Hij kan hele zinnen uit Honderd Jaar Eenzaamheid van García Márquez citeren, in het Spaans. En tijdens een rondleiding door het geboortehuis van Colombia’s Nobelprijswinnaar voor de literatuur geeft hij talloze voorbeelden van gebeurtenissen in het leven van de schrijver die hij gebruikte in zijn boek, maar die hij dan veranderde en soms een surrealistisch trekje gaf. Zo verdwijnt Remedios de Schone niet gewoon zoals duizenden Colombianen verdwenen zijn als gevolg van het jarenlange geweld; nee ze wordt meegevoerd door de wind, terwijl ze met haar moeder de was ophangt.
Tim aan ‘t Goor is in Aracataca Tim Buendía geworden, vernoemd naar de familie waar het in Honderd Jaar Eenzaamheid allemaal om draait. In een van de muren van zijn hostel heeft hij een complete stamboom van de familie geschilderd.
Met zijn lange donderblonde gestalte valt hij onmiddellijk op in het dorp, hij zou zo weggelopen kunnen zijn uit Honderd Jaar Eenzaamheid, waar ook veel exotische figuren, onder andere Europeanen, het dorp aandoen.
Bijna iedereen op straat groet Tim Buendía. ‘Ola Tien!’, schalt het dan enthousiast over straat en Tim roept al net zo vrolijk terug: ‘Hoe staat het met het leven, how arrre you?’ Hij rolt flink met de r zoals de Colombianen dat ook doen als ze Engels spreken.
Monniken
Na veel omzwervingen door verschillende delen van de wereld kwam Tim (30) in Aracataca terecht. Na een half jaar studie sociaal maatschappelijk werk in Groningen, realiseerde hij zich dat dat het niet voor hem was. “Ik was geïnteresseerd in filosofie, psychologie, journalistiek en film. Maar ik vond ook, als ik ik opnieuw een studie ga doen, moet ik het wél afmaken.”
Maar na een paar maanden werken kon hij nog geen beslissing nemen en hij besloot naar Australië af te reizen. Daarna weer terug naar Nederland en vervolgens ging hij naar Azië, Maleisië en Thailand, waar hij onder andere les in Engels gaf aan monniken. Door een verblijf in Spanje raakte hij geïnteresseerd in Latijns Amerika. Hij werkte in een kindertehuis in Peru.
“Ik had goede verhalen over Colombia gehoord en daarom besloot ik via Ecuador naar het Caribische gebied te reizen. In Santa Marta waren veel backpackers die daar bleven. Dat vond ik wel inspirerend. Ook daar gaf ik weer Engelse les en ik huurde een kantoortje in het centrum en ik kreeg steeds meer leerlingen.”
Niet allemaal gefantaseerd
Op een dag vertrok hij met een vriend naar Aracataca, de geboorteplaats van Gabriel García Márquez, een paar uurtjes rijden naar het zuiden vanuit Santa Marta. Daar deed hij een waardevolle ontdekking over Honderd Jaar Eenzaamheid. Het dorp Macondo, dat in het boek centraal staat, is mede op Aracataca geïnspireerd. “In het begin vond ik dat boek maar niks, ik las weinig fictie in die tijd. Als er zo veel in het echte leven gebeurt, waarom zou je dan zo’n roman lezen?”
In Aracataca ontdekte hij dat hetgeen García Márquez in Honderd Jaar Eenzaamheid had opgeschreven helemaal niet allemaal gefantaseerd was. Het boek is op de werkelijkheid gebaseerd, en het mooie is dat het een ‘gedeelde Caribische herinnerig is en niet alleen het geheugen van één schrijver.
Zo kwam Tim Buendía op het idee om een project op te zetten rond García Márquez. “Ik ben altijd wereldburger geweest en heb verder gekeken dan mijn neus lang was. Nederlanders hebben geen idee hoe de mensen hier rondkomen. Het is heel belangrijk om deze mensen niet te vergeten. Door middel van García Márquez wil ik culturele integratie teweegbrengen tussen de mensen die hier wonen en mensen die op bezoek komen.”
Macondo Estereo
Tims kleine hostel, die hij runt met zijn Mexicaanse vriendin Cynthia, ligt midden in het dorp. De hostel heet The Gypsy Residence, vernoemd naar misschien wel zijn lievelingspersonage in het boek, de zigeuner Melquíades, voor wie hij zelfs aan de rand van het dorp een ‘graf’ heeft opgericht. “Ik voel me net als Melquíades een zigeuner, door al mijn gereis. In Honderd Jaar Eenzaamheid komen de zigeuners elk jaar langs met allemaal wereldwonderen, een magneet, een kompas, een vliegend tapijt, ijs. Ik wil het omgekeerde: ik wil vreemdelingen in aanraking brengen met Aracataca. Voor mij is Aracataca een symbool voor Latijns Amerika.”
Het ministerie van toerisme in Colombia heeft belangstelling gekregen voor Aracataca als toeristische bestemming en Tim is met het ministerie in gesprek om gezamenlijk iets op te zetten. Hij heeft goede hoop dat dat wel lukt, al heeft de gemeente niet veel belangstelling voor cultuur getoond. Het is ook wel nodig, want alleen kunnen hij en zijn vriendin moeilijk het hoofd boven water houden.
Bananen, marihuana, palmolie
Intussen heeft Tim toch aardig wat bereikt: hij heeft elke zondag zijn show bij het plaatselijke radiostation Macondo Stereo, waar hij plaatjes draait, anekdotes vertelt en mensen interviewt. Ook heeft hij een blog in een van de belangrijkste kranten van Colombia: El Espectador.
Tot zijn grote tevredenheid staat hij ook in de Lonely Planet vermeld. “Ik sta aangemerkt als één van de 5 beste overnachtingsplekken in het Caribische gebied en één van de zeven beste bestemmingen van de kust.”
Nu nog de rest van het dorp erbij betrekken. “Mensen leven van de ene bonanza naar de andere”, aldus Tim. “Eerst had je de bananen, toen de marihuana en nu de palmolie. Ze werken alleen als het hun op een bordje wordt aangereikt. Mensen klagen dat García Márquez geen geld stuurt naar hun dorp. Maar zo werkt het niet. García Márquez heeft met zijn boeken de ingrediënten aangereikt voor het dorp om verder te komen. Daar moeten mensen mee aan de slag. Het gaat niet goed met dit dorp. Er is veel werkloosheid. Ik wil de mensen hoop geven.”
