Verkeerde tegenstelling welvaart en milieu
Tientallen jaren is er in ons land een onjuiste definitie van welvaart gehanteerd. Dit is meer dan een academische kwestie. De groei van de welvaart werd gemeten op basis van de ontwikkeling van het bruto nationaal product. Pas vrij recent wordt erkend dat dit een onjuiste benadering is die ernstige gevolgen heeft. Een leefbaar milieu en economische groei werden tegenover elkaar gesteld. Terwijl leefbaarheid een van de vele behoeften van mensen is en dus onderdeel van de economische groei. De bouw van een fabriek werd bij het bnp opgeteld. De schadelijke stoffen die de fabriek uitstootte werden verwaarloosd.
Milieubeleid
Het bovenstaande had tot gevolg dat er veel te laat enige vorm van milieubeleid op gang is gekomen. De waarschuwingen van de Club van Rome in de jaren zeventig werden terzijde gelegd.
Aardgaswinning
Het winnen van aardgas in en rond Groningen werd als een positieve bijdrage aan het bnp geboekt. Het bracht miljarden per jaar op. Er was geen oog voor de beschadiging van het milieu totdat aardbevingen na tientallen jaren ons wakker schudden. Aanvankelijk werd ook nog het verband tussen deze bevingen en de gaswinning ontkend en liet men de Groningers met hun beschadigde huizen in de kou staan.
Een bijkomend gevolg van de export van deze bodemschat werd dat onze gulden zo hard werd dat overige exportproducten relatief duur werden. Men sprak van de ‘dutch disease’. Daarnaast werd nagelaten een deel van de aardgasbaten in een structuurfonds te stoppen en werd er in plaats daarvan een overdadig stelsel van sociale zekerheid opgetuigd. Men sprak van het verjubelen van de aardgasbaten.
Misbruik van de wao
De royale sociale voorzieningen maakten het mogelijk om werknemers die werkloos werden een levenslange uitkering op grond van de wet arbeidsongeschiktheid (wao) te verstrekken.
Uitbreiding Schiphol
Onze nationale luchthaven heeft zich tientallen jaren onbelemmerd kunnen uitbreiding. Klachten van omwonenden over geluidhinder, stank en vuil werden in de wind geslagen. Men werkte met theoretische uitkomsten van rekenmodellen die stelselmatig de werkelijk gemeten schade in de omgeving onderschatten.
Vervuilende Landbouw
Onze agrarische sector vormt een sterke politieke lobby. In vroeger tijden is door minister Mansholt gepleit voor schaalvergroting van de bedrijven. Opdat we nooit meer honger zouden lijden. Dit had melkplassen en boterbergen en mestoverschotten, kortom overproductie, tot gevolg. Megavarkensstallen en kippen- en koeienfabrieken gaan ten kosten van een dierwaardig bestaan en hun uitstoot beschadigt het milieu. CDA ministers van landbouw lieten het allemaal gebeuren. Nu er een (CDA) minister krachtdadig probeert op te treden wordt met fysiek tractorgeweld het beleid om zeep geholpen.
Ontwrichting van de woningmarkt
Ons land subsidieert de woningvraag door de hypotheekrenteaftrek. Hierdoor is een zo grote vraag ontstaan dat het aanbod het niet bij kan benen met exorbitante prijsstijgingen tot gevolg.
Verwaarlozing gevolgen van vergrijzing
Tientallen jaren geleden was al om en nabij bekend hoezeer Nederland zou vergrijzen. Stelselmatig heeft de overheid verzuimd hierop te anticiperen. Erger nog, toen de financiële problemen de overheid te machtig dreigden te worden deed zij een forse greep in de middelen van het ABP. Pensioenen worden niet gecompenseerd voor prijsstijging.
Nu de vergrijzing een feit is laat de overheid de ouderen ook nog op andere manieren in de kou staan. Bejaardenhuizen werden afgeschaft, op verpleegtehuizen werd aanmerkelijk gekort. Pensioenaanspraken worden niet langer gegarandeerd. De overheid profiteert van de kunstmatig extreem laag gehouden rentestand en de pensioenfondsen moet korten op hun uitkeringen.
