– Onbekenden met Jemen lezen sowieso ter inleiding eerst dit Jemen Lexicon
– Lees ook dit artikel rond de korte stadsoorlog van eind 2017 te Sana’a
– en/of het semi-liveblog over de slag om Hodeidah in juni 2018.
Vooralsnog is het stil in Hodeidah (update 15:00 nog steeds!), dat was de afgelopen dagen wel anders. Sinds het akkoord over een staakt-het-vuren vorige week donderdag schoten de Houthis met granaten en liet de coalitie dertig bommen vallen, in heel Jemen, ook in Hodeidah.
Volgens een bron ter plekke houden de coalitietroepen op de grond -dus het verjaagderegeringsleger, aangevuld met Emiraatse troepen en andere legertjes- al sinds half november halt, op verzoek van de VN. Of zij daarbij wel of niet schieten, daarover geen bericht.
Even de situatie verbeelden: verbeeld je dat in Nederland een Arabische lente heerst, waarop de oude leider wordt afgezet en allerlei bevolkingsgroepen in conclaaf gaan over het toekomstige Nederland. Ergens stokt dat, waarna er een machtsvacuum ontstaat waarin de noordelijke rebellen -die lang zijn gemarginaliseerd; zeg de Groningers- het land overlopen, innemen en de tijdelijke regering verjagen.
Die tijdelijke regering krijgt overdadige steun van buurlanden Duitsland en Frankrijk om de Groningers weer te verjagen, en een oorlog ontbrandt. Limburg en Brabant worden rap heroverd, gestaag ook Zeeland en delen van Gelderland.
De strijd stokt rond de hooggelegen Randstad en bij de haven van Rotterdam, ook in handen van de Groningers. De verjaagde regering omsingelt Rotterdam en er komt en gaat niets meer in en uit. Die haven is voor de onneembare Randstad van levensbelang, want daar woont iedereen en er is geen andere toegangsroute dan via Rotterdam.
De VN intervenieert en organiseert vredesbesprekingen in Senegal, waarop de partijen beloven zich uit Rotterdam en haven terug te trekken, zodat de Randstad weer van voedsel voorzien kan worden.
Dat is ongeveer de situatie in Jemen. Een vergelijking die mank loopt natuurlijk, daarom nog een laatste opmerking: de leiders van de Groningers zijn afstammelingen van kerkvader Luther en behalve dat ook verre familie van de regenten die Nederland tien eeuwen regeerden, voordat ze in 1962 werden afgezet.
Local Force
Volgens de VN gisteren waren de vier dagen sinds vorige week donderdag nodig om de staakt-het-vurencommando’s te laten doorsijpelen naar alle strijders. Op de grond vechten niet twee duidelijke legers onder centrale commando’s, het zijn diverse legertjes samengesteld uit zeer diverse srijders, onder eigen commando’s.
Om 00:00 uur vannacht was het dan zover: ophouden met schieten. De eerste twee uur nog wat schermutselingen, sindsdien is het rustig. Feitelijk komt er helemaal geen geluid uit Hodeidah. Of ze liggen er nog op een oor, het kan ook dat communicatie onmogelijk is. Hodeidah is al enige tijd afgesneden van internet, alleen mensen met sattelietschotels kunnen nog verzenden.
De lakmoesproef volgt sowieso later, als andere onderdelen van het akkoord moeten worden uitgevoerd. Een collectieve ‘local force’ moet de orde gaan handhaven in Hodeidah-stad, maar beide partijen vinden dat die local force bestaat uit hun achterban. Houthistrijders schijnen de kleermakers af te struinen op zoek naar burgerkleding, zodat ze kunnen fungeren als authentieke local force.
Voor wie is het Geld
Een ander twistpunt is de inkomstenstroom vanuit de haven, die gemanaget moet worden door de VN, onder toezicht van een gewapende macht onder leiding van de Nederlandse generaal Patrick Cammaert. Havengelden, douane- en belastinginkomsten zouden moeten vloeien naar de Centrale Bank van Yemen (CBY), die ermee eindelijk salarissen en pensioenen kan betalen.
