Burgers hebben meer dan ooit interesse in eten en hoe het geproduceerd wordt. Boeren proberen daarbij aan te haken. Zoals boer Ted, die even zijn knolselderij promoot tijdens Heteetcafé, een project van Youth Food Movement, NAJK en anderen, gesponsord door het ministerie en de EU. Vrijdag 17 januari was de laatste aflevering, met zo’n 130 mensen een succes te noemen, al waren veel aanwezigen onderdeel van de organisatie.
Aanwezigen mochten reageren op stellingen: een over landbouwsubsidies: is het terecht dat boeren aan extra duurzaamheidseisen moeten voldoen om ze te krijgen, of benadeelt dit de concurrentiepositie? En een meer gekscherende: alleen boeren die felfies maken krijgen subsidie. Dat betekent: een foto met de telefoon maken op het bedrijf en die rondsturen. Zodat burgers zien wat er gebeurt, is de gedachte.
Dat laatste en ook opmerkingen als ‘gewasbeschermingsmiddelen zijn geneesmiddelen voor planten’ van LTO bestuurder (in boeren vermomming) Joris Baecke, onderstrepen het belang van een Aardappelkanaal. Burgers willen boeren controleren, maar alleen full time kritische en lerende burgers als Melissa Marijnen kunnen de hoeveelheid kennis zelf vergaren en analyseren. En zelfs dat is soms lastig, want Marijnen stelt dat boeren geen subsidies mogen krijgen, ook niet voor duurzaam produceren, omdat andere ondernemers dat ook niet krijgen. Ze vergeet daarbij de Energie investerings aftrek, innovatie subsidies en SDE regelingen voor bijvoorbeeld zonnepanelen, die er ook voor het MKB zijn.
Als ex lid van een redactie van een agrarisch vakblad weet ik dat je zelfs met dertig mensen nog niet alles goed kunt bijhouden in de branche. Ook mijn Aardappelkanaal, waaraan binnenkort meer auteurs gaan meedoen, kan dat niet.
Toch ben ik hoopvol over onderzoek, journalistiek en over acties en discussies tijdens Eetcafés, inclusief bijdragen van kritische burgers. Kritisch kijken loont. Want er hoeft maar een keer een paardenvleesschandaal te worden gevonden, en je denkt bij iedere supermarkthamburger: wat zit daar in? Zo worden meer en meer mensen wakker, en produceren producenten steeds meer op een manier die de consument aanstaat met daarbij een eerlijke prijs.
Wanneer burgers dichterbij komen, zal de neiging tot eerlijkheid groter worden. Nu gelooft misschien nog de helft van de mensen dat gewasbeschermingsmiddelen ‘een soort geneesmiddel’ zijn. Straks beseffen nog meer mensen dat gewasbeschermingsmiddelen gifstoffen zijn, die zo min mogelijk moeten worden gebruikt. En tegelijk zullen ze zien dat dat ook in het belang van de boer is: het spul is niet goedkoop, en bodem en grondwater worden er niet beter op: de productiemiddelen van de boer. Het is dus van belang dat boeren produceren op eigen grond, dan zijn de belangen hetzelfde.
Met het aardappelkanaal wil ik ook op zoek gaan naar ingewikkelder onderwerpen. Zo zagen we tijdens Heteetcafé een felfie van een kalverhouder met een kalfje dat probeert te likken. Het lijkt schattig, maar duidt volgens mij aan een gebrek aan zuiggelegenheid. Zoogkalfjes zie ik niet constant likken. Oplossingen zijn speenemmers of nog beter: pleegmoeders. In een volgende aflavering zal ik het eens aan een kalverhouder vragen. Lees je mee?
