Toen haar buren begonnen haar katten te vergiftigen, zag Msrixan Mohamed Ali (44) geen andere oplossing dan te verhuizen. “Mensen klaagden dat de katten hun duiven opaten,” zegt ze. “Veertien van mijn katten stierven door het gif. Ik kon er niet meer tegen.”
Nu heeft de Koerdische gymnastieklerares een huis alleen voor de vijftien katten die ze op dit moment binnen verzorgt. In Bastora, een dorp op een kwartier van het Koerdische stadje Salahadin waar ze lesgeeft aan een middelbare school. “Dat bed,” wijst ze in de woonkamer, de enige ruimte die ze verwarmt, “is voor de katten. Ik slaap hier op de grond.”
Het huis ademt de sterke ammoniakgeur van volle kattenbakken en katers die hun geurvlaggen uitzetten, maar de meeste katten laten zich niet zien. Af en toe loopt er een binnen om te eten van de borden met brokjes die Mohamed midden in de kamer op de vloer heeft gezet, maar ze zijn te schuw om zich te laten aanhalen.
Gebroken
Haar familie heeft met haar gebroken want ze woont alleen en dat hoort niet voor een vrouw. Haar buren hebben klachten tegen haar en haar katten ingediend bij de politie. Mohamed is een buitenbeentje in Iraaks-Koerdistan, waar weinig mensen huisdieren houden en kinderen honden en katten met stokken slaan en bekogelen met stenen. Omdat die worden gezien als vies en eng, worden ze mishandeld of gedood.
Mohamed heeft tal van pijnlijke voorbeelden van het laatste, zoals de kat die door een kind was opgehangen aan een touw, en ze maar net kon redden. Soms heeft ze wel tien gewonde katten tegelijkertijd onder haar hoede. Als ze genezen zijn en niet binnenshuis willen blijven omdat ze te wild zijn of er te veel onderling gevochten wordt in huis, laat ze hen weer los.
Met pijn in haar hart, want de katten zijn haar leven. “Ik hou meer van hen dan van kinderen. Deze arme dieren kunnen niet voor zichzelf zorgen.” Haar wens om in Iran een masterstudie te doen in scheidsrechteren heeft ze laten varen omdat haar katten haar nodig hebben.
Dierenliefde
Dierenliefde zoals in het Westen zie je weinig in Irak. Honden worden bijna alleen als herdershond of waakhond gewaardeerd. Net als katten horen ze zeker niet binnenshuis. Dat alleen honden volgens de koran onrein zijn, en de profeet juist van katten hield maakt daarbij niet. Daarentegen zijn er wel zangvogels die thuis in kooien worden gehouden en vaak getraind worden op sociaal gedrag, en (witte) duiven in volières die al dan niet voor wedstrijden worden ingezet.
Wilde dieren, tot en met jonge panters, worden in dierenwinkels te koop aangeboden. Rijke Koerden houden ze als een statussymbool thuis in een kooi. De behandeling van de dieren in de winkels laat echter ook al te wensen over. De Koerdische dierentuinen waar de dieren in te kleine kooien zitten en meestal niet de juiste verzorging krijgen, zouden in ons deel van de wereld onmiddellijk worden gesloten.
Maar dierenwinkels verkopen tegelijkertijd ook kittens en puppy’s. En in supermarkten is sinds enkele jaren katten- en hondenvoer te vinden. Want onder jonge Koerden is er een voorzichtige ontwikkeling gaande om een huisdier in huis te nemen. Dierenartsen spelen daarop in. Tien jaar geleden wisten die alleen nog om te gaan met vee, ezels, ganzen en duiven. Met de komst, na de val van Saddam Hoessein, van steeds meer buitenlanders die huisdieren meebrachten of in Koerdistan aanschaften, moesten ze zich ook op katten en honden gaan richten.
Geen cent
Mohamed vertelt over haar goede verhouding met dierenartsen in Erbil, waar ze zich vaak meldt met gewonde of zieke katten. Haar vaste, jonge dierenarts laat haar alleen betalen voor de medicijnen en vaccinaties; de ingrepen hoeft ze niet te betalen. “En als de kat het niet redt, wil hij zelfs geen cent van me hebben.”
Ze laat hem haar katten echter alleen steriliseren als dat voor hun gezondheid nodig is, want dat vindt ze maar tegen de natuur. Dat ze daardoor uiteindelijk in Salahadin zo’n zeventig katten had om voor te zorgen, neemt ze voor lief.
Financiële hulp krijgt ze niet, al stoppen mensen haar soms wel dingen toe voor haar huis en de katten. In haar nieuwe buurt is ze al bekend omdat ze ook hier dagelijks tientallen wilde katten voor haar huis voert. Mensen melden zich bij haar met pasgeboren kittens, en ook vreemden bellen haar als er ergens een kat in nood is. Het medianetwerk Rudaw besteedde onlangs aandacht aan haar. Daar is ze blij mee, want het gaat haar ook om het kweken van bewustzijn voor dierenwelzijn in Koerdistan.
Want over de stenen gooiende kinderen zegt ze: “Die zijn niet het probleem. Zij kijken op tegen de volwassenen die dieren mishandelen en ze doodschieten. Dat is het probleem.” Ze probeert haar studenten op school daarin op te voeden. “Daarom neem ik studenten af en toe mee naar huis om de katten te aaien.”
