Gisteravond heb ik twee mondkapjes besteld. Bij een hoedenmaker in Athene. Onzin, hoor ik van de zijde van Nederlandse kennissen, want het RIVM raadt het zelfs af. Maar het is een kwestie van voortschrijdend inzicht. Een paar weken geleden zou ook ik er niet over gepiekerd hebben.
De bewering van het RIVM en de Wereldgezondheidsorganisatie WHO dat het virus alleen wordt overgedragen via druppels en niet via de lucht, wordt steeds vaker tegengesproken. Vooral ook omdat je je niet ziek hoeft te voelen om het toch over te dragen. In de Verenigde Staten leidde dat tot het advies buiten een mondkapje te dragen, in Oostenrijk moet het in de supermarkt en in Tsjechië en Slowakije zijn maskers al verplicht. Turkije gaat zelfs alle burgers wekelijks gratis van mondkapjes voorzien omdat ze zonder niet meer naar de winkel mogen.
Vooral op die plekken waar het moeilijk is om anderhalve meter van elkaar weg te blijven, zoals in de winkels, zou een mondkapje zinnig kunnen zijn om te voorkomen dat je een ander ongemerkt besmet. En het zou best eens kunnen dat ze een rol gaan spelen als de lockdowns, waaronder we nu allemaal leven, langzaam worden teruggedraaid. Om nieuwe besmettingen te voorkomen is het dragen ervan in China en andere Aziatische landen al heel gewoon.
Niet doorgeven
Laten we even duidelijk zijn: het gaat erom dat je het virus niet ongemerkt doorgeeft aan anderen; er zijn schema’s die goed laten zien hoe dat werkt. Anderzijds zal de drager van een mondkapje dat niet voor medische gebruik is goedgekeurd, nooit helemaal beschermd zijn tegen besmetting omdat zo’n kapje meestal onvoldoende afsluit.
En de waarschuwing blijft dat als je het kapje steeds maar van je mond schuift om de telefoon te beantwoorden, je wellicht zelfs meer risico loopt omdat je het virus dan aan je handen krijgt of hebt. De WHO waarschuwt dat het mondkapje op zich niet werkt tegen het virus en altijd de combinatie nodig heeft met handen wassen en afstand houden.
Een van de redenen waarom instanties als het RIVM mondkapjes niet adviseerden voor burgers, was het tekort eraan voor medisch personeel. Terwijl de productie in China en elders heeft afgerekend met de grootste tekorten, is er ook een alternatieve productie ontstaan. Vooral daar waar burgers een masker willen maar er niet aan kunnen komen, ontstaan initiatieven.
Vluchtelingen
Zo zijn in vluchtelingenkampen voor yezidi’s in Iraaks-Koerdistan vrouwen aan het werk gegaan om ze zelf te naaien. Een kennis van me heeft het plan om in het naaiatelier dat ze in Koerdistan opzette om haar eigen lingeriemerk te produceren, de komende tijd mondkapjes te gaan produceren. Ik vond in Athene een hoedenmaker, die vanwege de lockdown weinig te doen had en zwarte, witte en grijze mondkapjes besloot te produceren. Er zijn ook enkele initiatieven om ze via 3D te maken.
De prijzen van mondkapjes die je via internet kunt bestellen lopen erg uiteen. Ik zag ze voor 20 euro per stuk, maar ook voor vier. Het is onduidelijk waar dat prijsverschil in zit, behalve in de economische wetten van schaarste. Misschien in kwaliteit, al laat een simpele test met verschillende mondkapjes en een spray op Facebook zien dat alleen sommige de kleine druppels die het virus verspreiden tegenhouden. Om ze licht en toch veilig te maken, kunnen echter filters (zelfs in de vorm van keukenpapier) worden toegevoegd.
Belangrijk is ook dat de kapjes kunnen worden gewassen, liefst op hoge temperatuur. De medische kapjes verhogen onze afvalbergen al genoeg, laten we proberen die voor burgers milieuvriendelijker te produceren. Wasbaar, met een simpel filter voor de veiligheid.
Zwart en wit
Wat opvalt is dat naast de medische groene en witte, vooral maskers in zwart en wit worden aangeboden. Erg modieus zijn ze niet. Dat terwijl er zijn pagina’s vol op het internet zijn met patronen en aanwijzingen hoe je zelf een mondkapje kunt naaien uit je eigen favoriete stof. En aangezien er voorlopig nog wel voorzorgsmaatregelen tegen het virus nodig zijn, zolang er nog geen massale vaccinatiecampagne is geweest, moet dat toch beter kunnen.
De leukste maskers trof ik aan op de speciale Facebookpagina Cover your Mouth die vraag en aanbod regelt tussen Amerikaanse ziekenhuizen, gevangenissen en andere instellingen, en vrouwen (ik zie nog geen mannen die zich daarvoor aanbieden) die mondkapjes willen naaien. Aangezien zij vooral stofjes gebruiken die zij in huis hebben (de stoffenwinkels zijn ook daar niet open) en restmateriaal van kleding en pyjama’s die ze ooit voor zichzelf, man of kinderen hebben gemaakt, produceren vrolijke, bijzondere mondkapjes. Een masker met een Micky Mouse, Betty Boops of een gezellig bloempje bijvoorbeeld. Er is overigens een soortgelijke Nederlandse Facebookgroep maar die produceert vooral maskers in neutrale kleuren.
Dat is waar we naar toe willen. Want als het mondkapje een blijvend fenomeen wordt – wat voor de komende maanden en wellicht zelf jaren het geval kan zijn – dan willen we natuurlijk wel modieuze exemplaren dragen. Tot nu toe weet ik alleen dat de dochter van een Nederlandse collega ze zelf ontwerpt en maakt. Er is echter een (potentiële) markt, die alleen maar zal groeien op het moment dat we dat lelijke mondkapje in een mode-statement willen veranderen.
Mode
Dat kan wellicht ook kleine ondernemers helpen om hun economische positie te versterken. Ik wil een ander kapje voor de dagen van de week en voor verschillende gelegenheden, ook voor de feestelijke, en kapjes die bij mijn kleding passen die ik makkelijk kan wassen en drogen. Afwisseling van maskers doet dragen! Mondkapjes worden zo modeaccessoires vergelijkbaar aan sjaals, petten en hoedjes.
Ik voorspel het: binnen een paar maanden, als we naar buiten mogen om de economie weer op te starten, worden de mondkapjes een normaal verschijnsel in het straatbeeld. Laten we ze milieuvriendelijk en modieus produceren en gebruiken, om in combinatie met handen wassen en afstand houden te proberen elkaar tegen besmetting te beschermen en het virus de wind uit de zeilen te nemen.
