ding na: een vrouw. Wat er in zijn ogen mankeert aan Amerikaanse vrouwen zal wel altijd een raadsel blijven, maar in 1897 besluit Harm Huizenga terug naar de Groningse klei te gaan om er een vrouw te zoeken.
In Uithuizen heeft hij succes. Daar ontmoet hij Altje Kremer. Die is vrijwel meteen onder de indruk van globetrotter Harm, met zijn accent dat het midden houdt tussen Gronings en Amerikaans. Het koppel laat er geen gras over groeien. Ze trouwen nog hetzelfde jaar zetten daarop onmiddellijk weer koers naar Chicago.
Voor Harm Huizenga zit er dus niks anders op: hij stapt opnieuw op de boot richting Groningen
Daar, aan de boorden van Lake Michigan, gaat het het gezin naar den vleze: Harms vuilnisbedrijf Huizenga & Sons Scavenger Co. boert goed en ook de kinderen, vier in getal, volgen elkaar in rap tempo op. Totdat het noodlot in 1913 toeslaat. Altje vat in een barre winter een koudje dat maar niet over wil gaan. Niet veel later overlijdt ze aan een longontsteking.
‘Weet jij geen goede vrouw voor mij?’
Daar zit Harm Huizenga dan in Chicago, met vier spruiten in de leeftijd van 4, 6, 12 en 15 jaar oud. Amerikaanse vrouwen kunnen hem kennelijk nog steeds niet bekoren, want aan de telefoon met zijn broer in ’t Zandt gooit een wanhopige Harm maar meteen z’n zorgen op tafel: ‘Weet jij geen goede vrouw voor mij?’
Nou, dat weet hij wel. Aaltje Keizer uit ’t Zandt, werpt hij op. Aaltje laat weten dat ze best open staat voor een avontuur, maar om nou op goed geluk af te reizen naar Chicago, nee, dat ziet ze toch niet zitten.
Voor Harm Huizenga zit er dus niks anders op: hij stapt opnieuw op de boot richting Groningen om Aaltje te ontmoeten. En zowaar: het klikt tussen de twee, waarna er op 13 februari 1915 in ’t Zandt wordt getrouwd. Het kersverse koppel verhuist naar Bedum, waar in de zomer van 1916 Harry ter wereld komt. Nauwelijks vier maanden later zetten ze weer koers naar Amerika.
Maar even een sprongetje in de tijd, naar begin jaren vijftig. ‘Uncle Harry’ Huizenga is niet van het vuilnis, maar bouwt huizen. In 1953 ziet hij dat daar vooral in het zuiden Florida behoefte aan is. En dus verhuist hij dat jaar met vrouw Jean, dochter Bonnie en zoon Wayne naar de Sunshine State.
Deze Wayne Huizenga, geboren op 29 december 1937 in Evergreen Park, is dan vijftien jaar oud.
Het kost Wayne Huizenga een kleine tien jaar om uit te vinden wat hij nou precies wil met zijn leven. Met z’n middelbare schooldiploma op zak gaat hij eerst terug naar Chicago, waar al z’n vrienden wonen. Op de universiteit houdt hij het vervolgens maar driekwart jaar vol. Studeren blijkt niks voor hem. In de vijf jaren die volgen heeft-ie verschillende baantjes waarmee hij nauwelijks wat verdient. Ook probeert hij het een half jaartje in militaire dienst. Maar hij komt er al snel achter dat ook de wapenen niet voor hem zijn weggelegd.
Opa achterna, de vuilnisbusiness in
In 1962 ziet Wayne, inmiddels 27 jaar oud, het licht: hij besluit z’n opa achterna te gaan, de vuilnisbusiness in. Hij leent 5000 dollar van z’n vader, overtuigt een concurrent om wat gebruikte vrachtwagens aan hem te verkopen, en begint in Fort Lauderdale met het ophalen van afval. Dat gaat hem goed af. Z’n bedrijf Southern Sanitation Service draait als een tierelier.
