Slechts enkele kilometers ten noorden van de stad Aleppo namen troepen van het Syrisch democratisch leger (SDF) en de aan het Syrische leger loyale National Defence Force (NDF) zaterdag gezamenlijk een gebied in noord-Aleppo in nadat IS weg trok. Na afloop werd door de partijen een overeenkomst gesloten, waarbij het grootste deel van het gebied neutraal terrein wordt en in handen komt van een zowel voor de Koerden als voor Assad acceptabele nieuwe militie, die echter niet bij één van deze partijen aangesloten is. Dit is voor het eerst dat er zulk openlijk overleg is tussen beide partijen, en misschien zelfs samenwerking, al lijkt er al lange tijd een stilzwijgend niet-aanvalspact te zijn tussen beide groepen.
Voor het Assad-regime is deze gezamenlijke actie gunstig, dit regime heeft hierdoor een aantal zeer strategische punten in handen gekregen, zoals een militair opleidingsinstituut, en de voornamelijk Koerdische SDF dekt voor het regime de kwetsbare noordflank af tegen de door Turkije gesteunde rebellen van operatie Euphrates Shield. Voor het SDF ligt nu de weg naar de strategische stad al-Bab vrijwel open, terwijl zoals eerder bleek de Russische luchtmacht de Syrische soevereiniteit bewaart door Turkse vliegtuigen uit het luchtruim te houden. Die vormen dus geen bedreiging.
Bondgenootschap?
Voor sommigen is dit een reden om een te claimen dat er een bondgenootschap is tussen het SDF en het regime van Assad. Helemaal uitgesloten is dat niet, al is er in ieder geval geen innige vriendschap. Maar het lijkt er meer op dat het SDF inziet dat het Syrische regime niet zal vallen en dat conflictmijding en consolidatie van de veroverde gebieden voor het SDF het beste is. Terwijl de rebellen- en jihadistengroepen uit alle hoeken van de provincies Idlib, Hama en Aleppo een verloren strijd voeren voor het doorbreken van het beleg van Aleppo, mede verloren vanwege totale onervarenheid met stadsoorlog, boekt het Syrische regime grote successen in de buurt van Damascus en verstevigt het regime vrijwel overal haar posities. Alleen op het platteland in de buurt van de Turkse grens houden de rebellen de touwtjes nog stevig in handen.
Wanneer een groep het voortbestaan van het Assad-regime als voldongen feit neemt, strijdt deze niet langer voor het omverwerpen hiervan, als de YPG en later het SDF dat ooit al gedaan heeft, maar voor het verbeteren van de huidige positie en de toekomstige onderhandelpositie. Het SDF is nu al bezig met het consolideren van haar op Öcalans gedachtengoed gebaseerde democratisch federalisme in de door hen veroverde gebieden en lijkt dit model niet alleen in de eigen gebieden te willen toepassen, maar in heel Syrië. Het zou kunnen dat veroverd gebied uiteindelijk dient als ‘leverage’ om politieke hervormingen in Syrië door te drukken. Een andere optie is autonomie of een variant daarop.
IJzeren en lemen voeten
Het Syrische regime heeft zich al verschillende malen uitgesproken tegen eventuele autonomie van een Koerdische regio in noord-Syrië, maar verschillende goed ingevoerde commentatoren verwachten een de jure eenheid van Syrië, maar de facto autonomie van het door Koerden gedomineerde noorden van Syrië in de toekomst. Ook Rusland, een bondgenoot waar Assad al lang niet meer zonder kan, heeft al eens in die richting gehint. Op die manier kan Assad zijn eer behouden, voor zover hij die nog heeft, maar kunnen de mensen in de onder de SDF vallende gebieden zich aan zijn wreedheden onttrekken. In beide gevallen is het voordelig om grote en strategische delen van Syrië te veroveren, zelfs al is dat in coöperatie met het regime.
Daarmee komt er in de rest van Syrië nog geen einde aan het leed. Assads positie als staatshoofd zal niet meer in gevaar komen, maar zijn positie is alles behalve sterk. Behalve zijn afhankelijkheid van de Russische luchtmacht en Russische fondsen, strijdt een keur aan milities voor hem, een deel uit Syrië zelf, maar ook tientallen met Palestijnen, Libanezen, Iraki’s, Iraniërs, Afghanen, Pakistanen, Bahreini’s en Jemenieten, grotendeels vermoedelijk gefinancierd door Iran. Steun onder de bevolking heeft hij buiten de provincies Latakia en Tarsus nauwelijks, de overheid is blut en het land in puin, voornamelijk door Assads bijzonder ruimhartige gebruik van artillerie en bommen. En dan blijft Syrië ook nog zitten met tienduizenden oorlogsinvaliden, wezen en verscheurde families. Het door de profeet Daniël geziene beeld met ijzeren en lemen voeten (vers 31-35) is in vergelijking stabiel. Ook als de burgeroorlog afgelopen is, wat nog jaren zal duren, blijft verzet tegen Assad regime broeien en onvermijdelijk zal dat regelmatig tot uitbarsting komen.
Aleppo
In het belegerde deel van Aleppo zitten zo’n tweehonderdduizend mensen vast, inmiddels vrijwel zonder voedsel, medicijnen, ziekenhuizen en medische posten en artsen. Ondertussen probeert een grote coalitie van rebellengroeperingen het beleg voor een tweede keer te doorbreken, waar groepen bij horen van ‘gematigde’ rebellen behorend tot het Vrije Syrische leger (FSA) tot groepen die bij het islamistische Jaysh al-Fatah horen, zoals al-Qaida-filiaal Jabhat Fatah al-Sham. Dit doen zij door een massale aanval met mortieren, GRAD-rakketten en tientallen gepantserde bomauto’s met zeer zware explosieven op de dichtstbevolkte wijken van de miljoenenstad, waar naar schatting nog zo’n miljoen mensen wonen. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn hier al meer dan tachtig burgers bij omgekomen, het Syrisch observatorium voor de mensenrechten (SOHR) spreekt vooralsnog van 50. Amnesty International schrikt van dit ‘schokkend gebrek aan respect voor mensenlevens.’ Ondertussen zou het Syrische leger chloorgasaanvallen uitgevoerd hebben op Rashidin, een buitenwijk van Aleppo, terwijl het samen met de Russische luchtmacht al maandenlang luchtaanvallen uitvoert met bomtypen die vooral burgers treffen, zoals vatbommen, clusterbommen en fosforbommen.
