In 2003 riepen De Verenigde Naties 6 februari uit tot ‘International Day of Zero Tolerance for Female Genital Mutilation’. Het doel is bij te dragen aan de uitbanning van vrouwenbesnijdenis in elke vorm en in alle landen waar het voorkomt.
Vrouwenrechten staan onder druk
Vanwege de gezondheidscrisis zit een groot deel van de wereldbevolking al bijna een jaar thuis. Volgens het United Nations Population Fund (UNFPA) zijn het vooral meisjes en jonge vrouwen die slachtoffer zijn. Wereldwijd staan hun rechten op dit moment onder druk, doordat zij een nu verhoogd risico hebben op seksueel en gendergerelateerd geweld, seksuele uitbuiting, vroegtijdige zwangerschap, gedwongen huwelijken en meisjesbesnijdenis, waarvan de internationale term FGM op of z’n Nederlands VGM. Namelijk vrouwelijke genitale verminking.
Met het mes van deur tot deur
Volgens Plan International wordt momenteel gebruik gemaakt van het gedwongen thuiszitten van meisjes om langs de deuren te gaan om de procedure uit te voeren, daartoe ook aangespoord door de ouders. De ngo zet zich al jaren in tegen meisjesbesnijdenis en heeft o.m. projecten in Mali, Sierra Leone, Guinee, Senegal, Egypte, Ethiopië, Sudan en Kenia. Ze geven voorlichting over de enorme gezondheidsrisico’s.
Definitie
FGM omvat alle praktijken die opzettelijk schade veroorzaken aan de vrouwelijke geslachtsorganen of deze veranderen om niet-medische redenen. De meeste hiervan worden uitgevoerd bij meisjes onder de 15 jaar. De redenen zijn cultureel, religieus en/of sociaal. De schatting is dat er wereldwijd ongeveer 240 miljoen vrouwen en meisjes zijn besneden, vooral in Afrika en het Midden-Oosten. Maar ook in Europa wonen zo’n half miljoen vrouwen die (veelal in hun land van herkomst) aan hun gevoeligste lichaamsdeel zijn verminkt. Het betekent vanaf het moment van de ingreep: erover zwijgen, schaamte en pijn.
Van prikken tot volledige verwoesting van de vulva
Er worden 4 vormen van FGM onderscheiden, zo meldt Rosadoc op haar website.
* Clitoridectomie : wegsnijden van het kapje van de clitoris, met of zonder het verwijderen van delen van of de gehele clitoris
* Excisie: wegsnijden van de clitoris, met gedeeltelijke of volledige verwijdering van de binnenste schaamlippen; dit is de meest gebruikelijke vorm van verminking
* Infibulatie : volledig wegsnijden van de clitoris en schaamlippen, de 2 stompjes van de buitenste schaamlippen worden aan elkaar gehecht waarbij de vaginale opening tot een paar millimeter verkleind wordt
* Restcategorie: prikken, piercen of incisie van de clitoris en/of labia; uitrekken van de clitoris en/of labia; dichtschroeien van clitoris en omringende weefsels; wegschrapen van weefsel rond de vaginale opening (angurya cuts) of snijden in de vagina (gishiri cuts); inbrengen van bijtende substanties of kruiden in de vagina om bloedingen te veroorzaken of om de vagina te vernauwen.
Chronisch lichamelijk en psychisch leed
Een vrouw waarvan de clitoris is beschadigd is feitelijk seksueel vermoord. Daarbij komt de pijn. Pijn bij en na de ingreep zelf, maar ook in het dagelijkse leven daarna: pijn bij het plassen, pijn bij het vrijen en pijn bij het bevallen. Voorts ontstaan er vaak infecties vanwege gebrekkige hygiëne met alweer met pijn of zelfs de dood tot gevolg. Psychisch zijn besneden vrouwen eveneens getekend voor hun leven.
Alternatief
Meisjesbesnijdenis is bij veel nomadische gemeenschappen diep verankerd in de traditie van de overgang van meisje naar vrouw. Een niet-besneden vrouw wordt als onrein gezien: ze kan niet trouwen, eten wat ze kookt wordt niet geaccepteerd, kleren die ze wast worden niet gedragen. Zelfs tegenstanders laten hun dochters besnijden, omdat ze niet willen dat ze in een sociaal isolement terechtkomen. Samen met de nomadenstam Masai heeft Amref Flying Doctors een manier gevonden om traditie en vooruitgang samen te laten gaan: een alternatief ritueel. Hierbij zijn de mooie onderdelen van de ‘rite de passage’ onveranderd, maar is de pijnlijke meisjesbesnijdenis afgeschaft en vervangen door educatie. Daardoor zijn er inmiddels meer dan 20.000 meisjes in Kenia en Tanzania pijnloos vrouw geworden.
Samenwerking en lobby
Plan International werkt samen met besnijdsters, lokale chiefs, dorpsoudsten, religieuze leiders en andere rolmodellen om blijvende gedragsverandering te stimuleren. Ze moedigen lokale chiefs, burgemeesters en dorpsoudsten aan zich openlijk uit te spreken voor zero tolerance tegen het besnijden van meisjes en gemeenschappen officieel besnijdenisvrij te maken. Ook lobbyt Plan bij nationale en regionale overheden en bij parlementariërs om meisjesbesnijdenis strafbaar te stellen. Hierdoor zeggen steeds meer mensen ‘nee’ tegen FGM. Zowel vrouwen als mannen. Daarom worden ook mannen ingezet om deze schadelijke praktijken uit te bannen. Zij kunnen ervoor pleiten dat zij geen besneden vrouw als huwelijkspartner willen en dat meisjes en vrouwen dezelfde seksuele rechten hebben als jongens en mannen.
Beeld: Amnesty International