Noordelijke ambtenaren krijgen al twee jaar geen of nauwelijks salaris, een van de redenen van het instorten van het economisch systeem. Een andere reden is de afwezigheid van een regulerende centrale bank.
De oude CBY werd in 2015 -op papier, met goedvinden van de internationale gemeenschap- verhuisd van Sana’a naar Aden, zodat de Houthie-rebellen die niet zouden kunnen ‘plunderen’. In Aden is die oude CBY er niet in geslaagd de ineenstorting van het economisch systeem te voorkomen.
Meanwhile hebben de Houthi’s een eigen CBY opgericht, waarheen zij vinden dat de Hodeidah-inkomsten moeten vloeien, terwijl de verjaagde regering vindt dat het geld naar de oude CBY moet. De Houthi’s kunnen niet zonder die inkomsten; zij financieren hun strijd ermee, aangevuld met belastingen geheven op checkpoints elders in het land. Er zijn geruchten dat ze ook geld krijgen uit Iran en Qatar, maar daarvan geen bewijzen.
De verjaagde regering heeft wel zo’n eigen inkomstenbron: de Saoedische en Emiraatse sponsors financieren hun ambtenaren, hun soldaten en hun wapens. Een onderzoeksbureau concludeerde dat er zo ruim -ze maken de lijsten met soldaten iets langer dan werkelijk- gefinancierd en bewapend wordt dat het surplus verkocht wordt op de zwarte markt: aan de Houthi’s.
De Oorlogseconomie
Waarmee de coalitie dus de legers bewapent die het bevecht; een sterk voorbeeld van de oorlogseconomie die Jemen regeert. Er is ook oliehandel tussen de Houthi’s en de verjaagderegering; de olie die uit de velden van Marib wordt gepompt vervoeren vrachtwagens door Houthi-gebied naar de haven van Salif, in Houthihanden. De vijanden weten elkaar dus goed te vinden in de handel, nog niet in het geweldloos besturen van een land.
Belangrijk om te weten: SA en VAE zijn ook de belangrijkste financiers van de humanitaire hulp aan Jemen, voor ruim de helft. Dat is enerzijds lankmoedig, anderszijds hebben ze daarmee de hulpverleners in hun zak, zoals ze iedereen met geld kunnen kopen opdat kritiek verstomt.
Voorts is de vraag of het veiligstellen van de Hodeidahcorridor een oorlog niet onnodig prolongeert. Zolang er niemand sterft van honger is het minder nodig een einde te maken aan de gewapende strijd. Terwijl dat toch is wat de Jemenieten willen: eten alleen is onvoldoende, de oorlog moet ophouden, het leven moet zijn gewone gang weer nemen.
Lees daarom ook even deze opinie van Hind alEryani. Een citaat: Yemenis shake hands, then fight. En lees meteen ook even deze reportage over hoe de Jemenieten zelfs op zee verre van veilig zijn voor bommen en granaten.
Het polletje
Verder nog de bevestiging dat de verjaagde regering geen noordelijke paspoorten meer accepteert. Noch de oude die zij zelf uitgaf voor ze verjaagd werden, noch de nieuwe die door de Houthi’s daarna uitgaven. Mensen die willen reizen moeten nu eerst voor veel geld naar Marib reizen en daar een paspoort kopen, voordat ze weer verder kunnen reizen.
O, nog even een polletje uit Hodeidah. Een lokale journalist vroeg zijn netwerk -twitter boven, facebook onder- of het staakt-het-vuren samen met de andere Zweedse overeenkomsten ook echt -op de grond- gaan lukken. Een op de zeven respondenten denkt van wel, de andere zes van niet.
Lees hier nog veel meer afleveringen van dit Jemenblog
Draag je abumelle een warm hart toe, overweeg dan een donatie. Alle kleine beetjes helpen. Of geef je op voor de het kwartaalbericht per email, met nieuwe artikelen etc. Ook daar moedig je de auteur mee aan.
