Eerst iets over de foto hierboven: dat is het Ardense chateau Jemeppe, afgelopen nazomer afgehuurd door de EU voor vredesbesprekingen over Jemen. De EU had dertig tribale leiders uit Jemen ingevlogen. Het moet een wonderlijk theater zijn geweest waar ik graag had willen toeschouwen.
Uit de vertrouwelijke besprekingen komt vanzelfsprekend weinig naar buiten. Eigenlijk alleen dat de Brexit goed is voor Jemen, omdat de EU zonder Britse tegenwerking -die immers in de Saoedische coalitie zit- harder aan de vrede kan werken. Op de foto van de website van het kasteel zien we alvast een symbolisch pluimpje witte rook kringelen.
Een eerste uitkomst was wellicht de resolutie die eind vorige week in de Mensenrechtenraad van de VN ter tafel kwam. Al eerder -in 2015- bracht Nederland een voorstel in dat voorziet in het sturen van een commissie die schendingen van mensenrechten en oorlogsrecht in kaart moet brengen, maar dat voorstel werd na Saoedische en Amerikaanse tegenwerking afgezwakt tot een nationale onderzoekscommissie.
Die commissie heeft nog niets wezenlijks voortgebracht, waarschijnlijk omdat die werkt onder auspiciën van de verdreven maar nog altijd de jure Jemenitische regering, die zelf partij is in het conflict en volgens ingewijden aan de leiband loopt van de Saoedische coalitie.
Nederland -geflankeerd door Canada en bijgestaan door de EU- stelde vorige week opnieuw een volwaardige internationale commissie voor, een voorstel dat ook ditmaal niet in stemming kwam.
Wel aangenomen werd een compromis waarin de VN de nationale commissie gaat ondersteunen met een internationaal team experts, te benoemen door de Hoge Commissaris van de mensenrechten, de Jordaanse prins Zeid, een voorvechter van mensenrechten.
De Nederlandse ambassade bracht nog dezelfde avond een juichend persbericht uit, Amnesty International noemde het een doorbraak, een conclusie die verscheidene media in hun haast onderschreven, maar later door andere media werd genuanceerd.
Volkskrant verslaggever Rob Vreeken noemde het zelfs ‘een eclatant succes’ voor de vertrekkende minister Koenders. Vreeken citeert in zijn artikel Kenneth Roth van Human Rights Watch, die over Koenders zegt: ‘Het was niet makkelijk, maar hij bleef pal staan.’
Andere media en activsiten toonden zich een stuk kritischer. Een veeg teken is bijvoorbeeld de steun voor het voorstel van Saoedie Arabië zelf. Het meest genuanceerde verslag over the deal lezen we wellicht in/op Middle East Eye, een van de weinige online nieuwspodia niet gelieerd aan een van de betrokken staten in het Midden-Oosten. Maar ook Al Jazeera deed een dag later zijn reputatie eer aan met redelijke afgewogen verslag.
Wat overblijft: in september volgend jaar doet het ‘team van eminente, onafhankelijke, internationale en regionale experts’ verslag, op basis waarvan vervolgstappen worden genomen. The bottom line is: Alles is afhankelijk van wie er precies zitting neemt in het team en welke rechten, welk budget en hoeveel ondersteuning (of tegenwerking) het krijgt van de betrokken partijen. Er valt -kortom- nog weinig te zeggen of the deal een succes danwel mislukking is.
Applaus voor Nederland was er in elk geval wel vanaf de grond in Jemen. De bron in Aden is ‘happy‘ dat er en internationaal team wordt benoemd, de bron dichtbij de Houthies ‘thanks The Netherlands‘, maar heeft verder weinig vertrouwen in een commissie die ‘under US, UK and France it was watered down to the point that it will get lost in UN corridors, as a result of wahabi economic threats. No choice but to fight on.’
De Jemenitische banneling die ik graag als bron gebruik omdat hij zo goed is ingevoerd noemt het compromis ‘een prestatie’. Zelf vond hij het Nederlandse voorstel te weinig afgewogen en noemt daarbij als voorbeeld dat het compromis het onderzoek start vanaf september 2014 in plaats van maart 2015, om de Houthi-coup mee te nemen in het onderzoek. ‘That is fair enough.’
De bron in Sana’a -een gewone jongen- heeft geen mening, want heeft niets over een commissie gehoord. Voor hem en zijn vrienden was het nieuws van de week de voortdurende afpersing door Houthies, die ‘oorlogsbelasting’ komen collecteren bij ondernemers in Sana’a.
Ook het fabriekje van de familie van de bron zelf -het fabriekje ligt al twee jaar stil wegens de oorlog- ontkwam er ditmaal niet aan. ‘We did not pay, although they threatened to take my brother in custody.’
*doorhalen wat niet van toepassing is
Dit is een los deel uit een continu logboek over ontwikkelingen in Jemen. Vorige episodes en meer nieuws lees je op Yemenshortlog. Ben je onbekend met Jemen lees dan eerst Wie zijn dan toch die Houthi’s?