‘Ik begon ’s ochtends om half drie met rijden en ging tot ’s middags 12 uur door’, vertelt Huizenga tegen Voetbal International, dat ter gelegenheid van het WK’94 bij hem op de bovenste verdieping van zijn privéwolkenkrabber in Fort Lauderdale op visite gaat. ‘Daarna ging ik tot ver in de avond bezig met het werven van nieuwe klanten. Het leven gaf niets cadeau, maar de arbeid adelde wel. Binnen een paar jaar had ik een eigen bedrijf met negentig trucks.’
In 1972 is Waste Management groot genoeg om naar de beurs te gaan, maar Huizenga wil blijven groeien
Hoe hij dat deed? Voornamelijk door talloze kleine afvalverwerkingsbedrijfjes over te nemen. Het leidde in 1968 tot de oprichting van Waste Management Inc, een bedrijf dat hij opricht samen met Dean Buntrock, zijn aangetrouwde neef die in Chicago het vuilnisbedrijf van opa Harm Huizenga heeft overgenomen.
In 1972 is Waste Management groot genoeg om naar de beurs te gaan, maar Huizenga wil blijven groeien, opnieuw door honderden concurrenten uit te kopen. Hij reist dat jaar kriskras door Amerika, en neemt in negen maanden tijd niet minder dan 90 vuilnisbedrijven over. Het resultaat mag er zijn: begin jaren tachtig is Waste Management de grootste afvalverwerker van het land.
Georganiseerde misdaad
Huizenga gaat daarbij niets ontziend te werk. En (uiteraard) zijn er af en toe insinuaties dat hij banden onderhoudt met de georganiseerde misdaad. Huizenga ontkent in alle toonaarden. ‘Die reputatie komt uit jullie deel van het land, daar in het noorden’, zegt hij tegen de New York Times.
Jarenlang houdt Wayne Huizenga het bij vuilnis. Maar eind jaren tachtig beseft hij dat er meer is dan afvalverwerking en besluit zijn aandeel in Waste Management te verkopen.
‘Ik had mijn hele leven keihard gewerkt en wilde eindelijk wel eens van mijn verdiende geld genieten’, zegt hij in VI. ‘Het was één van de slechtste beslissingen in mijn carrière. Ik was 46 en moest ineens gaan golfen en vissen. Daar had ik het geduld niet voor, ik verveelde me dood. Ik ben precies vijf weken met pensioen geweest en toen besloot ik om weer te gaan werken.’
In 1987 neemt hij daarom Blockbuster Video over, op dat moment en ketentje videowinkels met precies negentien vestigingen. Zeven jaar later kent het bedrijf 3200 winkels en heeft hij 54.000 mensen in dienst.
Verschillende awards zijn dan ook zijn deel: zo wordt hij maar liefst vijf keer uitgeroepen tot CEO of the Year
Huizenga heeft de smaak weer te pakken. In 1996 koopt hij enkele autodealers. Huizenga doopt z’n bedrijf om in AutoNation, en is binnen een vloek en een zucht de grootste autodealer van het land. Z’n modus operandi is steeds dezelfde: de concurrentie de markt uitprijzen met extra lage tarieven, de boel overnemen, en vervolgens de prijs weer opdrijven. Extended Stay America, Boca Resorts en Swisher Hygiene zijn de volgende drie bedrijven die dankzij hem uitgroeien tot knoeperds.
Geen windeieren
Het legt Wayne Huizenga allemaal geen windeieren: hij is de enige Amerikaan die zes bedrijven een notitie aan de New Yorkse aandelenbeurs bezorgt, waarbij hij zelf de oprichter is van drie Fortune 500-bedrijven. Hij vergaart er volgens schattingen 2,8 miljard dollar mee, een kleine 3 miljard euro. Verschillende awards zijn dan ook zijn deel: zo wordt hij maar liefst vijf keer uitgeroepen tot CEO of the Year.
