Waar ging het mis in het leven van Beate Zschäpe? De 38-jarige Duitse neo-nazi staat vanaf vandaag in München terecht voor haar aandeel in een serie moorden, twee bomaanslagen en vijftien bankovervallen, gepleegd door de rechts-radicale terreurgroep Nationalsozialistische Untergrund (NSU). De NSU, dat waren behalve Zschäpe nog twee mannen, Uwe Mundlos (38) en Uwe Böhnhardt (34).
Jarenlang trok het trio, vanaf 1998, door de Bondsrepubliek. Ze joegen op immigranten, die door de twee Uwes in koelen bloede werden geëxecuteerd. In totaal vermoordden de neo-Nazi’s acht Turken, een Griek en een Duitse politie-agente.
Het ging mis in november 2011 toen Mundlos en Böhnhardt een bank beroofden in Eisenach. Ingesloten door de politie, pleegden de mannen zelfmoord in hun kampeerwagen. Zschäpe stak daarop het huis in het Oost-Duitse Zwickau, waar het trio zich schuilhield, in brand. En ze ging er vandoor, mogelijk om afscheid te nemen van haar vrienden in de rechts-radicale scene. Zschäpe stuurde cynische bekentenis-video’s naar de media en naar organisaties van buitenlanders, met daarin een bizarre rol voor de Pink Panther. Uiteindelijk gaf ze zichzelf aan bij de politie in Jena.
Sindsdien zwijgt de vrouw met het brilletje, de smalle mond en het donker geverfde haar. En Duitsland vraagt zich af wat Beate Zschäpe, staatsvijand nummer 1, drijft. Hoe bouwt een mens zoveel haat op?
Straatvechter
Beate Zschäpe werd in 1975 geboren in Jena, in de toenmalige DDR. Haar moeder studeerde in Roemenië. Het kind van een Roemeense vader was ongewenst en de moeder liet de baby achter bij de grootouders. Pas toen Beate bijna vijf was, en de moeder twee mislukte huwelijken achter de rug had, gingen moeder en dochter samenleven. Van een warme band was nooit sprake.
Beate groeide op in de rechts-radicale jongerenscene, die in delen van Oost-Duitsland na de val van de Muur dominant werd. In een jeugdclub in Jena ontmoette ze de beschouwelijke professorenzoon Uwe Mundlos en de agressieve straatvechter Uwe Böhnhardt. Met beiden had ze een relatie: de mannen werden haar nieuwe familie.
De drie waren zeer actief in de rechts-radicale scene in Thüringen. En Zschäpe deinsde niet terug voor geweld. Op de kerstmarkt in Jena – waar neo-nazi’s in de jaren ’90 een ware terreur uitoefenen – sloeg zij een meisje het ziekenhuis in. Voor velen is dit incident het bewijs dat Zschäpe toen al geen genoegen nam met een anonieme rol als ‘Nazi-Braut’, een meeloper. Zij wilde in de voorste rijen actief zijn.
Populair
In januari 1998 gaat het drietal ondergronds. Justitie heeft de neo-nazi’s in het vizier en treft in een garagebox van Zschäpe zelfgebouwde bommen aan. Vanaf dat moment leidt het geradicaliseerde trio een leven in de illegaliteit. Ze noemen zich de Nationalsozialistische Untergrond. In 2000 pleegt de NSU een eerste moord: bloemist Enver Simsek wordt in Neurenberg doodgeschoten.
Zschäpe is verantwoordelijk voor de logistiek. Beate huurt de campers en de bestelauto’s, waarmee de twee Uwes naar hun slachtoffers rijden. Als de Uwes op jacht zijn, kijkt Zschäpe thuis naar porno. Beate houdt intussen tegenover de buitenwereld de schijn op dat de drie een normale woongemeenschap vormen. Zo regelt zij de zomervakanties op het eiland Fehmarn, in de Oostzee. De drie zijn populair bij de overige campingbezoekers. Ook de medebewoners van het huis in Zwickau, onder wie een Griekse restauranthouder, waren vol lof over hun aardige buren.
Onder die schijnbare normaliteit woedde een heuse oorlog: van de NSU tegen de Duitse rechtsstaat en in het bijzonder tegen burgers van buitenlandse afkomst.
De aanklagers willen aantonen dat de ‘Zwickauer Terrorzelle’ kon terugvallen op een uitgebreid rechts-radicaal netwerk. Maar vooral moeten de aanklagers bewijzen dat Beate Zschäpe, die in de loop der jaren minstens tien verschillende schuilnamen aannam en ervoor zorgde dat ‘s avonds het eten op tafel stond, even meedogenloos is en even schuldig als de twee Uwes – de nazi-moordenaars met wie zij jarenlang haar leven deelde.
Aangeklaagd:
Neo-nazi Beate Zschäpe (38) uit Jena wordt verdacht van:
Medeplichtigheid aan moord op tien mensen, onder wie acht met een Turkse achtergrond, een met een Griekse achtergrond en een Duitse politieagente. Medeplichtigheid aan poging tot moord op een andere agent. Medeplichtigheid aan bomaanslagen en aan vijftien gewapende roofovervallen. Het lidmaatschap van een terroristische organisatie. Brandstichting.
Wie staan nog meer terecht in München?
1. Ralf Wohlleben (38) uit Jena. Is een bekend woordvoerder uit de rechts-radicale scene. Was lid van de rechts-nationalistische NPD, de politieke partij die door de Duitse veiligheidsdiensten als extreem-rechts wordt omschreven. Wohlleben zou het NSU-trio van wapens hebben voorzien, Hij wordt verdacht van medeplichtigheid aan moord.
2. Andre E. (33), is een vriend van het terreur-trio Mundlos, Böhnhardt en Zschäpe. Hij zou hebben meegewerkt aan de totstandkoming van de bekentenis-video, die Zschäpe rondstuurde naar media en vertegenwoordigers van organisaties van buitenlanders. Hij wordt verdacht van diefstal, poging tot moord en het lidmaatschap van een terroristische organisatie.
3. Carsten S. (33), heeft bekend het NSU-trio een pistool met geluidsdemper – het moordwapen – te hebben geleverd. Aangeklaagd wegens medeplichtigheid aan moord.
4. Holger S. (38), leverde geld, een vals rijbewijs voor Böhnhardt, en een paspoort. Zou niets geweten hebben van de overvallen en de moorden. Heeft minstens een maal een wapen aan de NSU in Ziwckau geleverd. Aangeklaagd wegens steun aan een terroristische organisatie.
Verschenen bij: De Persdienst
