Krijgen zelfstandigen zonder personeel volgend jaar hun eigen pensioenfonds, zoals de media deze week meldden? Nee, dat krijgen ze niet. Wat krijgen ze wel? Een extra mogelijkheid om te sparen voor een aanvulling op hun AOW. Als de Tweede Kamer daar tenminste mee akkoord gaat.
Eigenlijk was het amper nieuws te noemen: de samenwerkende belangenorganisaties van zzp'ers hadden besloten om voor de uitvoering van hun pensioenplan in zee te gaan met APG-dochter Loyalis. Binnenkort ondertekenen beide partijen daartoe een intentieverklaring.
Hoe boeiend is dat? Niet zo heel erg. We wisten al een jaar dat ZZP Nederland, PZO, FNV Zelfstandigen en Zelfstandigen Bouw iets voor hun achterban wilden gaan regelen en hoe dat er ongeveer uit zou gaan zien. Net zoals we wisten dat ze daarvoor in gesprek waren met APG.
Een primeur van jewelste
Toch opende De Volkskrant donderdag met het bericht dat zzp'ers met ingang van 1 januari 2015 een eigen pensioenfonds krijgen. Het enige echte nieuwsfeitje (dat de zzp-organisaties inderdaad kozen voor APG/Loyalis) werd daar niet bij vermeld.
Voor wie niet beter wist leek het daardoor alsof De Volkskrant een primeur had van jewelste. De andere media wilden niet achterblijven en binnen de kortste keren was het 'zzp-pensioen' het gesprek van de dag. Het haalde zelfs het NOS Journaal – alsof er geen voetbal was in Brazilië.
Tegenstrijdige berichten
De reacties waren voorspelbaar: aan de ene kant de zzp-organisaties die blij waren dat de realisatie van hun plan weer een stapje dichterbij was gekomen, aan de andere kant de gevestigde orde die de gelegenheid aangreep om maar weer eens te pleiten voor een verplichte collectieve regeling.
De tegenstrijdige berichten volgden elkaar in hoog tempo op. Waarbij het niet bepaald hielp dat de zzp-organisaties pas later op de dag met hun eigen verhaal kwamen, en dan nog schijnbaar ongecoördineerd ook.
Wat is nu feitelijk de situatie? ZZP Nederland, PZO, FNV Zelfstandigen en Zelfstandigen Bouw hebben dus vorig jaar een plan gelanceerd om zzp'ers vrijwillig en individueel te laten sparen voor een aanvulling op hun AOW, op een fiscaal vriendelijke manier.
Geen verplicht pensioenfonds
Het gaat hier dus niet om een pensioenfonds zoals werknemers dat kennen. Er is geen verplichte deelname, er zijn geen werkgevers die meebetalen aan de premies, en er is ook geen gegarandeerde uitkering tot de dood erop volgt.
Het idee is dat zzp'ers per maand kunnen beslissen hoeveel geld zij opzijzetten voor de aanvulling op hun AOW. Een keertje overslaan mag ook. Het geld gaat naar een soort spaarrekening. Die wordt beheerd door een uitvoerder die het vermogen van alle deelnemers samen belegt.
Het ingelegde geld en de opbrengst van de belegging blijven eigendom van de individuele deelnemer. Vanaf een van tevoren zelf gekozen leeftijd (tussen de 65 en de 70) wordt dat geld in maandelijkse porties uitgekeerd, gedurende een eveneens zelf gekozen periode van bijvoorbeeld 10 of 15 jaar.
Beleggingskosten
Over de inleg en het opgebouwde vermogen hoeven de deelnemers geen belasting te betalen. Later over de periodieke uitkeringen wel. Overlijdt de deelnemer, dan gaat het resterende geld naar zijn of haar erfgenamen.
APG/Loyalis gaat dat natuurlijk niet allemaal gratis doen. Deelnemers aan de regeling betalen jaarlijks 35 euro administratiekosten plus een variabel bedrag van 0,35 procent van hun opgebouwde vermogen als vergoeding voor de beleggingskosten.
Van dit soort financiële producten zijn er meer, en er zijn er nog meer in de maak. Bijvoorbeeld het pensioen voor zelfstandigen van BrightNL, dat er ook nog eens van overtuigd is goedkoper te kunnen werken en een hoger rendement te kunnen halen.
Wetswijziging nodig
Wat de nieuwe regeling moet gaan onderscheiden van andere mogelijkheden, is dat deelnemers een gedeelte van hun opgebouwde vermogen ook mogen opnemen als zij arbeidsongeschikt raken, en dat zij het niet eerst hoeven op te eten als zij onverhoopt een beroep moeten doen op de bijstand.
Of die voordeeltjes er ook echt gaan komen, is ondertussen nog lang niet zeker. Daar is namelijk een wetswijziging voor nodig. Over de inhoud daarvan moeten eerst staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en minister Dijsselbloem van Financiën het eerst eens worden. Vorig jaar hebben zij al te kennen gegeven daar in principe positief tegenover te staan, maar een garantie is dat niet.
Als het kabinet inderdaad met het benodigde wetsvoorstel komt, moeten de Tweede Kamer en de Eerste Kamer er vervolgens nog hun fiat geven aan geven. Er zal vast de nodige steun voor zijn, maar voor je het weet laait de discussie op of er in plaats van deze vrijwillige individuele regeling niet een verplichte collectieve regeling moet komen voor alle zzp'ers. Dan kan de boel zo maar op de lange baan worden geschoven.
'Nog maar de vraag wanneer deze mogelijkheid werkelijkheid wordt'
Op de korte termijn is nu de eerste stap dat de zzp-organisaties en APG/Loyalis hun plan tot in de details gaan uitwerken. Daar zijn zij uiteraard al over in gesprek, maar spijkers met koppen kunnen zij pas slaan als zij straks hun intentieverklaring hebben getekend en vervolgens ook een echt contract zijn aangegaan.
Zo ver is het dus nog niet. En pas als de initiatiefnemers er onderling helemaal uit zijn, kunnen de bewindslieden zich erover buigen en al dan niet de wetgevingsjuristen aan het werk zetten.
Kortom: het 'zzp-pensioen' is geen pensioen, het is 'gewoon' een extra mogelijkheid voor zelfstandigen om te sparen voor een aanvulling op hun AOW. En het is nog maar de vraag wanneer deze mogelijkheid werkelijkheid wordt.
Wie ondertussen interesse heeft in het plan van de zzp-organisaties en op de hoogte gehouden wil worden, kan zich via Start je ZZP pensioen aanmelden voor een nieuwsbrief.