Wegennet
Nederland is een zeer dichtbevolkt land met een zeer grote autodichtheid. Files bestrijdt men tot dusver door meer wegen te bouwen. Dit blijkt niet te werken. Een voor de hand liggende maatregel als rekeningrijden komt niet van de grond.
Ondermijning van het gezag
In de jaren zeventig kwam, in navolging van mei 68 in Frankrijk, een beweging tot stand die alle gezag in twijfel trok. Met name het hoger onderwijs werd beschadigd doordat bestuursvormen werden gekozen waarbij studenten en kantoorpersoneel even veel over de examenprogramma’s te vertellen hadden als de deskundige hoogleraren. Ook in de opvoeding werd het ouderlijk gezag in twijfel getrokken.
Gastarbeid
In de jaren zestig haalden wij massaal werknemers, met name uit Marokko en Turkije naar ons land. Zij deden het werk waarvoor onze eigen werkers zich te goed voelden. Er werd van uitgegaan dat de immigranten na voldoende te hebben gespaard weer zouden terugkeren naar hun land. Een migratiebeleid werd niet nodig gevonden. Nog steeds niet toen bleek dat de immigranten hier bleven en hun families lieten overkomen. Onderzoek zoals gepubliceerd in ‘Weggaan om te blijven’ werd genegeerd. Gevolg: tienduizenden gezinnen die de Nederlandse taal niet hadden geleerd en die zich ook verder niet hadden aangepast aan onze normen en waarden.
Wie zich kritisch uitliet over deze misstanden werd bedreigd en het leven onmogelijk gemaakt. Een ervaringsdeskundige als Ayaan Hirsi Ali moest uitwijken naar de VS.
Discriminatie op de arbeidsmarkt
Kinderen van immigranten worden, ook al zijn ze hier geboren en opgeleid, worden vaak op grond van hun naam bij sollicitatieprocedures benadeeld. De overheid laat het gebeuren.
Falend drugsbeleid
Het Nederlandse gedoogbeleid heeft van ons land een narcostaat gemaakt. De drooglegging heeft Al Capone gebaard en zo zitten wij nu met een meedogenloze mokromaffia opgescheept. Een regulerend beleid dat drugs op een lijn had gesteld met alcohol had dit waarschijnlijk kunnen voorkomen.
Hangjongeren
In de jaren zeventig is stelselmatig het club- en buurthuiswerk afgebouwd. Gevolg: jongeren die geen baan hebben weten niet waarmee ze hun dagen kunnen vullen en komen van kleine misdrijven tot grote.
Onvoldoende hard optreden tegen antisemitisme en islamhaat
Het falend jeugdbeleid een migratiebeleid heeft tot een toeneming van het antisemitisme en islamhaat geleid. Hiertegen wordt onvoldoende hard opgetreden.
Erkenning van de vrouw
Er was een dolle mina beweging en meer nodig om het volk te overtuigen van de gelijkwaardigheid van vrouwen ten opzichte van mannen. Hiermee gaat veel potentieel talent verloren. En nog worden veel vrouwen onderbetaald.
Bezuinigen bij een begrotingstekort
Een van de grootste blunders is bij een tekort op de begroting te gaan bezuinigen. Alsof de overheid een particuliere huishouding is die de tering naar de nering moet zetten. John Maynard Keynes legde ons al in 1936 uit dat een overheid bij een tekort dit te lijf moet gaan door geld uit te geven aan bijvoorbeeld infrastructurele projecten. Hierdoor wordt de economie nieuw leven ingeblazen. Weliswaar loopt de staatsschuld op maar wanneer de economie weer op gang is gekomen kan deze weer worden teruggebracht. (inverdieneffecten). Wie bezuinigt bij een tekort gaat niet alleen conjunctureel de mist in: de recessie verdiept. Dit betekent dat honderdduizenden werklozen en hun gezinnen ellende wordt gebracht. Maar ook de bezuinigingen zelf hebben grote gevolgen. Zo zitten wij nu nog met tekorten in de zorg, in het onderwijs, bij defensie, bij de infrastructuur.
Dit was een opsomming waar je niet vrolijk van wordt. En misschien ben ik nog wel een paar punten vergeten.
Dr.Rolf Schöndorff, em. hoogleraar economie Uva
Naarden
