Dat er malversaties bij vastgoedprojecten van SNS als Belval Plaza waren – media berichten over fraude en miljoenen die wegesluisd zouden zijn – , had SNS al eerder ontdekt. Daarvan was ook aangifte gedaan. Daarop startte de FIOD een onderzoek, met de drie arrestaties gevolg. Om hoeveel geld het gaat, wil SNS niet zeggen. Maar een winkelier in Belval Plaza vermoedt dat het om veel geld gaat. De beerput moet helemaal open, vindt hij.
Rampportefeuille voor SNS
Voor SNS is Belval Plaza een project uit een ramp-vastgoedportefeuille, die de bank de das omdeed, waardoor de bank voor 3,7 miljard is genationaliseerd en waarvoor nog eens 5 miljard aan staatsgaranties is verstrekt. Een FIOD-onderzoek naar malversaties – ook weer volgens media varierend van slordigheden tot fraude – en klagende ondernemers in het door de SNS-werkmaatschappij Belval Plaza Companies gerunde Belval Plaza, maken het negatieve imago compleet.
Succes voor Luxemburg
Voor de Luxemburgse overheid is Belval daarentegen een succes, zegt Etienne Reuter, president van Agora, het consortium van de Luxemburgse overheid en de grondeigenaar staalgigant ArcelorMittal, dat van het oude hoogoventerrein Belval wat moet maken voor Luxemburg.
Binnen tien tot twaalf jaar is in Belval 120 hectare oud hoogoventerrein gesaneerd en ontwikkeld tot een terrein waar een Rockhal staat, waar wereldsterren als Lady Gaga en Mumfords & Sons, optreden, waar de eerste gebouwen van de nog jonge Université de Luxembourg verrijzen: Luxemburg investeert vele miljoenen in wetenschap. Luxemburg wil op een wetenschappelijk terrein Europees leider worden en op een terrein wereldleider. Voor Luxemburg symboliseert Belval de staalindustrie – een hoogoven blijft als monument staan – waarmee het land de rijkdom verwierf, het bankparadijs met een grote rode kantoortoren van RBC Dexia en het wetenschapswalhalla dat nu met vele miljoenen euro’s wordt ontwikkeld. Met de appartementen die er komen, telt Belval straks 7000 bewoners en 25000 werknemers. “Nu werken er al 3500”, zegt Reuter. ”In het deel van Luxemburg waar banen het hardst nodig zijn.”
Paradepaard
Voor de Luxemburgse regering is Belval het paradepaard van zuidelijk Luxemburg en Belval Plaza moet als winkelcentrum een motor van dat paradepaard worden. Maar dat valt nog even tegen. SNS zegt dat er afgelopen jaar 3 miljoen bezoekers waren en zegt dat het er in 2013 3,5 miljoen zijn. Maar drie ondernemers klagen over tegenvallende bezoekersaantallen. “Het blijft ver achter bij de verwachting. Dat komt door de crisis”, zegt de bedrijfsleider van een modezaak. Een ander: “Belval Plaza Companies, 100% eigendom van SNS Reaal, mag er wel harder aan trekken om bezoekers te werven.”
SNS Reaal is er terecht gekomen na een masterplan uit 2001 van de Nederlandse architect Jo Coenen, waarop Agora, het consortium van de Luxemburgse staat en ArcelorMittal op zoek gingen naar een ontwikkelaar voor de winkels. Het is het Nederlandse Bouwfonds Property Finance, nu SNS Property Finance geworden, ooit een ABNAMRO onderdeel.
Nederlanders betaalden hoogste prijs
De keus viel op de Nederlanders omdat die het beste programma hadden en de hoogste prijs voor de schaarse grond wilde betalen. Hoeveel dat is, wil Reuter niet zeggen, noch wil hij wat kwijt over andere bieders. Ook SNS zegt niet hoeveel er is geïnvesteerd. Reuter looft de investering van de voorgangers van SNS Property Finance. “Die mensen waren pioniers.”
Intussen wordt SNS Reaal achtervolgd door schandalen en tekortkomingen, in Spanje, in Nederland en in Luxemburg. Belval Companies, de beheermaatschappij van Bouwfonds Property Finance die het winkelcentrum beheert, heeft – medio februari – nog geen jaarrekening over 2010 gedeponeerd bij de Luxemburgse Kamer van Koophandel. En ook die van 2011 ligt er dus nog niet. De vertraging komt volgens SNS Reaal door een wisseling van de accountant.
Soap duurt voort
En in Nederland? Belval behoort tot die portefeuille die SNS Reaal de kop heeft gekost en die de staat 3,7 miljard euro kost – waarvan minister Dijsselbloem de rekening voor 1 miljard bij crediteuren en aandeelhouders legt en voor 1 miljard bij de Nederlandse banken – plus 5 miljard aan overheidsgaranties. De Luxemburgse overheid is opgetogen want er zijn banen, de Nederlanders worden geplaagd door schandalen en de ondernemers klagen. Er zijn vragen te over, over de soap die nog wel even zal duren.
De Luxemburgers zijn ook nuchter over de soap die in de Nederlandse en de Luxemburgse pers breed wordt uitgemeten en over de redding van SNS Reaal. “Als SNS niet was overgenomen door de Nederlandse staat, was er een andere eigenaar gekomen voor Belval Plaza”, zegt Reuter.