Niet dat Huizenga bij iedereen even populair is. Zeker niet bij sportfans, die hem in de jaren negentig leren kennen als eigenaar van zowel zowel de Miami Dolphins (football), Florida Marlins (honkbal) als de Florida Panthers (ijshockey). Niet omdat hij nou zo sportminded is. Zeker, Huizenga houdt van sport, en pikt als gast van Philips’ Jan Timmer regelmatig een PSV-wedstrijdje mee, maar hij ziet zijn sportteams toch vooral als investering.
Als de Marlins in 1997 de World Series winnen en de fans zich opmaken voor zeven vette jaren, doet Huizenga zijn topspelers snel in de verkoop: je moet het ijzer immers smeden als het heet is, en nu zijn ze tenslotte het meeste waard, zo redeneert hij. Maar daar moet je bij de fans natuurlijk niet mee aankomen. Als Dolphins-quarterback Dan Marino in 2000 met pensioen gaat, wordt Huizenga uitgefloten door de fans en wordt hij getrakteerd op boegeroep. De huidige Dolphins-eigenaar Stephen Ross vindt echter dat dankbaarheid richting Huizenga op z’n plaats is: ‘Sportfans uit heel Florida zijn hem de nodige dank verschuldigd.’
Groningse roots nooit vergeten
Wayne Huizenga is z’n Groningse roots nooit vergeten. ‘Ik, een tycoon?’, vraagt hij zich in 1994 rethorisch af. ‘Het zegt me niets. Ik ben nog steeds zo eenvoudig zoals vroeger. Ik ben begonnen met vuilnis op te halen, dat vergeet je nooit. Het enige dat ik nastreef is dat ik mijn personeel nog steeds zo behandel als twintig jaar geleden. Goed en met respect.’
Ik vertelde dat we met de restauratie van het orgel bezig waren. Kregen we zomaar een cheque van 10.000 dollar
In 1993 en in 2012 organiseert de familie een grote reünie in de provincie Groningen, waar zo’n 260 Huizenga’s van heinde en verre op afkomen. Uiteraard is ook de miljardair uit Florida van de partij. Met het familiehotel in Paterswolde als uitvalsbasis voor de 110 Huizenga’s tellende Amerikaanse tak, bezoekt de familie daarbij onder meer de geboortehuizen van Altje (in Uithuizen) en Aaltje (in ’t Zandt). Ook wordt de middeleeuws kerk van Huizinge aangedaan.
‘Buitengewoon genereuze mensen’, vertelt kerkvoogd Reint Wobbes tegen Pauline Broekema van de NOS. In de kerk wordt voor de Huizenga’s een dienst gehouden. ‘Ze komen niet uit Huizinge, maar uit de buurt. Ons dorp kozen ze vanwege de naam.’
Over Wayne Huizenga zegt Wobbes: ‘Een heel vriendelijke man. Maar de meest onopvallende van het gezelschap.’ Dat gezelschap wil van Wobbes weten wat de huur van de kerk nou bedraagt. ‘Ik vertelde dat we met de restauratie van het orgel bezig waren. Kregen we zomaar een cheque van 10.000 dollar. Daarmee waren we meteen uit de brand.’
Wayne Huizinga overlijdt op 22 maart 2018 aan de gevolgen van kanker. Hij wordt 80 jaar.
Eerder verschenen in deze serie: Johan van Veen | Dick Nanninga |
Bronnen: VI | NvhN | Forbes | Balance Smb | LA Times | NOS | NRC | Chicago Tribune | New Netherlands Institute
Grote Groningers – opdat wij niet vergeten
Veel Groningers, laat staan Nederlanders, hebben er geen idee van dat één van de zeven wereldwonderen uit de moderne geschiedenis is bedacht door een Groninger, dat de eerste vrouwelijke dokter werd geboren in Sappemeer, dat een Groninger aan de basis stond van één van de grootste muzikale revoluties in de jaren zestig, zeventig en tachtig, dat de enige persoon ter wereld die zes bedrijven op de beurs in New York kreeg Groningse roots had, of dat de eerste Nederlandse feministe is geboren en getogen in Stad. Vandaar deze serie, over Grote Groningers, opdat wij niet vergeten.
